Diagnoza dzieci i dorosłych – Leiter 3

Wstęp

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest test Leiter-3 i kiedy się go stosuje,
• jakie są różnice w diagnozie dzieci i dorosłych,
• jak wygląda przebieg badania i interpretacja wyników,
• jakie błędy najczęściej pojawiają się w diagnozie,
• dlaczego ważny jest wybór doświadczonego specjalisty.

Test Leiter-3 to jedno z najważniejszych narzędzi w diagnozie inteligencji i funkcji poznawczych u osób, które z różnych powodów nie mogą korzystać z klasycznych testów opartych na języku mówionym. Wyróżnia się tym, że jest całkowicie niewerbalny i może być stosowany zarówno u dzieci, jak i dorosłych – w tym osób po udarach, z afazją, mutyzmem wybiórczym czy zaburzeniami neurorozwojowymi. Kluczowe znaczenie mają jednak różnice w podejściu diagnostycznym do dzieci i dorosłych – od samego przygotowania, po interpretację wyników.

Kluczowe różnice w podejściu diagnostycznym – Dziecko vs Dorosły

Diagnoza dzieci i dorosłych testem Leiter-3 różni się pod względem metodologicznym, interpretacyjnym i psychologicznym:

• Dzieci wymagają więcej elementów przygotowawczych, w tym adaptacji do sytuacji testowej oraz zachowania motywacji przez cały czas badania.
  
• Dorośli badani są często w kontekście uszkodzeń mózgu (np. po udarze), dlatego ważne jest uwzględnienie ich wcześniejszego poziomu funkcjonowania oraz wpływu choroby na aktualny wynik.
  

Jakie są główne cele diagnostyki Leiter-3 u dzieci, a jakie u dorosłych?

U dzieci:

• Wykrycie niepełnosprawności intelektualnej
• Ocena funkcji poznawczych przy podejrzeniu ADHD lub spektrum autyzmu
• Określenie mocnych stron i trudności edukacyjnych

U dorosłych:

• Diagnoza po udarach, urazach czaszkowo-mózgowych
• Ocena poznawcza przy afazji, mutyzmie, chorobach neurodegeneracyjnych
• Monitorowanie zmian funkcji poznawczych w czasie

Jak bada się dzieci?

Dzieci, szczególnie te młodsze, wymagają szczególnego podejścia. Badanie odbywa się w formie zabawy, w przyjaznym środowisku. Często poprzedzone jest kilkuminutową adaptacją, podczas której dziecko poznaje psychologa i materiały testowe. Niewerbalne testy inteligencji dzieci i dorosłych, takie jak Leiter-3, są szczególnie przydatne w przypadku dzieci niemówiących lub z barierą językową.

Jak bada się dorosłych?

U dorosłych istotna jest dokładna analiza stanu neurologicznego i historii medycznej. Diagnoza dorosłych po udarze, z afazją czy innymi schorzeniami neurologicznymi, wymaga doświadczenia neuropsychologa. Często badaniu towarzyszy ocena orientacji, uwagi oraz innych funkcji wykonawczych.

Jak wiek wpływa na interpretację wyników badań Leiter-3?

Leiter-3 uwzględnia normy wiekowe – osobno dla dzieci i dorosłych. Oznacza to, że interpretacja wyników dzieci nie może być automatycznie przenoszona na osoby dorosłe i odwrotnie. Różnice w skalach Leiter-3 dla dzieci i dorosłych pozwalają na precyzyjne określenie poziomu funkcji poznawczych względem grupy odniesienia.

Przykłady zadań z testu Leiter-3

Test składa się z podtestów mierzących m.in.:

• analizę wzrokowo-przestrzenną,
• uwagę selektywną,
• pamięć roboczą,
• rozumowanie bezsłowne.

Zadania polegają np. na układaniu klocków, dopasowywaniu wzorów czy odtwarzaniu sekwencji obrazków – bez użycia słów.

Analiza wyników Leiter-3 u dzieci

Interpretacja wyników dzieci obejmuje:

• porównanie ze standardowymi normami IQ,
• analizę wyników surowych i przeliczonych,
• ocenę mocnych i słabych stron poznawczych.

Czynniki wpływające na wyniki Leiter-3 u dzieci to m.in. nastrój, motywacja, zdolność koncentracji oraz obecność zaburzeń neurorozwojowych.

Analiza wyników Leiter-3 u dorosłych

U dorosłych szczególną uwagę zwraca się na:

• funkcjonowanie sprzed urazu lub choroby,
• lokalizację i rozległość uszkodzeń mózgu,
• tempo pracy i strategie rozwiązywania zadań.

Wyniki stanowią często podstawę do dalszej terapii neuropsychologicznej i rehabilitacji poznawczej.

Powszechne błędy w badaniach lub interpretacji wyników Leiter-3

Najczęstsze błędy to:

• stosowanie norm dziecięcych do dorosłych (lub odwrotnie),
• pominięcie kontekstu zdrowotnego (np. przebyty udar),
• nieuwzględnienie specyfiki diagnozy poznawczej dzieci z ADHD lub autyzmu,
• błędna ocena spowodowana zbyt szybkim tempem badania.

Znaczenie specjalisty w diagnozie Leiter-3

Rzetelna diagnoza neuropsychologiczna dzieci i dorosłych wymaga doświadczenia i znajomości testu. Tylko psycholog przeszkolony w zakresie Leiter-3 potrafi prawidłowo zinterpretować wyniki i uwzględnić indywidualne różnice diagnostyczne.

Jeśli potrzebujesz rzetelnej diagnozy funkcji poznawczych dziecka lub osoby dorosłej – skorzystaj z pomocy wykwalifikowanych psychologów, psychoterapeutów i psychiatrów w PsychoMedic. Nasze placówki w całej Polsce oferują diagnozy dzieci i dorosłych przy użyciu testu Leiter-3 – także online i z dojazdem do domu pacjenta.

Zadzwoń na infolinię: 799 399 499 i umów wizytę stacjonarną lub online na stronie.

FAQ