Spis treści:
Z artykułu dowiesz się:
- jakie są kluczowe objawy padaczki i jak się mogą objawiać u różnych osób,
- dlaczego padaczka wciąż jest chorobą stygmatyzowaną i jak to wpływa na życie chorych,
- jakie są najczęstsze przyczyny padaczki oraz jakie czynniki mogą zwiększać ryzyko choroby,
- w jaki sposób można pomóc osobie podczas napadu padaczkowego,
- jak ważne jest prawidłowe rozpoznanie i leczenie padaczki oraz jakie badania są niezbędne do jej diagnostyki,
- jakie mity związane z padaczką należy obalać i dlaczego są szkodliwe,
- jak zadbać o bezpieczeństwo i komfort osoby z padaczką w sytuacjach społecznych.
14 lutego, powszechnie kojarzony z Walentynkami, jest także dniem upamiętniającym ważne wydarzenie medyczne – Światowy Dzień Padaczki. Epilepsja, czyli padaczka, dotyka około pół miliona osób w Polsce, a pomimo postępu medycyny, wielu z tych ludzi wciąż doświadcza społecznego wykluczenia. Osoby z padaczką nierzadko napotykają trudności na rynku pracy, w życiu osobistym oraz codziennych relacjach. Często spotykają się z niezrozumieniem, co dodatkowo utrudnia im życie, szczególnie, gdy ktoś nie wie, jak się zachować w obliczu napadu.
Dzień 14 lutego jest już od wielu lat zdominowany przez
walentynkową tradycję. Przypada jednak na niego także inne, ważne „święto” –
Światowy Dzień Padaczki. Epilepsja (bo tak fachowo określana jest padaczka) to
choroba, na którą w samej Polsce cierpi około pół miliona osób. Niestety wiele
z nich nadal spotyka społeczne wykluczenie. Nie pracują lub nie wykonują pracy
zgodnej ze swoimi kwalifikacjami, miewają problem ze znalezieniem partnera i
założeniem rodziny, a niektórzy w ich otoczeniu ich unikają, bo nie wiedzą, co
zrobić, gdy nastąpi atak.
Na lęk i stereotypowe przekonania najlepsza jest dawka rzetelnych
informacji i wiedzy. Dlatego dziś, z okazji Światowego Dnia Padaczki, dzielimy
się z Wami garścią podstawowych faktów na temat epilepsji. Powinien je znać każdy
– tak, aby wiedzieć, jak postępować z osobą ze zdiagnozowaną padaczką ze
swojego otoczenia, a także gdzie szukać pomocy, jeżeli zauważy objawy u siebie
lub kogoś bliskiego..
Padaczka – czym jest i skąd się bierze?
Epilepsja jest wynikiem nieprawidłowej pracy komórek kory mózgowej. U osoby chorej na padaczkę występuje ich nadmierna aktywność, czego skutkiem są powtarzające się epizody gwałtownych wyładowań bioelektrycznych w tych komórkach. Ich konsekwencją jest występowanie u Pacjenta różnego rodzaju napadów padaczkowych, o których piszemy poniżej.
Padaczka może zacząć dawać objawy w każdym wieku, a jej przyczyny u większości chorych pozostają nieznane. W przypadku niewielkiej grupy Pacjentów (maksymalnie kilku procent) za występowanie choroby może odpowiadać defekt pojedynczego genu. Częściej towarzyszy chorobom somatycznym i psychicznym: wiadomo, że na epilepsję są bardziej narażone osoby z wadami wrodzonymi oraz m.in. ze zdiagnozowanym zespołem Alzheimera czy stwardnieniem rozsianym. Padaczka może także rozwinąć się u osób z guzem mózgu i po ciężkim urazie głowy, udarze mózgu lub zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych.
Faktem jest, że epilepsja może pojawić się również wskutek nadużywania alkoholu, ale jest to tylko jedna z wielu możliwych przyczyn. U większości osób, u których została rozpoznana padaczka, jej powody są inne lub pozostają nieznane. Utożsamianie padaczki z chorobą alkoholową jest więc bardzo szkodliwym mitem.
Jakie są objawy padaczki?
Kluczowym objawem epilepsji są tzw. napady padaczkowe. Wbrew powszechnemu przekonaniu, nie zawsze są to napady drgawkowe. Objawy padaczki mogą także obejmować symptomy przypominające omdlenie, napad hiperwentylacji lub paniki. Wyróżnia się:
- Napady toniczne, czyli nagłe zesztywnienie ciała – całego lub np. tylko kończyn;
- Napady miokloniczne – silne skurcze mięśni, najczęściej kończyn górnych;
- Napady atoniczne, czyli nagłe zwiotczenie całego ciała, najczęściej połączone z potencjalnie niebezpiecznym upadkiem;
- Napady nieświadomości/częściowo złożone – objawiają się utratą kontaktu z otoczeniem i nagłym przerwaniem wykonywanej czynności na krótki czas (od kilkunastu sekund do 2-3 minut). Czasem Pacjent w trakcie napadu wykonuje mimowolnie różne „bezsensowne” aktywności, np. zaczyna mlaskać, rozpinać guzik koszuli lub powtarzać jakiś inny bezcelowy ruch.
Oprócz tego wyróżnia się oczywiście najbardziej charakterystyczne napady toniczno-kloniczne, tzn. utratę przytomności połączoną z zesztywnieniem całego ciała i silnymi drgawkami. Przed napadem padaczkowym u wielu chorych występuje tzw. aura, czyli objawy zapowiadające atak – mogą być to bóle głowy, trudności z koncentracją lub omamy.
Jeżeli u Ciebie lub znanej Ci osoby wystąpią objawy jakkolwiek przypominające wyżej opisane symptomy padaczki, koniecznie zgłoś się (lub namów bliskiego na wizytę) do lekarza neurologa. Diagnoza padaczki opiera się na wykonaniu bezpiecznego badania EEG i tomografii komputerowej. Leczenie najczęściej polega zaś na wdrożeniu leków przeciwpadaczkowych i wprowadzeniu zmian w diecie. Dobrze dobrana terapia w ponad 2/3 przypadków pozwala na ograniczenie lub nawet całkowitą redukcję napadów u chorego.
Jak postępować z osobą, która ma napad?
Jeżeli ktoś z Twojego otoczenia zwierzy Ci się, że cierpi na epilepsję, lub ktoś Ci bliski właśnie otrzymał taką diagnozę, nie powinno to zmieniać Twojego „spojrzenia” na tę osobę. Jej potencjał, zalety i charakter pozostają niezmienione. Osobę z padaczką najczęściej niszczy nie sama choroba, a stygmatyzacja i lęk ludzi z jej otoczenia przed wystąpieniem napadu w ich obecności.
Chorego, który żyje z diagnozą padaczki już dłuższy czas, najlepiej jest zapytać, jak objawiają się jego napady i jak należy mu wtedy pomóc. Jeżeli w przebiegu ataku nie pojawiają się drgawki ani utrata przytomności, być może wystarczy, że pomożesz mu usiąść i zadbasz o to, aby nie uderzył/a się ani nie upadł/a. Osoby z epilepsją najczęściej są w stanie udzielić dokładnej instrukcji, co pomaga im bezpiecznie przejść przez powtarzające się napady. Wbrew pozorom rzadko kiedy konieczne jest wezwanie pogotowia do kogoś, kto ma zdiagnozowaną padaczkę, i zostanie odpowiednio „zabezpieczony” przez osobę towarzyszącą podczas napadu. Jeśli zaś towarzyszysz komuś, u kogo dopiero została zdiagnozowana padaczka, zachęć ją do opracowania planu postępowania w przypadku ataku razem z prowadzącym lekarzem neurologiem.
Jeżeli napad epilepsji zdarza się po raz pierwszy, powtarza się drugi raz tego samego dnia, doszło do urazu głowy lub chory długo (po kilku godzinach po napadzie) nadal czuje się źle – wezwij pogotowie.
Zapraszamy na stacjonarne (Warszawa, Łódź, Katowice) i wideo- konsultacje z doświadczonymi lekarzami neurologami Kliniki PsychoMedic. Zdiagnozują, wesprą, zaproponują skuteczne leczenie i pomogą cieszyć się życiem pomimo choroby.
FAQ
Nie, padaczka to zaburzenie neurologiczne wynikające z nieprawidłowej aktywności elektrycznej mózgu, a nie choroba psychiczna.
Nie, padaczka nie jest chorobą zakaźną i nie można się nią zarazić od innej osoby.
Przyczyny padaczki są różnorodne i mogą obejmować urazy głowy, udary mózgu, infekcje ośrodkowego układu nerwowego, wady rozwojowe mózgu oraz czynniki genetyczne. W wielu przypadkach dokładna przyczyna pozostaje nieznana.
Nie, napady padaczkowe mogą przybierać różne formy, od krótkotrwałych utrat świadomości po drgawki całego ciała. Objawy zależą od rodzaju padaczki i obszaru mózgu, w którym dochodzi do nieprawidłowej aktywności.
Należy zachować spokój, zabezpieczyć chorego przed urazami, ułożyć go na boku i nie wkładać niczego do ust. Po ustąpieniu napadu warto pozostać z osobą, aż do pełnego odzyskania świadomości. Jeśli napad trwa dłużej niż 5 minut lub występują kolejne napady, należy wezwać pogotowie ratunkowe.
Padaczka jest chorobą przewlekłą, ale u wielu pacjentów można osiągnąć kontrolę nad napadami dzięki odpowiedniemu leczeniu farmakologicznemu. W niektórych przypadkach możliwe jest całkowite ustąpienie napadów.
Osoby z padaczką mogą prowadzić pojazdy, jeśli przez określony czas nie miały napadów i uzyskały zgodę lekarza oraz spełniają wymagania prawne dotyczące kierowców z padaczką.
Tak, u niektórych osób stres może być czynnikiem wyzwalającym napady padaczkowe. Ważne jest zarządzanie stresem i unikanie sytuacji, które mogą go nasilać.
Wielu pacjentów z padaczką prowadzi normalne życie zawodowe. Kluczowe jest dostosowanie warunków pracy do indywidualnych potrzeb oraz kontrola napadów poprzez odpowiednie leczenie.
