Superwizja, czyli „terapia terapii”. Na czym polega i dlaczego jest tak ważna?
„Pracuje pod stałą superwizją” to informacja, którą można znaleźć w biogramie każdego profesjonalnego terapeuty. Co kryje się za tym tajemniczym słowem i dlaczego superwizja to tak ważny element codziennej pracy i rozwoju osobistego terapeuty?
Superwizję można potocznie określić „terapią terapii”. To spotkania jednego terapeuty lub większej ich grupy z bardziej doświadczonym, cenionym psychoterapeutą. W ich trakcie specjaliści dzielą z superwizorem tym, co jest dla nich trudne w procesach terapeutycznych, które aktualnie prowadzą. Uczestniczą w superwizji, aby zastanowić się z „mistrzem po fachu” nad odpowiedziami na dręczące ich pytania oraz odreagować i przepracować to, co jest dla nich wymagające emocjonalnie w trakcie pracy z Pacjentami.
Co ważne, superwizje – podobnie, jak sama psychoterapia – mogą odbywać się w różnych nurtach. Superwizor powinien mieć doświadczenie w takiej samej formie pracy terapeutycznej, co młodszy terapeuta, którego wspiera. Od modalności, w jakiej pracuje młodszy specjalista, zależą bowiem czasem odpowiedzi na pytania, które padają w trakcie spotkań.
Niezależnie od sytuacji i technik pracy, które wykorzystuje w swojej praktyce terapeuta, superwizja jest natomiast zawsze anonimowa – oznacza to, że specjalista, który poddaje swoją pracę superwizji, nie podaje w jej trakcie żadnych danych, które mogłyby zidentyfikować któregokolwiek z jego Pacjentów. Nie podaje imion, nazwisk ani charakterystycznych danych biograficznych (jeśli tylko jest to możliwe, powinien nawet nieznacznie je zmienić celem ochrony prywatności osoby, którą wspiera).
Trzy aspekty superwizji
Zgodnie z klasycznym podziałem, dobrze poprowadzona superwizja powinna obejmować trzy aspekty:
– formacyjny, czyli służący rozwojowi kompetencji i zasobów terapeuty. W trakcie superwizji specjalista omawia z superwizorem to, jak należy dalej poprowadzić z Pacjentem spotkania, na co zwrócić uwagę czy jak reagować na nowe, wnoszone przez osobę w terapii treści. Superwizor niekiedy udziela konkretnych rad i wskazówek, czasem zaś dzieli się swoimi przemyśleniami z mniej doświadczonym terapeutą i pracuje z nim nad rozwojem jego umiejętności;
– normatywny – superwizja umożliwia kształtowanie w sobie odpowiedniej postawy etycznej, a w razie wątpliwości pozwala upewnić się terapeucie, czy jego postępowanie z Pacjentem jest zgodne z zasadami sztuki psychoterapii;
– wzmacniający, czyli „regenerujący siły” terapeuty zgłaszającego się na superwizję. Spotkania superwizyjne są dla specjalisty momentem, w którym może odreagować trudne emocje, jakie czasem pojawiają się w nim w trakcie pracy z Pacjentem, przyjrzeć się sobie i swoim potrzebom. Superwizja to także czas, w którym terapeuta może zastanowić się, czy nie przypisuje Pacjentowi swojego sposobu myślenia lub postępowania (bo np. osoba, która zgłosiła się do jego gabinetu, ma podobną historię życiową). Jeśli zauważy, że projektuje na Pacjenta swoje przeżycia lub doświadcza w związku z sesjami z nim zbyt silnych emocji, to właśnie na superwizji może zastanowić się, co z tym zrobić, aby nadal efektywnie wspomagać osobę, której proces prowadzi.
Terapeuci na początku swojej ścieżki zawodowej uczestniczą w spotkaniach z superwizorem bardzo regularnie, czasem nawet raz w tygodniu. Bardziej doświadczeni specjaliści z reguły spotykają się ok. raz na 2-3 tygodnie na superwizjach zespołowych, a do tego – cyklicznie lub w razie potrzeby, gdy zauważają potrzebę „przegadania” z superwizorem czegoś, co dotyczy prowadzonych przez siebie procesów – zgłaszają się na superwizję indywidualną.
Superwizja to nie to samo, co terapia własna
Ważne jest jednocześnie, aby podkreślić, że superwizja to nie to samo, co terapia własna. Profesjonalny terapeuta jest zobowiązany do poddawania swojej pracy superwizji przez całą karierę, natomiast jeszcze w trakcie szkolenia każdy przyszły specjalista przechodzi oddzielnie własną psychoterapię. To taki „punkt wyjścia” do wykonywania zawodu terapeuty, który umożliwia lepsze rozumienie siebie i identyfikowanie swoich wzorców myślenia i postępowania – tak, aby jak najrzadziej przypisywać Pacjentowi to, co w rzeczywistości jest trudnością samego specjalisty. Trudności ma bowiem każdy, nawet psychoterapeuci – i to normalne 😊 Kluczowe jest jednak, aby zdawali sobie z nich sprawę.
Superwizorem nie jest też każdy odpowiednio doświadczony psychoterapeuta. Aby uzyskać ten tytuł, trzeba – poza posiadaniem określonego, wieloletniego stażu pracy w zawodzie – samemu odbyć określoną liczbę godzin superwizji własnej pracy oraz przez wiele miesięcy superwizować młodszych terapeutów pod nadzorem superwizora starszego stażem. Przyszły superwizor musi również udowodnić, że stale rozwija, uaktualnia swoją wiedzę na szkoleniach i konferencjach.
Superwizja może mieć formę grupową – w jej trakcie grono terapeutów, pod nadzorem certyfikowanego superwizora, wspólnie zastanawia się nad trudnościami w codziennej pracy, które wnosi w rozmowie każdy z nich. Superwizja indywidualna ma natomiast formę spotkania jednego terapeuty z superwizorem (większość terapeutów korzysta ze stałego wsparcia jednego eksperta), z którym indywidualnie rozpatruje swoje trudności, dylematy i przemyślenia.
W PsychoMedic wiemy, jak ważna jest superwizja do zachowania wysokiego poziomu wykonywanej pracy. Wszyscy nasi psychoterapeuci pracują pod stałą superwizją w formie spotkań indywidualnych oraz grupowych, w trakcie których wspólnie zastanawiamy się, jak najefektywniej pomagać naszym Pacjentom. Psychiatrzy zaś uczestniczą w cyklicznych spotkaniach tzw. Grupy Balinta, która jest podobną formą wsparcia dla lekarzy pracujących z osobami doświadczającymi trudności psychicznych.
Ponadto mamy specjalną ofertę skierowaną do terapeutów spoza naszego Zespołu – w naszych klinikach można umówić się na profesjonalną superwizję w nurcie poznawczo-behawioralnym oraz superwizję dialogu motywującego.