Jak być szczęśliwym, kiedy ludzie wokół mają zły nastrój
Trudne czasy mogą powodować przygnębienie wśród wielu osób wokół ciebie. Twój partner może martwić się o pieniądze, kłótnie z dziećmi czy ludźmi w pracy. Inni mogą martwić się z powodu wydarzeń, o których słyszą w wiadomościach. Boją się nieprzemyślanych decyzji rządu i katastrof naturalnych. Wydaje się, że każda rozmowa z tymi osobami jest nacechowana negatywnie, dlatego nie wiesz jak zapobiec pogorszeniu swojego nastroju po spotkaniu z nimi. Nowe badania mówią o tym, jak jednocześnie uchronić swój dobry nastrój przed wpływem negatywnych emocji innych, oraz pomóc osobom doświadczającym przykrych uczuć, by mogli poradzić sobie z nimi.
Według Lucy McGuirk z Uniwersytetu w Południowej Walii w Australii myślenie o szczęściu może paradoksalnie utrudnić jego osiągnięcie. McGuirk i jej współpracownicy twierdzą, że społeczne zasady utrzymujące, że szczęście jest najlepszym sposobem osiągnięcia spełnionego życia, mają pewną poważną wadę. W chwilach, w których nie czujesz się szczęśliwy „presja szczęścia” może sprawić, że poczujesz się jeszcze gorzej, ponieważ nie spełniasz oczekiwań społecznych.
Ma to także wpływ na twoje interakcje z osobami, które są przygnębione, smutne i zalęknione. Będąc obok, czujesz, że takie osoby niszczą twój dobry nastrój, co sprawia, że zaczynasz się martwić. Martwisz się także o nie, ponieważ masz wrażenie, że w kulturze ceniącej nade wszystko szczęście musi być coś nie tak z osobami, które są nieszczęśliwe. Nie okazujesz im empatii i nie słuchasz, co jeszcze bardziej pogarsza ich nastrój.
McGuirk i jej współpracownicy postanowili przetestować, w jaki sposób kulturowa obsesja dotycząca „obowiązku szczęścia” wpływa na ludzi. Okazuje się, że presja odczuwania szczęścia sprawia, że jest ono trudniejsze do osiągnięcia. Co więcej, ludzie traktują swoje negatywne emocje jako zagrożenie dla spełnienia tej normy społecznej. W celu uniknięcia takiego problemu należy zdystansować się od społecznych oczekiwań w tej materii i unikać nadmiernego rozmyślania na ten temat. W ten sposób łatwiej ochronisz się przed zdołowaniem przez własne negatywne emocje lub emocje innych osób. Takie spostrzeżenia są wynikiem przeprowadzenia dwóch badań.
Podczas pierwszego badania, uczestników (40 studentów pierwszego roku psychologii) podzielono na 3 grupy i dano im do rozwiązania anagram, którego nie dało się rozwiązać. Osoby z pierwszej grupy musiały wykonać zadanie w pokoju pełnym książek dotyczących szczęścia i plakatów motywacyjnych. Osoba przeprowadzająca eksperyment również była wyjątkowo radosna. Na koniec uczestnicy dostali informację, że poszło im kiepsko i powinni byli poradzić sobie lepiej. W drugiej grupie uczestnicy rozwiązywali zadanie w pomieszczeniu urządzonym „neutralnie”, ale po zakończeniu eksperymentu usłyszeli te same słowa, co osoby z grupy pierwszej. W trzeciej grupie uczestnicy znajdowali się również w pomieszczeniu urządzonym „neutralnie”, ale zamiast sugerować im, że ponieśli porażkę, dowiedzieli się, że zadanie było trudne. Następnie uczestnicy wzięli udział w pięciominutowym ćwiczeniu oddechowym, które prowadzący eksperyment przerywał 12 razy, pytając o czym myśleli. Okazało się, że ludzie biorący udział w eksperymencie w „szczęśliwym” pokoju dużo częściej rozmyślali nad zadaniem z anagramem podczas ćwiczenia oddechowego, niż ludzie z pokoju neutralnego niezależnie od tego, czy porównanie dotyczyło grupy drugiej czy trzeciej. Ekspozycja na sytuację, w której szczęście traktowane jest jako obowiązująca norma, sprawiało, że porażka odczuwana była znacznie bardziej dotkliwie i dłużej rozpamiętywana.
Drugie badanie, w którym wzięło udział 227 ludzi w wieku około 21 lat, polegało na wypełnieniu kwestionariusza dotyczącego częstotliwości i intensywności przeżywania 4 negatywnych emocji („Jak opisałbyś swoje doświadczanie przygnębienia/smutku/niepokoju/stresu?”), społecznych oczekiwań dotyczących negatywnych emocji (np. „Myślę, że społeczeństwo akceptuje ludzi przygnębionych i smutnych”), tendencji do zamartwiania się i standardowej oceny symptomów depresji. Rezultaty badania potwierdziły, że osoby, które czuły presję społeczną, by wyglądać na wiecznie szczęśliwe, częściej zamartwiały się i skupiały na ponurych rozważaniach w sytuacji, gdy doświadczały nieprzyjemnych emocji. Takie rozmyślania prowadzą z kolei do dalszego pogorszenia nastroju.
Powróćmy do tytułowego pytania, jak utrzymać dobry nastrój i szczęście, w sytuacji, gdy ludzie wokół nie są szczęśliwi. McGuirk sugeruje, aby podjąć świadomy wysiłek unikania zamartwiania się swoim „niedopasowanym” wewnętrznym stanem w odniesieniu do ludzi wokół. Powinieneś również pozwolić sobie przeżywać negatywne emocje, bez nadmiernego zaprzątania sobie nimi głowy. Kolejnym krokiem jest pomoc innym osobom, które doświadczają poczucia braku szczęścia. Zamiast reagować w sposób, który sprawi, że mogą poczuć, iż coś jest z nimi nie tak, okaż akceptację dla ich uczuć. Im mniej będziecie rozmyślać o negatywnych uczuciach w sposób bezproduktywny, tym więcej spełnienia możecie doświadczyć.