Kiedy zaczyna się pracoholizm?

Z artykułu dowiesz się:

• jakie są najczęstsze objawy i symptomy wskazujące na pracoholizm,
• w jaki sposób rozpoznać pracoholizm w porównaniu do zdrowej pracowitośc,
• jak krótkie fazy pracoholizmu mogą wpływać na życie zawodowe i osobiste,
• jakie są psychologiczne i środowiskowe przyczyny pracoholizmu,
• kiedy warto sięgnąć po pomoc specjalisty w przypadku podejrzenia uzależnienia od pracy,
• jakie techniki terapeutyczne mogą pomóc w leczeniu pracoholizmu,
• jak skutecznie zapobiegać ponownemu wejściu w cykl uzależnienia od pracy.

Gdzie leży granica między pracowitością a pracoholizmem? Choć trudno jest jednoznacznie określić moment, w którym zdrowa ambicja przechodzi w formę uzależnienia, pracoholizm jest poważnym problemem współczesnego świata. Wielu z nas zna kogoś, kto może być „pracoholikiem”, ale jak rozpoznać, gdy stajemy się za bardzo pochłonięci obowiązkami zawodowymi i kiedy należy podjąć działanie?

W gabinetach psychologicznych coraz częściej pojawiają się Pacjenci zgłaszający problemy z przepracowaniem, wypaleniem zawodowym, czy nadmiernym stresem związanym z nieumiejętnością dokonania zdrowego rozgraniczenia pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Słowo „pracoholizm” używane jest często w potocznym rozumieniu, jako niekoniecznie groźna tendencja do spędzania w pracy zbyt wiele czasu.

Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę, że pracoholizm to również dobrze opisana i precyzyjnie zdefiniowana jednostka chorobowa, zaliczana do grupy tzw. zaburzeń behawioralnych, wśród których znajdziemy między innymi: nadużywanie zakupów, gier komputerowych czy seksu. W czytelniku może w tym momencie zrodzić się pytanie: gdzie w takim razie leży granica między pracowitością a pracoholizmem rozumianym jako uzależnienie od pracy?

W artykule opisujemy szczegółowo, jakie są objawy pracoholizmu. Wyjaśniamy, z czego się bierze pracoholizm i w jaki sposób można sobie z nim radzić. Podpowiadamy także, jak sprawdzić, czy jest się pracoholikiem.

Co to jest pracoholizm? Definicja i najważniejsze objawy

Pierwsza definicja pracoholizmu zaproponował amerykański psycholog religii, Wayn Oates. Twierdził on, że z pracoholizmem mamy do czynienia wówczas, gdy w wykonywanie obowiązków zawodowych wkrada się mechanizm uzależnienia, a sama praca staje się wartością nadrzędną wobec pozostałych, takich jak: relacje z innymi ludźmi, zdrowie, wypoczynek, aktywność fizyczna. Nie da się jednoznacznie stwierdzić, ile godzin pracy to już pracoholizm. Znacznie ważniejszym wyróżnikiem uzależnienia jest stałe i silne poczucie wewnętrznego przymusu wykonywania pracy lub innych czynności z nią związanych. Jest to najważniejszy, choć oczywiście niejedyny symptom wskazujący, że dana osoba cierpi na pracoholizm. Objawy, na które warto także zwrócić uwagę to między innymi:

• Poświęcanie pracy ogromnej ilości czasu bez równoczesnego poczucia satysfakcji z wykonywania jej
• Zacieranie się granicy pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym, skłonność do przynoszenia pracy do domu
• Utrata poczucia kontroli nad czasem spędzanym w pracy, „zatracanie się” w niej
• Uciążliwe, natrętne myśli dotyczące obowiązków zawodowych, które pojawiają się również poza czasem pracy
• Brak umiejętności wypoczywania, a także zaniedbywanie regularnego wypoczynku
• Porzucanie swoich dotychczasowych pasji i zainteresowań
• Zaniedbywanie relacji z innymi ludźmi (rodzinnych, przyjacielskich i in.)
• Problemy ze snem, chroniczny stres, narastające rozdrażnienie psychiczne

Przyjmuje się, że do postawienia wstępnej diagnozy pracoholizmu wystarczą trzy z wymienionych wyżej objawów (szczególnie tych bezpośrednio związanych z pracą). Jeśli więc zauważysz u siebie lub kogoś z Twoich bliskich tego rodzaju symptomy – zdecydowanie warto rozważyć sięgnięcie po profesjonalną pomoc.

Pracowitość i pracoholizm: różnice. Kiedy zaczyna się pracoholizm?

Pracoholizm bywa niekiedy mylony z pracowitością. Niektórzy twierdzą zresztą, że nietrudno przekroczyć granicę między jednym a drugim. Jak odróżnić od siebie oba zjawiska? Kiedy nasze intensywne zaangażowanie w życie zawodowe mieści się jeszcze w granicach normy, a kiedy jest pracoholizmem? Jak zostało już stwierdzone, niekoniecznie musi to mieć coś wspólnego z liczbą godzin spędzanych w pracy. Znacznie istotniejszy jest opisany wyżej mechanizm psychologicznego uzależnienia od pracy, od którego bardzo trudno się uwolnić.

Warto przy tym zauważyć, że pracoholizm nigdy nie zaczyna się z dnia na dzień. Uzależnienie kształtuje się stopniowo, a pierwsze symptomy mogą być bardzo subtelne. Wyróżnia się trzy – następujące po sobie – fazy pracoholizmu:

Faza pierwsza

Osoba pracująca zaczyna być nadmiernie skupiona na pracy i stopniowo poświęca jej coraz więcej czasu. Może także coraz częściej wycofywać się z życia towarzyskiego z powodów zawodowych (nadmiar obowiązków), a także doświadczać związanych z pracą lęków i bóli głowy.

Faza druga

Oznacza niemal całkowitą rezygnację z życia towarzyskiego. Wówczas pojawiają się również somatyczne oznaki uzależnienia, takie jak: trudności z pamięcią i koncentracją, problemy z układem pokarmowym, zawroty głowy. Wzrasta rozdrażnienie i skłonność do agresywnych zachowań.

Wraz z trzecią fazą

Pojawiają się silne stany lękowe, całkowite zaniedbanie obowiązków rodzinnych i dalsze pogłębianie się problemów zdrowotnych. Jest to faza pełnoobjawowego uzależnienia, które może doprowadzić do skrajnego wycieńczenia fizycznego i psychicznego organizmu pracoholika.

Pracoholizm: przyczyny

Obok wiedzy o tym, jak zaczyna się pracoholizm, równie istotna jest świadomość, jakie mogą być jego źródła. Wśród przyczyn pracoholizmu wymienia się wiele czynników. Część z nich ma charakter psychologiczny i osobowościowy. Warto wspomnieć tu na przykład o skłonności do perfekcjonizmu, niskim poczuciu własnej wartości, dużym poziomie lęku, tendencjach obsesyjno-kompulsywnych, czy trudnościach w nawiązywaniu i podtrzymywaniu satysfakcjonujących relacji interpersonalnych. Nie możemy jednak również zapomnieć o czynnikach środowiskowych, związanych między innymi z tym, jak funkcjonuje obecnie rynek pracy, nastawiony na nieustanną rywalizację i wyścig za sukcesem i osiągnięciami.

Jak leczyć pracoholizm?

Człowiek cierpiący na pracoholizm zazwyczaj przez długi czas nie zdaje sobie z tego sprawy. Osobami, które w pierwszej kolejności zaczynają odczuwać skutki jego uzależnienia od pracy, są członkowie rodziny i bliscy przyjaciele. To również oni mają przeważnie największą szansę, aby „przemówić do rozsądku” pracoholika i nakłonić go do sięgnięcia po profesjonalne wsparcie.

PsychoMedic to nowoczesna poradnia zdrowia psychicznego, w której już od wielu lat skutecznie pomagamy w wyzwalaniu się z pracoholizmu. Nasza pomoc w przypadku pracoholizmu jest oparta przede wszystkim na terapii psychologicznej. Zrzeszeni w naszym Zespole psychologowie i psychoterapeuci to doskonali Specjaliści posiadający wieloletnie doświadczenie we wspieraniu Pacjentów w najtrudniejszych kryzysach życiowych. W procesie terapeutycznym nie tylko ułatwiają oni Pacjentowi wyjście z uzależnienia od pracy, ale również uczą go, jak nie wpaść w pracoholizm ponownie.

FAQ