Z pewnością każdy natknął się w swoim życiu na osobę narcystyczną będąc w różnych sytuacjach społecznych. Skłaniać to może do refleksji jak taka osobowość się kształtuje? Jakie narcyz musi mieć predyspozycje, skoro wyrasta na osobę tak bardzo skoncentrowaną na sobie?
Otóż, dogodny grunt do zakiełkowania narcyzmu stanowią komunikaty płynące od rodziców, którzy przeceniają swoje dzieci mówiąc im, że są lepsze od innych i że mają prawo do specjalnego traktowania. Kiedy dzieci są pozbawione ciepła, a przy tym postrzegane przez swoich rodziców jako bardziej wyjątkowe i posiadające więcej praw niż inni, mogą przyswoić pogląd, że są ponadprzeciętnymi śmiertelnikami oraz że ich miejsce jest zawsze w centrum uwagi grupy. Dla kontrastu, dzieci traktowane przez rodziców z miłością i uznaniem, doświadczające ciepła mogą przyswoić sobie, że są po prostu bardzo wartościowe, co stanie się podstawą do rozwoju zdrowego poczucia własnej wartości.
Teorie psychologiczne głoszą, że zachowania uczymy się drogą modelowania (naśladownictwa), dlatego też narcyzm dzieci w pewien sposób nabywają od swoich najbliższych, którzy wmawiając im poczucie wyjątkowości sami są przekonani o swojej niezwykłości i byciu „ponad”. Wiek, w którym dzieci są szczególnie wrażliwe na wpływ rodziców to 7-8 lat. To właśnie w tym okresie są już zdolne do samooceny i odczuwania zadowolenia bądź niezadowolenia z siebie. Oczywiście wpływ rodziców to nie jedyne źródło narcyzmu. Podobnie jak inne cechy narcyzm jest też dziedziczny i częściowo zakorzeniony w temperamencie, stąd niektóre dzieci mogą być po prostu bardziej podatne na sygnały wysyłane przez otoczenie zawierające szkodliwe przekonanie „jesteś lepszy, ważniejszy, zdolniejszy…”.
Ciekawą kwestią jest też to, w jaki sposób odróżnić narcyza od osoby o silnym poczuciu własnej wartości? Badania pokazują, że osoby narcystyczne są bardziej agresywne a nawet wykazują skłonności do brutalnych zachowań, są bardziej narażone na depresję, niepokój a nawet narkomanię. Agresja osób narcystycznych pojawia się w momencie, gdy odczuwają upokorzenie, gdy inni nie podzielają ich przekonań o osobistych sukcesach i nie traktują ich w sposób wyjątkowy. Jak powstrzymać proces rozwoju osobowości narcystycznej u dziecka? Wymaga to przede wszystkim pracy z rodzicami, by nauczyli się przekazywać sympatię i uznanie na rzecz rezygnacji ze stawiania swoich pociech na piedestale.
