Zadbaj o bezpieczeństwo swoje i innych skorzystaj z Wideokonsultacji lub Konsultacji Telefonicznych. Otrzymasz e-receptę, e-zwolnienie, bez wychodzenia z domu.Dowiedz się więcej >>
7 dni w tygodniu

Infolinia 799 399 499

HomeBlogEfekty uboczne w farmakoterapii
leczenie-PsychoMedic.pl

Efekty uboczne w farmakoterapii

Efekty uboczne mogą sprawić, że przestaniemy się leczyć nawet na ciężką chorobę. Przykładowo, osoby po chorobie psychicznej takiej jak ostre zaburzenia psychotyczne muszą przyjmować lekarstwa, które pozwalają wrócić do normalnego życia, jednak mają wiele niepożądanych skutków ubocznych (np. brak erekcji). A to tylko jeden z przykładów skutków ubocznych. Co zrobić, aby się nie poddawać, oraz dlaczego wiele lekarstw wywołuje tyle niepożądanych efektów ubocznych?

(wywiad dla gazety Focus mgr Edyta Naglarska-Ryćko – fragment)

  1. Co może zrobić osoba, która w trakcie leczenia choroby boryka się z niepożądanymi skutkami ubocznymi – takimi, które w znacznym stopniu zniechęcają do dalszego leczenia i sprawiają, że chcemy je przerwać. Przykład: zostajemy wypisani ze szpitala psychiatrycznego i musimy przez 1,5 roku przyjmować lekarstwa, jednak one powodują problemy z koncentracją, brak erekcji, oraz problem z okazywaniem emocji (otępienie). Co zrobić, aby jednak się nie poddawać i nie przerywać leczenia?

Badania dowodzą, że w sposób właściwy przyjmuje leki 1/3 chorych, 1/3 niekiedy opuszcza dawki bądź zmienia dawkę, 1/3 nie bierze w ogóle leków (Fleischhacker i in. 1994). Jedną z przyczyn składającą się na te statystyki jest obawa pacjenta bądź wystąpienie u niego objawów ubocznych, powodująca zaniechanie leczenia a w konsekwencji nawrót objawów i wydłużenie czasu hospitalizacji.

Motywacja chorego do leczenia to jego siła wewnętrzna ukierunkowana na osiągnięcie określonego celu jakim jest zdrowienie. Ale nawet najbardziej silną wolę można stracić, kiedy pojawiają się trudności, przeszkody w drodze do upragnionego stanu.  Aby energia procesów motywacyjnych utrzymywała się na pożądanym poziomie potrzebnym do wypełniania zaleceń lekarskich, potrzebna jest wielokierunkowa stymulacja pacjenta ze strony otoczenia, rodziny, lekarza, a także psychologa/psychoterapeuty.

Leczenie zaburzeń psychicznych wymaga z jednej strony przemyślanego podejścia terapeutycznego (planu leczenia) z drugiej świadomej współpracy obu stron, współpracy w pełnym tego słowa znaczeniu. Można powiedzieć, że już pierwsze spotkanie pacjenta z lekarzem buduje  w nim motywację i nastawienie do leczenia. Ważny jest więc dobry kontakt polegający na obustronnej komunikacji, a więc mówieniu o swoich obawach przed rozpoczęciem leczenia, a także informowaniu o spadku motywacji w trakcie. Kontakt ten powinien być oparty na zasadach wzajemnego zrozumienia i aktywnego słuchania.

W budowaniu motywacji pacjenta niezwykle istotna jest jego wiedza na temat samej choroby, istoty leczenia, czasu trwania, spodziewanych efektów i zgody pacjenta na leczenie. Jest to etap, na którym ważna jest rozmowa na temat ewentualnych wątpliwości chorego co do brania leków. Istotne jest, aby lekarz dokładnie wytłumaczył choremu na czym polega jego choroba, jak działają leki, jakie powodują skutki uboczne oraz co może wydarzyć się, kiedy pacjent zaniecha leczenia farmakologicznego. Tutaj również możliwe jest wskazanie choremu alternatywnych planów leczenia, w przypadku, kiedy wątpliwości są zbyt duże, powodują duży opór przed rozpoczęciem terapii. Zły kontakt z lekarzem, brak właściwej komunikacji są częstą przyczyną niestosowania się do zaleceń lekarskich.

Pojawienie się trudności, wystąpienie skutków ubocznych zażywanych lekarstw powinno być odczytywane przez otoczenie chorego jako sygnał, że może to być trudny dla niego okres a jego motywacja do leczenia może spadać. Co za tym idzie chory może nie przyjmować leków regularnie, zmniejszać ich dawkę, bądź nie zażywać ich w ogóle. Aby skutecznie motywować należy też rozróżnić czy motywacja jaką pacjent posiada jest wewnętrzna, czy pacjent leczy się dla siebie czy robi to pod naciskiem rodziny, sądu (motywacja zewnętrzna).

W przypadku tej pierwszej ważne jest aby uruchamiać rezerwy pacjenta, jego potencjał osobisty do leczenia. Stanie się to możliwe, kiedy okażemy mu empatię, zrozumienie jego trudności, przypomnimy cel jego działań czyli potrzebę zdrowienia jak i również korzyści wynikające ze zmian. Motywacja do leczenia nie jest jednorazową czynnością, jest procesem. Rzadko zdarza się więc, aby była cały czas na wysokim poziomie. Motywacja to nasza siła woli, naturalnym jest, że jej poziom ulega ciągłym zmianom, zwłaszcza pod wpływem frustracji. Warto pamiętać, ze motywacja to nic innego jak nasza zdolność do wzbudzania w sobie chęci do rozpoczęcia, kontynuacji oraz finalizacji działania. To od nas czy też wsparcia otoczenia zależy, na ile zmobilizujemy w sobie energię, aby poradzić sobie z frustracją. Problemu nie stanowi zatem brak motywacji do leczenia, ale to jak sobie z nim radzimy. W przypadku trudności wobec których pacjent czuje się bezradny, nie znajduje rozwiązania, właściwym sposobem może być zwrócenie się po pomoc do psychologa/terapeuty. Rozmowa na temat trudnych emocji, może pomóc w uporaniu się z nimi, pokazać nowe spojrzenie na przeżywane trudności, sprawić że staną się one mniej dojmujące.

Należy również podkreślić, iż oczekiwane korzyści ze stosowania leku są z reguły większe niż szkody wynikające z pojawienia się działań niepożądanych.

Drugi rodzaj motywacji tzw. zewnętrznej, często znacznie bardziej podatnej na wahania,  to przypadki gdzie pacjent nie leczy się z własnej woli, co pozbawia go elementu przyjemności, czy również gratyfikacji z efektów leczenia. Aby zmienić stan rzeczy potrzebna jest tu często fachowa pomoc psychologa/psychoterapeuty i przeformułowanie wartości w procesie terapii, tak, aby pacjent zyskał poczucie, iż warto leczyć się dla siebie.

Pamiętajmy, jednak że lek niezażyty jest zawsze nieskuteczny.

mgr Edyta Naglarska – Ryćko

Informacje o Autorze

Klinika Psychologiczno-Psychiatryczna PsychoMedic.pl świadczy usługi z zakresu leczenia depresji, zaburzeń odżywiania się, zaburzeń nerwicowych i lękowych, zaburzeń seksualnych, uzależnień, zaburzeń psychotycznych, zaburzeń osobowości, zaburzeń snu. Pomagamy w budowaniu związku/miłości, bliskich relacji, a także w rozwoju Twojego potencjału.
Naszym celem jest stworzenie wszechstronnej pomocy dla pacjentów. Tworzymy zespół składający się z specjalistów (psychiatra, psycholog, psychoterapeuta, seksuolog, endokrynolog, neurolog, dietetyk). Zapewniamy najwyższą jakoś usług i gwarantujemy wykwalifikowany personel.

Zapraszamy do umówienia wizyty w PsychoMedic.pl.

UMÓW SIĘ ONLINE NA WIZYTĘ LUB ZADZWOŃ 22 253 88 88