Dzień Walki z Prokrastynacją. Dlaczego odkładamy sprawy „na potem”?
Odkładanie spraw „na potem” w nadziei, że problem rozwiąże się sam lub po prostu zostawianie wszystkiego na ostatnią chwilę, by potem w stresie wykonać jakkolwiek zadania, na które mieliśmy przecież tyle czasu. Prokrastynacja, utożsamiana potocznie ze zwykłym lenistwem, nie jest niczym innym jak nagminnym odkładaniem swoich obowiązków na ostatni moment, przy czym często wywołuje u nas wyrzuty sumienia i w efekcie jest powodem stresu czy złego samopoczucia.
Jak wynika z badań przeprowadzonych na Carleton University w Kanadzie, aż 46 proc. z nas uważa, że prokrastynacja ma negatywny wpływ na poczucie szczęścia. Przygnieceni zbyt dużą ilością obowiązków pozostawionych na ostatni moment nie jesteśmy bowiem w stanie w pełni cieszyć się tym, co nas otacza, a nasze myśli i tak nieustannie skupione są wokół tego, czego usilnie próbujemy uniknąć. Powodów prokrastynacji jest wiele. Za jeden z nich uważa się złe doświadczenia z dzieciństwa – wymagający rodzice być może stawiali poprzeczkę zbyt wysoko lub pozostawiali do wykonania całą listę pozaszkolnych obowiązków, co przerastało wówczas nasze możliwości. W ten sposób mogła wykształcić się u nas potrzeba buntu, objawiająca się odkładaniem wszystkiego na potem i lekceważeniem swoich obowiązków, mająca skutki także wiele lat później, w dorosłym życiu.
Wśród innych powodów prokrastynacji wymienia się między innymi perfekcjonizm, a co za tym idzie – strach przed tym, że nie wykonamy powierzonych nam zadań na odpowiednim poziomie. Innym czynnikiem, który może powodować prokrastynację jest zaburzone poczucie czasu – nieumiejętność umiejscowienia wydarzeń we właściwym miejscu w czasie. Przykład? Wychodząc z założenia, że mamy obecnie połowę miesiąca, a deadline w związku z projektem przypada na połowę miesiąca kolejnego , zakładamy, że mamy jeszcze mnóstwo czasu i do pracy spokojnie możemy zabrać się w przyszłym miesiącu. Jeśli z kolei z początkiem miesiąca okaże się, że termin przypada na koniec tego samego miesiąca, przez cały czas będzie towarzyszyć nam poczucie, że już teraz powinniśmy zabrać się do pracy. W obydwu przypadkach mamy na zadanie tyle samo czasu, jednak złudnie wydarzenia z przyszłego tygodnia, miesiąca czy roku postrzegamy jako bardziej odległe w czasie.
Wielu z nas niejednokrotnie doświadczyło zapewne także myślenia w stylu „wszystko albo nic”. Wypłata nie pozwala na comiesięczne odkładanie znaczącej sumy pieniędzy, w związku z czym w ogóle rezygnujemy z oszczędzania (przecież i tak nigdy nie odłożymy w ten sposób na mieszkanie…). Żaden cudowny środek nie sprawi, że schudniemy 10 kg w przeciągu miesiąca? Godzimy się na to, co jest i rezygnujemy z przechodzenia na zdrowszy tryb życia, bo ewentualny efekt jest dla nas zbyt odległy w czasie. Nie doceniamy w ten sposób małych czynności, które podjęte już teraz przyczynią się do pożądanego przez nas efektu, który widoczny będzie za pewien czas. Naszą głowę nieustannie zaprzątają jednak wyrzuty sumienia, bo ostatecznie doskonale zdajemy sobie sprawę, że tylko od nas zależy ewentualna zmiana swoich nawyków.
Choć walka z prokrastynacją to mozolny proces, wymagający od nas codziennej samodyscypliny, pewne czynności mogą pomóc w zmianie nawyku odkładania wszystkiego na później. Przede wszystkim warto zastanowić się nad swoimi celami i ideami. Jeśli założymy, że istotne jest dla nas poczucie spełnienia wynikające z codziennych, drobnych sukcesów, okaże się, że prokrastynacja utrudnia tylko osiągnięcie tego celu. Jednocześnie istotne jest, aby skupić się na podejmowaniu codziennie kilku małych kroków, które powoli przybliżą nas do finału. Skupienie swoich myśli wokół ostatecznego efektu może bowiem spowodować jedynie to, że zniechęcimy się widząc ogrom czekającej nas pracy. Rozsądne planowanie, tworzenie listy zadań i wykreślanie z niej kolejno zakończonych czynności pomoże z kolei rozłożyć obowiązki w taki sposób, abyśmy nie czuli się przygnieceni ilością zadań do wykonania w jednym czasie.