Relacja matki z dzieckiem. 3 powody, dla których jest wyjątkowa
Natura zadbała o to, aby więź matki z dzieckiem była wyjątkowo silną więzią. Już w trakcie ciąży kobiety w dużej mierze doświadczają wyjątkowych emocji związanych z pojawieniem się potomstwa, jednak odpowiednio silna relacja matki i dziecka ukształtować może się także na każdym późniejszym etapie. Wszystkiemu winne są hormony, w tym oksytocyna, nazywana potocznie hormonem miłości, a także dopamina odpowiedzialna za odczuwanie przyjemności. Co ciekawe, efekty wzmożonego działania wymienionych hormonów porównać można do tych spowodowanych zażywaniem substancji psychoaktywnych.
Efekt synchronizacji matki z dzieckiem
Do ciekawego wniosku doszli naukowcy z Uniwersytetu w Cambridge w Wielkiej Brytanii. Ich badania nad więzią matki i dziecka wykazały, że mamy doświadczające pozytywnych emocji w związku z macierzyństwem zdecydowanie łatwiej nawiązują głęboki kontakt z potomstwem i znacznie lepiej są w stanie odgadnąć potrzeby swoich dzieci już od pierwszych dni życia. Naukowcy nazwali to zjawisko efektem interpersonalnej łączności neuronalnej. W skrócie efekt ten polega na ujednoliceniu fal mózgowych wytwarzanych przez matkę oraz jej dziecko. Ich fale mózgowe synchronizują się zatem, tworząc sieć porozumienia. Z punktu widzenia matki proces ten w znacznej mierze usprawnia opiekę nad potomstwem, z kolei dziecko jest dzięki temu w stanie znacznie szybciej uczyć się od matki i kształtować odpowiedni styl przywiązania, mający ogromne przełożenie na relacje tworzone w kolejnych latach życia. Co istotne, synchronizacja fal mózgowych następuje wyłącznie w momencie, kiedy kobieta doświadcza pozytywnych emocji w związku z pojawieniem się dziecka. Naukowcy tłumaczą to faktem, że emocje mają bezpośrednie przełożenie na komunikację naszego mózgu i wysyłane przez niego informacje.
Ciąża a mózg matki
Mózg kobiety podczas ciąży zmienia się w znaczący sposób. Do takiego wniosku doszli naukowcy z Uniwersytetu w Barcelonie. Jak wykazało badanie przeprowadzone rezonansem magnetycznym na próbie 62 osób (25 kobiet w ciąży, 20 kobiet bezdzietnych oraz 17 bezdzietnych mężczyzn), już podczas ciąży w mózgu kobiety zachodzą konkretne zmiany, aby w przyszłości mogła ona lepiej poradzić sobie z zadaniami, jakie postawi przed nią macierzyństwo. Zmiany zachodzące w strukturze mózgu przyszłych mam są długotrwałe – w ramach wspomnianego badania testom poddano kobiety przed oraz po urodzeniu dziecka, a także po upływie dwóch lat – wynik badania nawet po upływie czasu pozostał identyczny. Zmianie w tym kontekście uległa przede wszystkim morfologia mózgu oraz istota szara – w ten sposób organizm przygotowuje się do wejścia w nową rolę. Słabsze komórki mózgu są eliminowane po to, aby w ich miejscu mogły powstać zupełnie nowe, silne sieci neuronowe, odpowiedzialne przede wszystkim za funkcje związane z empatią oraz funkcjonowaniem w społeczeństwie.
Relacja z matką a związki w dorosłym życiu
Relacja matki z dzieckiem zaczyna tworzyć się już w pierwszych dniach po narodzinach dziecka. Pierwsze tygodnie oraz miesiące życia mają ogromny wpływ na kształtowanie się u dziecka poszczególnych cech w kontekście tworzenia późniejszych relacji. To wtedy dziecko uczy się poczucia bezpieczeństwa i zaufania niezbędnego do życia w społeczeństwie i tworzenia związków w kolejnych latach życia. Pierwsze badania w tym temacie przeprowadził John Bowlby, brytyjski psychiatra będący prekursorem badań nad przywiązaniem. Dowiódł on, iż relacje dziecka z opiekunem – najczęściej matką – w okresie niemowlęcym mają przełożenie na to, jakie relacje tworzymy w dorosłym życiu. W późniejszych latach na tej podstawie opisano trzy główne (obecnie wymienia się także czwarty) style przywiązania, takie jak: styl bezpieczny – dziecko ma poczucie bezpieczeństwa, tworzy z opiekunem silną więź opartą na zaufaniu, empatii, dużej wrażliwości; styl lękowo-ambiwalentny – dziecko cechuje niepewność, na rozstanie z matką reaguje silnymi nerwami, w relacji z nią swój lęk często sygnalizują płaczem lub gniewem; styl unikający – dziecko, które nie doświadcza odpowiedniej bliskości z opiekunem lub doznaje z jego strony przemocy, wycofuje się z próby nawiązania relacji, przybierając postawę unikającą.