Jak rozpoznać problemy psychologiczne u dzieci? Znaki, na które warto zwrócić uwagę
Dzieciństwo kojarzy się powszechnie z okresem beztroski i braku problemów. Niestety wyobrażenie to nie zawsze odpowiada rzeczywistości. Dzieci, w nie mniejszym stopniu niż dorośli, są narażone na wszelkiego rodzaju trudności i kryzysy psychiczne, z którymi nie zawsze potrafią poradzić sobie samodzielnie. Należy również pamiętać, że dziecięca psychika dopiero się kształtuje, przez co jest znacznie bardziej wrażliwa, a zarazem – mniej odporna na trudne emocje, nieprzyjemne doświadczenia czy różne nieprzewidywalne zdarzenia. Częste problemy psychologiczne u dzieci to m.in.: depresja, stany lękowe, poczucie zagubienia, niska samoocena, czy trudności w relacjach z innymi.
Jak rozpoznać problemy psychologiczne u dziecka?
Rodzice zazwyczaj bacznie obserwują swoje pociechy, dbając o to, aby rozwijały się zdrowo i harmonijnie. W życiu każdego młodego człowieka pojawiają się emocjonalne „wzloty i upadki”, a różne codzienne wydarzenia stają się źródłem zarówno radości i satysfakcji, jak i smutku, gniewu, czy rozczarowania. Większość z tych doświadczeń ma charakter rozwojowy, a zarazem krótkotrwały. Codzienne radości i smutki zazwyczaj nie pozostawiają „śladów” w kształtującej się dziecięcej psychice. Zdarza się jednak, że niektóre życiowe wyzwania (takie jak na przykład rozwód rodziców) są dla młodego człowieka na tyle trudne, że odciskają piętno na całym jego codziennym funkcjonowaniu. W takich sytuacjach dotychczasowe rodzicielskie wsparcie może okazać się niewystarczające. Dobrym rozwiązaniem będzie wtedy sięgnięcie po profesjonalną psychologiczną pomoc.
Wiele rodziców zastanawia się, kiedy jest najlepszy moment na zwrócenie się do Specjalisty? Skąd wiedzieć, czy dziecko potrzebuje psychologa? Na jakie objawy zwrócić uwagę?
Kiedy z dzieckiem do psychologa? Symptomy, których nie powinniśmy ignorować
Na pytanie „kiedy z dzieckiem do psychologa?” nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Istnieje jednak wiele sygnałów, które powinny nas skłonić do wybrania się z dzieckiem do Specjalisty od zdrowia psychicznego. Najczęściej wymieniane objawy problemów psychologicznych u dzieci to między innymi:
Zmiany w zachowaniu i/lub nawykach
Kiedy dziecko, które było dotąd spokojne i łagodne w usposobieniu nagle zaczyna zachowywać się porywczo lub agresywnie, albo dziecko na co dzień wesołe i pełne energii z dnia na dzień staje się apatyczne i przygnębione – zawsze powinniśmy potraktować to jako sygnał do uważniejszej obserwacji naszej pociechy. Inne zmiany w zachowaniu, na które warto zwrócić uwagę, to zmiany w nawykach dotyczących jedzenia oraz snu, problemy w nauce (tym bardziej, jeśli wcześniej były nieobecne), wycofywanie się z relacji z rówieśnikami.
Zmiany emocjonalne
Zaniepokoić powinna szczególnie duża impulsywność dziecka (zwłaszcza, jeśli nie występowała wcześniej), a także niekontrolowane emocje złości, lęku (wyrażającego się na przykład w różnego rodzaju fobiach) czy smutku i przygnębienia. Istotnym symptomem zmian emocjonalnych może być także nagły spadek motywacji (do nauki i/lub zabawy), a także huśtawki nastrojów czy zauważalne u dziecka stany depresyjne.
Problemy w szkole
Mowa tu przede wszystkim o konfliktach z rówieśnikami, a także o niewłaściwym zachowaniu w stosunku do nauczycieli (nieposłuszeństwo, niestosowne wypowiedzi kierowane pod adresem nauczyciela itp.). Nierzadko to właśnie kadra pedagogiczna jako pierwsza zauważa niepokojące symptomy w funkcjonowaniu dziecka i informuje o nich rodziców lub opiekunów. Tego typu uwag nigdy nie powinniśmy ignorować.
Trudności wynikające z dużych zmian
Istotną przesłanką do tego, aby udać się z dzieckiem do psychologa, mogą być też trudne wydarzenia, które wiążą się z dużymi zmianami w życiu dziecka. Mowa tu między innymi o takich sytuacjach, jak wspomniane już rozstanie rodziców, śmierć członka rodziny lub przyjaciela, wypadek komunikacyjny czy np. zmiana miejsca zamieszkania. Z tym ostatnim wiąże się przeważnie zmiana placówki edukacyjnej, do której uczęszcza dziecko, a zatem pojawia się konieczność adaptacji do nowego środowiska. Wszystkie tego typu doświadczenia mogą bardzo negatywnie odbić się na dziecięcej psychice. Jeśli nasza pociecha reaguje na te duże życiowe zmiany lękiem, ogromnym smutkiem lub agresją, profesjonalne psychologiczne wsparcie może być dla niej nieocenioną pomocą w przejściu przez ten trudny czas.
Problemy psychologiczne u dzieci – inne objawy
Obserwując dziecko pod kątem ewentualnych problemów psychologicznych, dobrze mieć również na uwadze potencjalne:
Trudności rozwojowe
To trudności związane z opóźnionym rozwojem mowy, niedostatecznie rozwiniętą motoryką małą lub dużą. Jeśli coś niepokoi Cię w tym zakresie, psycholog może profesjonalnie ocenić stopień rozwoju funkcji poznawczych czy też rozwój psychoruchowy dziecka i w razie potrzeby zaproponować działania wspierające.
Objawy psychosomatyczne
Chodzi o objawy takie, jak np. częste bóle głowy, wysypki skórne niewiadomego pochodzenia, mdłości, inne problemy gastryczne, które nie znajdują wytłumaczenia w badaniach lekarskich. Często są one pierwszym widocznym symptomem, że z funkcjonowaniem psychicznym dziecka dzieje się coś niedobrego. Warto więc, aby ich podłoże zostało starannie wyjaśnione – najlepiej przy pomocy profesjonalisty. Jeśli pediatrzy „rozkładają ręce”, warto zgłosić się do psychologa dziecięcego.
Wsparcie psychologiczne dzieci w PsychoMedic – wiemy, jak pomagać najmłodszym
W PsychoMedic otaczamy dzieci oraz młodzież szczególną opieką. W skład naszego zespołu wchodzi między innymi doświadczony psycholog dziecięcy, a także psychiatra dziecięcy oraz psychoterapeuta dzieci i młodzieży. Posiadamy wieloletnie doświadczenie we wspieraniu młodych ludzi we wszelkiego rodzaju problemach i zaburzeniach natury psychicznej. Leczymy nie tylko depresję i stany lękowe, ale także zaburzenia odżywiania się, problemy adaptacyjne, przewlekły stres i in. Pomagamy uporać się z bezsennością czy niską samooceną.
W PsychoMedic realizujemy także całościową diagnozę psychologiczną dzieci i młodzieży. Wykonujemy testy inteligencji i zdolności poznawczych, a także badamy gotowość szkolną dziecka. Oferujemy kompleksowe wsparcie w zaburzeniach ze spektrum autyzmu (ASD) oraz w zespole nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD).
Prowadzimy doraźne konsultacje psychologiczne, interwencje kryzysowe, sesje psychoedukacji, a także regularną psychoterapię (krótko lub długoterminową).
Organizujemy liczne warsztaty – zarówno dla dzieci i młodzieży (np. Treningi Umiejętności Społecznych TUS), jak i dla rodziców, którzy chcą nauczyć się, jak możliwie najlepiej wspierać swoją pociechę w rozwoju.