Manipulacja
Manipulacja jest to nic innego jak forma wywierania wpływu na osobę lub grupę w taki sposób, by nieświadomie i z własnej woli realizowała cele manipulatora. Manipulacja powoduje, że jednostka jest mylnie przekonana, iż jest sprawcą jakiegoś zachowania, niestety w rzeczywistości stanowi tylko narzędzie w rękach innej osoby.
Wszelkie metody, którymi ludzie posługują się, aby inni ulegali im to techniki wpływu społecznego. Ich skuteczność opiera się przede wszystkim na wyuczonych, zautomatyzowanych sposobach postępowania, które zazwyczaj mają na celu usprawnienie życia w społeczeństwie. Jednakże często są one wykorzystywane przeciwko nam.
Jak spostrzec, że jest się manipulowanym?
Wyróżnia się 6 reguł, które są wykorzystywane, aby nami manipulować:
- Reguła wzajemności
Zastanów się, jak często w hipermarketach zauważasz stanowiska z degustacją? Pewnie nierzadko. Jeśli myślisz, że jest to działanie bezinteresowne ze strony danej firmy, to niestety muszę Cię uświadomić – nie jest.
Takie działanie opiera się na regule wzajemności, czyli wyjściu z założenia, że powinniśmy odwdzięczyć się za otrzymane dobro, ale jak to wygląda w praktyce? Otrzymując coś ”za darmo”, na przykład produkt firmy X na degustacji, jesteśmy bardziej skłonni do spełnienia próśb tej firmy, czyli w tym przypadku dokonania zakupu…choć wstępnie dany produkt nie był na naszej liście.
- Zaangażowanie i konsekwencja
Chyba większość z nas tak ma, że gdy się zaangażuje w jakąś czynność czy działanie, rzadko się z niej wycofuje nawet wtedy, gdy okoliczności staną się mniej dogodne. Kiedy jesteśmy skłonni kontynuować? Wtedy, gdy czujemy się odpowiedzialni, czyli gdy czujemy, że to my dokonaliśmy wyboru.
Często może być to wykorzystane przeciwko nam…na przykład w miejscu pracy.
- Społeczny dowód słuszności
Reguła, u której podstaw leży skłonność do konformizmu. Często mamy z nią styczność w środowisku pracy. Chcielibyśmy wyrazić swoje zdanie, lecz mimo to tego nie czynimy, gdyż czujemy się niepewnie, a co za tym idzie… jesteśmy skłonni naśladować zachowanie innych pracowników.
Agencje reklamowe również znają tę regułę i niejednokrotnie wykorzystują ją. W jaki sposób? Na przykład używając zwrotów typu: „99% kobiet poleciłoby ten produkt swojej przyjaciółce”.
- Lubienie i sympatia
Pomyśl przez chwilę, komu chętniej pomógłbyś: nieznajomemu na ulicy czy przyjaciółce, którą znasz od szkoły średniej? Większość z nas wybrałaby przyjaciółkę.
Zgodnie z tą regułą, z większą chęcią spełnimy prośbę osoby, którą lubimy niż osoby, do której mamy stosunek obojętny czy nawet negatywny.
I znów reklamy…kto w nich występuje? Przeważnie osoby wzbudzające nasza sympatię: aktorzy, sportowcy lub muzycy. Dodatkowo najczęściej są to osoby młode lub w jakiś sposób ujmujące.
- Autorytet
Każdy z nas ma osobę, którą uważa za autorytet, może być to członek rodziny jak matka, dziadek lub profesor uczelni. Co oznacza nadanie danej osobie miana autorytetu? To, że gdy stajemy przed podjęciem ważnej decyzji niejednokrotnie najpierw idziemy zasięgnąć rady u takiej osoby. Nierzadko to jej osąd wpływa na naszą ostateczną decyzje. Wskazanym jest posiadanie autorytetu. Ufność z jaką podchodzisz do jego decyzji, często pomaga Ci w dokonaniu wyboru, lecz nie zmienia to faktu, że w niektórych sprawach, skutkami kierowania się radami innych może być szkodliwy wybór.
W przypadku członków rodziny może nie ma tak wielkiego ryzyka, lecz w miejscu pracy wpływ niekorzystnego autorytetu może prowadzić do podjęcia niekoniecznie trafnych decyzji.
- Niedostępność
Oglądając telewizję często słyszymy w reklamach hasła typu :”ilość sztuk jest ograniczona” lub ”sprzedaż następuje w wybranych salonach”. Takie hasła sugerują nam, że ilość towaru jest mała, co za tym idzie? Dany produkt wydaje się nam o wiele atrakcyjniejszy i cenniejszy niż może być w rzeczywistości.
Po przeczytaniu, jak sądzisz? Jesteś osobą poddającą się manipulacji otoczenia? 🙂