Psychoterapeuta, diagnosta, klinicysta – co może robić psycholog po studiach?
„Psycholog po studiach” to określenie, które ma wiele znaczeń. Lista miejsc, w których może znaleźć zatrudnienie świeżo upieczony absolwent psychologii, jest bowiem bardzo długa. Wiele z nich nie jest związanych bezpośrednio z pomaganiem ludziom – psycholog może pracować bowiem m.in. w dziale kadr/HR korporacji, pomagać w organizacji czy prowadzeniu szkoleń lub zajmować się koordynacją projektów. Dużo jest także różnych możliwości pracy w „klinicznych” odłamach psychologii – aby wspierać osoby z trudnościami psychicznymi i podnosić jakość ich życia nie trzeba koniecznie iść do szkoły psychoterapii. W tym wpisie opisujemy, jakie główne możliwości ma psycholog po studiach magisterskich, który chciałby pracować z Pacjentami.
Psychoterapeuta
Profesja psychoterapeuty wydaje się najbardziej oczywistą ścieżką dla psychologa, który chce poświęcić karierę zawodową pomaganiu ludziom. To o niej najczęściej myślą ludzie rozpoczynający studia psychologiczne, choć późniejsze lata kształcenia często weryfikują te wyobrażenia.
Aby zostać psychoterapeutą, trzeba najpierw ukończyć studia magisterskie (niekoniecznie psychologiczne – mogą być także medyczne, pedagogiczne lub pokrewne), a następnie 4-letnie, całościowe szkolenie podyplomowe w wybranym przez siebie nurcie psychoterapii. Najlepiej, aby szkolenie było akredytowane przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Polskie Towarzystwo Psychiatryczne lub inne stowarzyszenie profesjonalne. Wiele renomowanych szkół terapii oczekuje od aplikujących, aby mieli zrealizowany już staż kliniczny i rozpoczętą terapię własną (więcej o tym, co warto zrobić przed podjęciem szkolenia psychoterapeutycznego, możecie przeczytać tutaj).
Psycholog kliniczny
Określenia „psycholog kliniczny” i „psychoterapeuta” czasem bywają ze sobą utożsamiane, ale jest to błąd. Psycholog kliniczny to psycholog po studiach magisterskich, który zrealizował dodatkowo 5-letnie, podyplomowe szkolenie kliniczne (te prowadzą uczelnie we współpracy ze szpitalami). W program takiego szkolenia wchodzą zajęcia teoretyczne oraz kilkunastomiesięczny staż w szpitalu na oddziałach psychiatrii, pediatrii, neurologii oraz wybranych innych. Szkolenie kończy się państwowym egzaminem specjalizacyjnym – w przeciwieństwie do szkół psychoterapeutycznych, w których poszczególne lata kształcenia i cały 4-letni cykl kończą się egzaminami wewnętrznymi.
Psycholog kliniczny może pracować w szpitalu na oddziale psychiatrycznym, obejmując opieką Pacjentów z zaburzeniami psychicznymi, lub innym – wtedy jego zadaniem jest udzielanie kompleksowego wsparcia Pacjentom i ich bliskim w radzeniu sobie z chorobą somatycznym. Może także pracować w placówce prywatnej, zajmując się wsparciem psychologicznym, diagnozą funkcjonowania, opiniowaniem.
Psycholog-diagnosta
Specjalista diagnozy klinicznej, jak sama nazwa wskazuje, zajmuje się przede wszystkim diagnozowaniem wszelkiego rodzaju zaburzeń psychicznych u Pacjentów – najczęściej całościowych zaburzeń rozwojowych (ADHD, zaburzeń ze spektrum autyzmu, niepełnosprawności intelektualnych), ale niekiedy także depresji czy zaburzenia stresowego pourazowego. Psycholog-diagnosta musi mieć kompetencje do tego, aby przeprowadzać profesjonalny wywiad z Pacjentem i umieć wyciągać z niego wnioski, a następnie przeprowadzać diagnozę przy użyciu wystandaryzowanych narzędzi. Aby zostać profesjonalnym diagnostą, należy ukończyć szkolenie podyplomowe (najczęściej dwuletnie) w tym zakresie. Swoje umiejętności w zakresie diagnozy można również rozwijać wcześniej, nawet już na studiach, uczestnicząc w jedno- lub kilkudniowych szkoleniach: np. z interpretacji wyników kwestionariusza MMPI-2 czy prowadzenia wywiadu diagnostycznego.