Dyskryminacja w pracy – rodzaje i pomoc

Zapewniamy kompleksową pomoc i wsparcie doświadczającym dyskryminacji w pracy

Umów się już dziś:

Jeżeli w swoim miejscu zatrudnienia doświadczasz zachowań, które sprawiają, że czujesz się wykluczony lub niesprawiedliwie traktowany z powodu swojej płci, wieku, pochodzenia, wyznania czy innej jakiejkolwiek innej cechy, być może doświadczasz dyskryminacji w pracy. Dyskryminacja pracownika może przybierać różne formy, od jawnych przejawów niesprawiedliwości, takich jak ograniczenie dostępu do szkoleń i kursów, po pośrednie sygnały, takie jak pomijanie w podejmowaniu ważnych decyzji w zespole. 

Zgodnie z Kodeksem pracy każdy pracownik powinien być traktowany równo, niezależnie od jego pochodzenia, płci, wyznania, orientacji seksualnej, niepełnosprawności i wszelkich innych cech. Niestety na co dzień wielu z nas zmaga się z dyskryminacją w miejscu pracy, jednak warto pamiętać, że masz prawo się przed nią bronić.

PsychoMedic to wielospecjalistyczna placówka zdrowia psychicznego, w której otaczamy wsparciem i pomocą osoby doświadczające dyskryminacji w miejscu pracy. Oferujemy konsultacje psychologiczne, psychoterapię i konsultacje z psychiatrą, który w razie potrzeby wystawi zwolnienie lekarskie i udzieli odpowiedniego wsparcia. Wszyscy nasi lekarze prowadzą również rzetelną dokumentację medyczną, która może być ważnym dowodem w ewentualnej sprawie cywilnej przeciwko pracodawcy.

Co to jest dyskryminacja? Definicja dyskryminacji

Dyskryminacja oznacza nierówne i niesprawiedliwe, mniej korzystne traktowanie pracowników z powodu przynależności do jakiejś grupy społecznej. Dyskryminacja to nierówne traktowanie ze względu na m.in. płeć, wiek, niepełnosprawność, orientację seksualną, wyznanie religijne, pochodzenie, narodowość, światopogląd, wartości. 

Dyskryminacja może przyjmować zarówno subtelne, „ukryte” formy, jak i prowadzić do wykluczenia, jawnego i agresywnego prześladowania pracowników ze względu na przynależność do danej grupy. 

Choć dyskryminacja zawsze jest zjawiskiem negatywnym, to w literaturze wyróżnia się tzw. dyskryminację pozytywną. Dyskryminacja pozytywna polega na nadawaniu dyskryminowanym grupom, np. mniejszością etnicznym, pewnych uprawnień lub przywilejów w celu poprawienia ich sytuacji i wyrównania szans. Pozytywna dyskryminacja może jednak być wprowadzona wyłącznie na określony czas, aby nie doprowadzić do dyskryminacji innych osób. 

Dyskryminacja – rodzaje dyskryminacji

Dyskryminacja może przejawiać się w różnych dziedzinach i obszarach życia ze względu na jej charakter oraz zakres. Najważniejszy podział rozróżnia dyskryminacją pośrednią i bezpośrednią.

Dyskryminacja pośrednia przejawia się w pozornie neutralnych przepisach, które w rzeczywistości prowadzą do nierównego traktowania, np. osoby, które pracują na niepełny etat, nie mogą starać się o uzyskanie premii.

Dyskryminacja bezpośrednia to zamierzone działania zmierzające do gorszego traktowania osób ze względu na postrzeganą cechę, np. na ogłoszeniu o pracę znajduje się informacja o preferencji zatrudnienia osoby przed 50. rokiem życia (dyskryminacja ze względu na wiek).

Jednym ze spopularyzowanych rodzajów dyskryminacji w Polsce, na temat której toczy się wiele dyskusji, jest również tzw. dyskryminacja instytucjonalna kobiet. Polega ona na utrudnianiu pewnej grupie osób (w tym przypadku kobietom) korzystania z zasobów i usług, które należą się wszystkim obywatelom. Przykładem jest sytuacja, gdy mężczyzna i kobieta na tym samym stanowisku, z tymi samymi kwalifikacjami, otrzymują nierówne wynagrodzenie (na korzyść mężczyzny).

Dyskryminacja w pracy – przykłady. Po czym poznać dyskryminację pracownika?

Zachowania dyskryminacyjne mogą przybierać różne formy dyskryminacji pośredniej i bezpośredniej. Jeżeli doświadczasz jakiejkolwiek formy dyskryminacji w pracy, pamiętaj, że masz prawo się bronić. Dyskryminacja narusza podstawowe prawa pracownika i przepisy Kodeksu pracy, a Ty nie musisz się na nią godzić. Nasi Specjaliści otoczą Cię opieką i wsparciem, będą towarzyszyć Ci na każdym etapie wyjścia z trudnej sytuacji.

Dyskryminacja ze względu na płeć

Dyskryminacja płci częściej dotyka kobiety, głównie z powodu utrwalonych stereotypów i tradycyjnych przekonań na temat ról płciowych. I choć obecnie stereotypy na temat płci nie są już tak powielane, to niestety niekiedy nadal wpływają na nierówności w miejscu pracy. Dyskryminacja ze względu na płeć najczęściej przejawia się:

• różnicą w wynagrodzeniach osób o tych samych kwalifikacjach, na tym samym stanowisku, ale o odmiennej płci,
• dyskryminacją przy podwyżkach (np. kobiety otrzymują niższe podwyżki niż mężczyźni),
• przyznawaniem jednej grupie płci bardziej interesujących projektów i zadań,
• nierównym dostępem do szkoleń i rozwoju zawodowego.

Dyskryminacja ze względu na narodowość

Dyskryminacja na tle narodowościowym w pracy przejawia się poprzez niechęć do zatrudnienia osób innych narodowości niż Polska, proponowaniem niższego wynagrodzenia, brakiem dostępu do szkoleń oraz kursów, do których mają dostęp inni pracownicy. Dyskryminacja ze względu na narodowość może również przejawiać się tworzeniem trudności związanych z udzielaniem urlopu, umniejszaniem wysiłku włożonego w pracę, brakiem możliwości awansu oraz rozwoju. 

Niekiedy możemy mieć do czynienia z dyskryminacją z powodu koloru skóry, która oprócz ww. przejawów może uwidaczniać się w ignorowaniu i unikaniu osób innej narodowości, dowcipów na temat narodowości, pogardliwych komentarzy czy upowszechniania stereotypów i negatywnych informacji dotyczących narodowości pracownika. 

Dyskryminacja ze względu na wiek

Z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego “Dyskryminacja ze względu na wiek na polskim rynku pracy – diagnoza” z 2019 r. wynika, że doświadczeni 28-letni kandydaci do pracy aż 4 razy częściej otrzymywali zaproszenie na rozmowę kwalifikacyjną w Warszawie niż ich 52-letni konkurenci. To wyraźny przejaw dyskryminacji ze względu na wiek, który niestety uderza w starsze osoby na rynku pracy.

Dyskryminacja ze względu na wiek przejawia się jako:

• niechęć do zatrudnienia osób starszych na rzecz młodszych kandydatów, nawet jeżeli starsi kandydaci są bardziej wykwalifikowani, 
• niesprawiedliwy dostęp do kursów i szkoleń (starsi pracownicy często są pomijani, zwłaszcza, jeżeli zbliżają się do wieku emerytalnego),
• stosowanie pogardliwych komentarzy na temat wieku,
• pomijanie starszych osób podczas awansów. 

Niekiedy ageizm, czyli tzw. dyskryminacja ze względu na wiek widoczna jest już na etapie ogłoszenie o pracę, kiedy potencjalny pracodawca podaje preferowany wiek kandydata.

Na dyskryminację ze względu na wiek niekiedy narażeni są również młodsi pracownicy, którzy doświadczają jej pod postacią niższego wynagrodzenia, gorszych warunków pracy, nieprzychylnych komentarzy na temat wieku i braku doświadczenia.

Dyskryminacja religijna

Na dyskryminację w miejscu pracy ze względu na wyznanie narażeni są przede wszystkim przedstawiciele mniejszości religijnych. Czasami dyskryminacja ma miejsce już na etapie rekrutacji, gdy kandydat zostaje odrzucony przez imię i nazwisko sugerujące przynależność do danej grupy religijnej, której nie akceptuje pracodawca lub rekruter. Dyskryminacja religijna to także gorsze traktowanie przez innych współpracowników lub przełożonych, izolowanie od innych, ograniczenie dostępu do szkoleń i wiele innych zachowań dyskryminacyjnych, których powodem jest wyznanie religijne pracownika. 

Dyskryminacja osób niepełnosprawnych

Dyskryminacja niepełnosprawnych osób to często podejmowany temat w odniesieniu do rynku pracy. Niedopasowanie miejsc pracy do potrzeb osób z niepełnosprawnością, brak dostępu do windy, brak odpowiednich udogodnień w toaletach – to tylko niektóre przejawy dyskryminacji w miejscu pracy. Dochodzi do tego oferowanie niższego wynagrodzenia, ograniczanie dostępu do szkoleń, czy przydzielanie mniej istotnych zadań. 

Czym różni się dyskryminacja od mobbingu?

Mobbing i dyskryminacja to dwa poważne problemy w dzisiejszym świecie. Choć niekiedy pojęcia te bywają używane jako synonimy, to w rzeczywistości możemy zauważyć między nimi wyraźne różnice. Mobbing to zachowania lub działania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu, które polegają na długotrwałym i uporczywym zastraszaniu i nękaniu pracownika. Efektem mobbingu jest m.in. poniżenie, ośmieszenie pracownika lub izolacja od zespołu.

Dyskryminacja z kolei może być jednorazowym działaniem skierowanym w stronę pracownika z powodu jakiejś odmiennej cechy, np. innego wyznania, innej płci itp. W przypadku dyskryminacji o wiele prościej jest dochodzić nam swoich praw, ponieważ to po stronie pracodawcy pozostaje udowodnienie, że nie doszło do nierównego traktowania. Niestety w przypadku mobbingu to ofiara mobbingu musi wykazać, że wobec niej stosowany był mobbing.

Warto również wskazać różnicę między dyskryminacją a nierównym traktowaniem. Dyskryminacja jest jednym z możliwych przejawów nierównego traktowania. Oznacza to, że nierówne traktowanie nie zawsze będzie oznaczało dyskryminację, natomiast dyskryminacja zawsze będzie nierównym traktowaniem. 

Skutki dyskryminacji

Dyskryminacja w pracy niesie za sobą wiele negatywnych skutków dla niemal każdej sfery życia ofiary. Prowadzi do wykluczenia społecznego, poczucia osamotnienia i wyobcowania. Wyraźnie wpływa na obniżenie produktywności i efektywności pracy, zniechęca do samorozwoju, obniża samoocenę, poczucie własnej wartości i pewność siebie. Osoby doświadczające dyskryminacji mogą odczuwać silny stres, poczucie bezradności, złość i frustrację. Zła atmosfera w miejscu pracy dodatkowo może wzbudzać w nich poczucie osamotnienia i niezrozumienia.

Dyskryminacja w miejscu pracy może sprzyjać wystąpieniu zaburzeń lękowych oraz depresji, dlatego jeżeli doświadczasz dyskryminacji w miejscu pracy, zadbaj o siebie i swoje zdrowie psychiczne jak najszybciej. W PsychoMedic udzielamy wsparcia i pomocy osobom, które doświadczają dyskryminacji i zmagają się z jej negatywnymi skutkami. Jeżeli borykasz się z silnym stresem, którego podłożem jest dyskryminacja, nasz psychiatra wystawi Ci zwolnienie lekarskie i otoczy Cię odpowiednią opieką i wsparciem. 

W PsychoMedic oferujemy bezpieczne leczenie farmakologiczne oraz psychoterapię, podczas której będziesz miał(a) szansę przepracować trudne emocje oraz popracować nad samooceną, pewnością siebie i asertywnością w pracy, co pomoże Ci lepiej radzić sobie z podobnymi sytuacjami w przyszłości.

Dyskryminacja – gdzie szukać pomocy? Zapraszamy do PsychoMedic

Jeżeli doświadczyłeś(-aś) lub doświadczasz w pracy dyskryminacji, pamiętaj, że nie musisz cierpieć w milczeniu. Porozmawiaj z bliskimi osobami i poproś o ich wsparcie. W obliczu dyskryminacji możesz skorzystać z profesjonalnego wsparcia – psychoterapeuty lub psychiatry, którzy pomogą Ci odbudować siłę psychiczną i będą towarzyszyć Ci na każdym etapie odzyskania równowagi psychicznej, poradzenia sobie z tą trudną sytuacją. Nasi Specjaliści prowadzą konsultacje stacjonarne w naszych placówkach zlokalizowanych w kilku miastach w Polsce, a także wizyty w wygodnej formie online przez Skype lub telefon komórkowy.

Osobom, które potrzebują pomocy w powrocie na rynek pracy lub podjęciu decyzji o przekwalifikowaniu się, oferujemy również usługi z zakresu profesjonalnego doradztwa zawodowego i coachingu.