7 dni w tygodniu

Infolinia 799 399 499

Home#TwojaPsychikaAktualnościBlogDepresja u nastolatków. Jak może się objawiać i jakich jej symptomów nie wolno lekceważyć?
Depresja u nastolatków. Jak może się objawiać i jakich jej symptomów nie wolno lekceważyć?

UMÓW SIĘ ONLINE NA WIZYTĘ LUB ZADZWOŃ 799 399 499

Depresja u nastolatków. Jak może się objawiać i jakich jej symptomów nie wolno lekceważyć?

Z artykułu dowiesz się:

  • jakie są najczęstsze przyczyny depresji u nastolatków,
  • dlaczego wczesne rozpoznanie objawów depresji jest kluczowe,
  • w jaki sposób depresja może wpływać na codzienne życie młodego człowieka,
  • jakie są różnice w objawach depresji u nastolatków i dorosłych,
  • jak dostrzec subtelne sygnały, które mogą świadczyć o depresji,
  • jakie znaczenie ma wsparcie psychologiczne i psychiatrzyczne,
  • dlaczego rozmowa z nastolatkiem o jego uczuciach jest istotna,
  • jakie są nietypowe objawy, które mogą wskazywać na zaburzenia nastroju.

Depresja młodzieńcza jest poważnym problemem, który może dotknąć każdego młodego człowieka. Niezależnie od wieku, nastolatki mogą doświadczać zaburzeń nastroju, a ignorowanie objawów może prowadzić do długotrwałego cierpienia. Przyczyny depresji mogą być różnorodne: od czynników genetycznych po trudności emocjonalne i presję społeczną. Świadomość rodziców i opiekunów o potencjalnych objawach depresji jest kluczowa dla wczesnego rozpoznania i podjęcia odpowiednich kroków w celu wsparcia młodego człowieka.

Przez wiele lat uważano, że depresja jest chorobą, która dotyczy wyłącznie dorosłych, a nie dzieci – ze względu na niedojrzałość ich układu nerwowego i procesów psychicznych. Dziś już wiadomo, że to nieprawda, a z zaburzeniami nastroju może zmagać się każdy niezależnie od wieku. Przyczyny depresji mogą leżeć w predyspozycjach genetycznych i zaburzeniach poziomu neuroprzekaźników; mogą być również skutkiem przeciążenia psychicznego i trudnej sytuacji w szkole lub rodzinie. W okresie dojrzewania psychika człowieka jest szczególnie delikatna: to sprawia, że wydarzenia, które dorosłym mogą wydawać się błahe, dla nastolatka okazują się źródłem dużego cierpienia i mogą mieć długofalowe konsekwencje.

Leczenie depresji u nastolatków wygląda podobnie, co u osób dorosłych: metodą pomocy „pierwszego rzutu” jest psychoterapia, a jeżeli pomimo wsparcia psychologicznego objawy nadal nie ustępują i utrudniają codzienne funkcjonowanie, zaleca się konsultację psychiatryczną i wdrożenia leczenia farmakologicznego.

Ważne jest, aby obserwować dziecko, rozmawiać z nim i nie sprowadzać codziennej komunikacji do standardowego pytania „jak tam w szkole”. Szczególnie w obecnym, trudnym czasie warto wprost pytać pociechę o to, jak się ma, jakie uczucia jej doświadczają, jak radzi sobie z wyzwaniami – nawet, jeśli wydaje nam się, że funkcjonuje dobrze.

 

Depresja u nastolatków – typowe i nietypowe objawy

Skonsultować się ze specjalistą – w pierwszej kolejności najlepiej psychologiem dzieci i młodzieży – warto jest zawsze wtedy, gdy sugerują nam to osoby z otoczenia dziecka (np. wychowawca, nauczyciele) oraz wtedy, gdy sam nastolatek prosi nas o pomoc i przyznaje, że nie radzi sobie z problemami. Objawem, którego nigdy nie należy lekceważyć, są też oczywiście samookaleczenia w jakiejkolwiek formie (nie tylko tzw. „cięcie się”, ale także powtarzające się zachowania typu skubanie skóry, szczypanie się lub bicie po twarzy).

Jako rodzice także powinniśmy zachować czujność i zwracać uwagę, czy u dziecka nie pojawiają się objawy sugerujące depresję. Do specjalisty od zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży należy zgłosić się zawsze, gdy u młodego człowieka od 2 tygodni lub więcej utrzymują się chociaż 2-3 z poniższych symptomów:

  • Obniżony nastrój, przez większą część dnia niemal codziennie;
  • Utrata zainteresowań i zdolności odczuwania radości;
  • Zmniejszenie energii, ciągłe zmęczenie;
  • Osłabienie koncentracji i uwagi;
  • Pesymistyczne myśli odnośnie siebie i przyszłości;
  • Myśli samobójcze lub myśli o śmierci (u dzieci i nastolatków mogą o nich świadczyć niepokojące rysunki, żarty o śmierci i wyraźny wzrost zainteresowania tematyką śmierci np. w filmach i serialach);
  • Zaburzenia snu – wybudzanie się przedwcześnie, trudności z zasypianiem lub zwiększona potrzeba snu;
  • Zaburzenia apetytu.

Oprócz powyższych, typowych objawów wskazujących na zaburzenia nastroju, rodzice i opiekunowie powinni pozostać czujni także na niecharakterystyczne symptomy: ich źródło również może leżeć w tym, że młody człowiek doświadcza cierpienia psychicznego.

 

Objawy psychosomatyczne

Niektóre źródła wskazują na to, że u depresja u nastolatków, częściej niż u dorosłych, przejawia się też objawami psychosomatycznymi, czyli cielesnymi, ale mającymi swoje źródło w psychice. Zaalarmować powinny takie objawy, jak nawracające bóle głowy, brzucha, zaparcia czy omdlenia u dziecka. Jeśli kontrola u lekarza pediatry i/lub neurologa nie wykaże, że przyczyny tych dolegliwości mają podłoże medyczne, warto skontaktować się z psychologiem. Objawy psychosomatyczne mogą świadczyć o depresji, ale także zaburzeniach lękowych i fobii szkolnej.

 

Trudności z koncentracją i/lub niechęć do nauki

Warto szczególnie zatroszczyć się o zdrowie psychiczne dziecka, gdy zauważamy, że jego oceny pogarszają się lub że nasza pociecha, która do tej pory była prymusem i sama garnęła się do nauki, zaczęła poszukiwać wymówek, by nie siadać do książek. Choć odruchową reakcją może być strofowanie nastolatka i motywowanie go do większego wysiłku, lepiej będzie w pierwszej kolejności zapytać go, jak się czuje, jakie są przyczyny jego trudności i czy możemy zrobić coś, co sprawi, że poczuje się lepiej. Depresja u nastolatków często przejawia się bowiem spadkiem motywacji i sił do działania. Nawet dorośli nie zawsze są w stanie zmusić się do realizacji codziennych obowiązków w takim stanie.

 

Silne i nieadekwatne reakcje emocjonalne – złość, smutek, deprecjonowanie siebie („jestem beznadziejny/a”)

Faktem jest, że okres dojrzewania – ze względu na liczne i dynamiczne zmiany zachodzące w układzie nerwowym, hormonalnym i całym organizmie – niemal u wszystkich nastolatków wiąże się z wahaniami nastrojów i doświadczaniem silnych emocji. Jeżeli jednak młody człowiek bardzo często reaguje skrajnie (agresją werbalną lub fizyczną, wybuchami płaczu lub zamykaniem się w sobie) na najdrobniejsze niepowodzenia, może to oznaczać, że potrzebuje pomocy. Zaalarmować powinny także szeroko pojęte, gwałtowne zmiany w zachowaniu dziecka: gdy z otwartej, towarzyskiej osoby młody człowiek staje się nagle zamkniętym w sobie „gburem”, lub gdy nastolatek z natury nieśmiały nagle staje się przesadnie gadatliwy i nieuprzejmy.

Powinniśmy zareagować również wtedy, gdy u dziecka nastąpił znaczący spadek samooceny i wiary w siebie. Kompleksy i wątpliwości odnośnie własnych zalet i możliwości są dla wielu nastolatków czymś naturalnym. Jeżeli jednak dziecko zaczyna unikać kontaktów społecznych i innych aktywności z powodu lęku przed porażką albo powtarza, że jest beznadziejny/a, że nic mu się nigdy nie uda – należy uznać to za niepokojący objaw i poszukać dla dziecka pomocy.

 

FAQ

Czym różni się depresja u nastolatków od typowych nastrojów okresu dojrzewania?

Depresja u nastolatków charakteryzuje się długotrwałym obniżeniem nastroju, utratą zainteresowań i trudnościami w codziennym funkcjonowaniu, podczas gdy typowe nastroje okresu dojrzewania są zazwyczaj krótkotrwałe i mniej intensywne.

Jakie są pierwsze objawy depresji u młodzieży?

Pierwsze objawy depresji u młodzieży mogą obejmować: utratę zainteresowania dotychczasowymi aktywnościami, wycofanie społeczne, zmiany w apetycie i śnie, a także trudności z koncentracją.

Jakie są skuteczne metody leczenia depresji u nastolatków?

Skuteczne metody leczenia depresji u nastolatków obejmują psychoterapię indywidualną lub grupową, terapię poznawczo-behawioralną oraz, w niektórych przypadkach, farmakoterapię pod nadzorem specjalisty.

Jak rodzice mogą wspierać nastolatka z depresją?

Rodzice mogą wspierać nastolatka z depresją poprzez otwartą komunikację, okazywanie empatii, zachęcanie do aktywności oraz współpracę z profesjonalistami w zakresie zdrowia psychicznego.

Czy depresja u nastolatków może prowadzić do innych problemów zdrowotnych?

Tak, nieleczona depresja u nastolatków może prowadzić do innych problemów zdrowotnych, takich jak zaburzenia lękowe, uzależnienia czy problemy z nauką i relacjami społecznymi.

Kiedy należy szukać profesjonalnej pomocy dla nastolatka z objawami depresji?

Należy szukać profesjonalnej pomocy, gdy objawy depresji utrzymują się przez dłuższy czas, nasilają się lub wpływają negatywnie na codzienne funkcjonowanie nastolatka.

Czy aktywność fizyczna może pomóc w leczeniu depresji u młodzieży?

Tak, regularna aktywność fizyczna może pomóc w leczeniu depresji u młodzieży, poprawiając nastrój i redukując objawy depresyjne.

Jakie są potencjalne skutki uboczne leczenia farmakologicznego depresji u nastolatków?

Potencjalne skutki uboczne leczenia farmakologicznego depresji u nastolatków mogą obejmować nudności, bóle głowy, zaburzenia snu oraz zmiany w apetycie.

Czy depresja u nastolatków może nawracać po zakończeniu leczenia?

Tak, depresja u nastolatków może nawracać po zakończeniu leczenia, dlatego ważne jest monitorowanie stanu zdrowia psychicznego i kontynuacja wsparcia po zakończeniu terapii.

Jakie są różnice między depresją a innymi zaburzeniami nastroju u młodzieży?

Depresja charakteryzuje się długotrwałym obniżeniem nastroju i utratą zainteresowań, podczas gdy inne zaburzenia nastroju, takie jak zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obejmują epizody zarówno depresji, jak i manii.

Informacje o Autorze

O autorze
dr n.med. Katarzyna Niewińska - kierowniczka Sieci Klinik PsychoMedic.pl jest doktorem nauk medycznych w dziedzinie psychiatrii dorosłych, specjalistką w zakresie psychologii klinicznej i psychoterapeutką z blisko 20-letnim doświadczeniem zawodowym. Ukończyła studia wyższe z zakresu psychologii i marketingu oraz liczne kierunki studiów podyplomowych: m.in. kurs specjalizacyjny z zakresu psychologii klinicznej (zwieńczony egzaminem zdanym z wyróżnieniem), renomowaną szkołę psychoterapii w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz seksuologię w Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego. Zrealizowała grant naukowy i obroniła rozprawę doktorską w Instytucie Psychiatrii i Neurologii (IPiN) w Warszawie. Posiada wieloletnie doświadczenie naukowe, kliniczne i zarządcze - m.in. jako kierownik studiów na kierunku psychodietetyka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz jako terapeutka w Klinice Nerwic i Zaburzeń Osobowości IPiN czy Fundacji ASLAN. Jest autorką publikacji naukowych dotyczących m.in. problematyki przemocy, terapii grupowej i trudności młodych ludzi - w tym współautorką uznanej książki “Psychodrama w psychoterapii” (wydanej w 2011 roku nakładem Gdańskiego Wydawnictwa Psychologicznego), a także autorką kilkuset artykułów popularyzujących wiedzę psychologiczno-psychiatryczną. Specjalizuje się w psychoterapii dla dorosłych, par, rodzin i młodzieży.

Skontaktuj się z nami
☎ 799 399 499 | facebook.com/poradniapsychomedic | instagram.com/psychomedic.pl/

Więcej: Katarzyna Niewińska - Psychoterapeuta Warszawa - PsychoMedic.pl

Najszybsze terminy wizyt - na dziś lub jutro