Po czym poznać, że dziecko potrzebuje seksuologa?
Seksuolog to specjalista, do którego często podchodzimy z rezerwą, a przed skorzystaniem z jego pomocy nierzadko mamy opory. Sprawa jest jeszcze trudniejsza, gdy chodzi o nasze dziecko lub nastolatka. Rodzice wahają się: czy konsultacja z seksuologiem jest w ogóle wskazana w przypadku tak młodej osoby? Kiedy do seksuologa z dzieckiem? Postaramy się rozwiać te wątpliwości.
Kiedy i jak pomaga poradnia seksuologiczna dla dzieci?
Do seksuologa dziecięcego warto się udać zawsze wtedy, gdy rozwój seksualny naszego dziecka zdaje się być w jakiś sposób zaburzony. Mogą mieć na to wpływ zarówno czynniki zewnętrzne (np. jakieś trudne zdarzenie, jakiego doświadczyło dziecko albo niekorzystny wpływ innej osoby), jak i czynniki wewnętrzne (takie, jak np. problemy ze zdrowiem fizycznym i psychicznym dziecka, typ jego osobowości i temperamentu). Konsultację z seksuologiem dzieci i młodzieży mogą również odbyć sami Rodzice. Warto rozważyć takie rozwiązanie szczególnie wtedy, gdy mamy trudności z rozmawianiem z dzieckiem o seksie (a chcielibyśmy to robić) albo gdy chcemy wiedzieć, jak wspierać naszego nastolatka, który np.:
- Dokonał coming-outu – wyznał_a, że jest gejem, lesbijką lub osobą biseksualną;
- Ma problem z określeniem swojej tożsamości seksualnej;
- Identyfikuje się z płcią przeciwną niż ta, niż ta przypisana przy urodzeniu – jest osobą transseksualną lub niebinarną;
- Ma niepełnosprawność fizyczną lub intelektualną i daje znać, że chciał_aby rozpocząć współżycie lub mieć dzieci;
- Rozpocz_ł/a już współżycie i/albo zwierzył_a nam się ze swoich problemów w sferze seksualnej.
Co bardzo ważne, seksuolog dziecięcy pracuje z dziećmi w każdym wieku. Nie ma więc żadnych wiekowych kryteriów, od kiedy do seksuologa z dzieckiem możemy się udać.
Rozwój seksualny dziecka zaczyna się już w chwili narodzin i trwa całe życie
Wielu Rodziców jest przerażonych, gdy widzi, że np. ich kilkulatek w jakiś sposób interesuje się narządami intymnymi (swoimi lub innych dzieci). Wbrew pozorom nie ma to nic wspólnego z utratą niewinności, a za większością zachowań młodszych dzieci najczęściej nie stoi zainteresowanie seksem jako takim. Dużo jest w tym za to zdrowej ciekawości i chęci odkrywania siebie.
Dziecięce zachowania, które często budzą zmartwienie Rodziców, a w rzeczywistości są przejawem zdrowego rozwoju dziecka, to na przykład:
- Masturbacja (ręką lub polegająca np. na bujaniu się na krześle);
- Zainteresowanie narządami płciowymi dzieci tej samej lub przeciwnej płci (także w postaci słynnej „zabawy w doktora”);
- Fascynacja nagością mamy i taty – np. chęć kąpania się z rodzicami, sporadyczne podglądanie.
To zachowania mieszczące się w granicach normy – co nie zmienia faktu, że zawsze możecie się Państwo udać na rozmowę z seksuologiem, gdy nie macie pewności, jak w takich sytuacjach należy postępować, lub co ewentualnie powinno wzbudzić Wasz niepokój.
Kiedy do seksuologa z dzieckiem?
Za zakłócenie zdrowego rozwoju seksualnego dziecka można natomiast uznać sytuacje, gdy:
- Dziecko/nastolatek przejawia duże zainteresowanie pornografią;
- Dziecko często podgląda inne osoby, narusza granice fizyczne innych dzieci (mimo ich sprzeciwu), obnaża się w miejscach publicznych;
- Masturbacja dziecka zaczęła przybierać niezdrowy charakter –niepokój powinny budzić takie zachowania, jak:
- bardzo częsta masturbacja (np. kilka razy dziennie),
- masturbacja w miejscach publicznych – pomimo tłumaczeń, że jest to czynność intymna,
- onanizowanie się przy użyciu nieprzeznaczonych do tego przedmiotów i/lub w potencjalnie niebezpieczny dla zdrowia dziecka sposób,
- wykorzystywanie masturbacji wyłącznie lub głównie do rozładowywania napięcia (np. dziecko zaczyna się onanizować w chwilach złości, smutku czy przeżywania niepowodzeń);
- Dziecko doświadczyło jakiejś formy naruszenia na tle seksualnym;
- Nastolatek zdaje się mieć nieprawidłowy stosunek do seksu – tyczy się to zarówno:
- instrumentalnego stosunku do seksu (np. w postaci wulgarnych wypowiedzi);
- reagowania lękiem lub silnym stresem, ilekroć w rozmowie pojawia się temat seksu;
- dziecko ma negatywny stosunek do swojej seksualności, np. przeżywa wielkie wyrzuty sumienia z powodu masturbacji.
Jak pomaga seksuolog dzieci i młodzieży?
Dokładny przebieg wizyty zależy od wieku dziecka, jednak z reguły seksuolog najpierw prosi Rodziców o opisanie, w jaki sposób oni widzą problem, a także pyta o dotychczasowy rozwój pociechy i ewentualne inne trudności, których doświadczało. Następnie Specjalista rozmawia z dzieckiem, co pozwala mu na wstępne przełożenie problemu na język fachowy oraz określenie jego potencjalnych przyczyn i stworzenie planu leczenia. W przypadku nastolatków od około 15-16 roku życia, pierwsza konsultacja może odbyć się już wspólnie – Rodzice wchodzą do gabinetu razem z młodym Pacjentem.
W zależności od sytuacji, seksuolog pomóc dziecku poprzez:
- Przepisanie leków;
- Skierowanie do lekarza innej specjalizacji (np. psychiatry lub endokrynologa);
- Odbycie z dzieckiem jednej lub kilku rozmów psychoedukacyjnych – w ich trakcie pociecha może uzyskać wsparcie, rozwiać swoje pytania i wątpliwości, dowiedzieć się, jak może rozwijać swoją seksualność, jakie zachowania są akceptowalne;
- Serię spotkań edukacyjnych dla Rodziców;
- Skierowanie dziecka na diagnozę psychologiczną.
A jeżeli sam_a szukasz pomocy seksuologa, a jesteś niepełnoletni_a…
Wiemy, że wielu z Was, młodych ludzi, zastanawia się: czy do ginekologa trzeba iść z rodzicem? Kiedy do seksuologa można iść samemu?
Polskie prawo stanowi, że do 18. roku życia trzeba mieć zgodę rodzica lub opiekuna prawnego, aby umówić się na wizytę z jakimkolwiek specjalistą (mieć zgodę na piśmie lub przyjść z opiekunem na wizytę). To, co powiesz specjaliście, jest jednak objęte tajemnicą lekarską. Oznacza to, że lekarz lub psycholog nie może powtórzyć Twoim rodzicom tego, czego nie chcesz im ujawnić, chyba, że zagrożone jest Twoje zdrowie bądź życie. W trakcie wizyty u seksuologa (podobnie, jak w trakcie konsultacji ginekologicznej) możesz również zostać w gabinecie sam_a ze specjalistą. Jeżeli zastanawiasz się, jak powiedzieć mamie lub tacie o chęci skonsultowania się z seksuologiem, możesz pokazać rodzicom ten artykuł. Trzymamy kciuki!