Jak wspierać dzieci przy zmianie szkoły? Wskazówki od psychologów dla rodziców
Zbliża się koniec roku – zaś nowy rok to dla wielu czas przemian i zmian. Czasem wiążą się one, z różnych przyczyn, ze zmianą szkoły naszych pociech. Tymczasem zmiana szkoły – niezależnie od tego, jaki jest powód – zazwyczaj stanowi dla dziecka duże przeżycie.
Przeniesienie do innej placówki najczęściej wiąże się z przeprowadzką całej rodziny w nowe miejsce, ale może być także konsekwencją trudnych relacji w szkole lub wynikać z potrzeby dostosowania formy kształcenia do możliwości ucznia. Duże zmiany nierzadko stanowią wyzwanie nawet dla osób dorosłych, nic więc dziwnego, że w życiu dzieci również potrafią wywołać niemałe zamieszanie. Niezwykle ważne jest więc, aby młodzi ludzie mogli w tym niełatwym czasie liczyć na dojrzałe i empatyczne wsparcie ze strony rodziców.
W artykule opisujemy, z czym boryka się dziecko zmieniające szkołę, a także wskazujemy, co mogą zrobić rodzice, aby możliwie jak najskuteczniej pomóc mu w odnalezieniu się w nowej sytuacji.
Zmiana szkoły a psychika dziecka
Dla wielu dzieci pierwsze dni w szkole są niemałym wyzwaniem – wymagają oswojenia się z obcym miejscem, zapoznania się z nowymi osobami i przyzwyczajenia się do nowych zwyczajów oraz reguł. Doświadczenie to może być jeszcze trudniejsze, kiedy przeniesienie do nowej szkoły następuje w ciągu roku szkolnego, a więc kiedy dziecko opuszcza znane mu już środowisko szkolne i z dnia na dzień trafia w zupełnie obce miejsce. Dobrze byłoby, aby rodzice otoczyli go wówczas szczególną troską i ułatwili mu przejście przez trudny czas adaptacji. Aby możliwie jak najlepiej wspierać swoją pociechę, warto wczuć się w jej sytuację i zadać sobie pytanie: co się dzieje w głowie dziecka podczas zmiany szkoły? Jakie emocje mogą mu wówczas towarzyszyć?
Zapewne każde dziecko będzie w tej sytuacji reagować na swój sposób, zależny między innymi od temperamentu i cech charakteru. Niemały wpływ na zdolność odnalezienia się w nowym miejscu będą też miały czynniki zewnętrzne – głównie to, jak dziecko zostanie przyjęte przez nowych nauczycieli i rówieśników. W młodym człowieku może pojawić się wiele sprzecznych uczuć – z jednej strony zaciekawienie i podekscytowanie możliwościami, jakie niesie ze sobą nowa szkoła, a z drugiej – strach przed tym, co nieznane, czy smutek i tęsknota za dawnymi przyjaciółmi i ulubionymi miejscami. Emocje mogą być niekiedy tak silne i przytłaczające, że dziecku będzie trudno poradzić sobie z nimi samodzielnie. Poczucie samotności, zagubienia i wyobcowania może przełożyć się na stany depresyjne i manifestować się poprzez niechęć do chodzenia do szkoły. Pojawić mogą się także stany lękowe (w tym różnego rodzaju fobie) albo zachowania agresywne (zarówno wobec innych, jak i samego siebie), których dziecko nie przejawiało wcześniej. Na wszelkie tego typu sygnały powinniśmy być szczególnie wyczuleni, aby w razie potrzeby jak najszybciej sięgnąć po profesjonalną pomoc.
Jak pomóc dziecku podczas zmiany szkoły? Praktyczne wskazówki
Wielu rodziców, których pociecha przechodzi przez trudne doświadczenie zmiany szkoły, zastanawia się, jak może jej najlepiej pomóc. Jak z nią o tym rozmawiać? Co zrobić, aby uczynić to przeżycie jak najmniej bolesnym? Poniżej przedstawiamy listę wskazówek od psychologów, które mogą ułatwić wsparcie dziecka podczas zmiany szkoły:
Przygotuj dziecko na zmianę
Porozmawiaj z nim o nadchodzącej zmianie szkoły, zapytaj, jak się z tym czuje, pozwól mu na swobodne wyrażenie emocji. Podkreśl, że wszystkie uczucia, jakie pojawiają się w tej sytuacji, są zupełnie naturalne. Spytaj o największe obawy i wspólnie pomyślcie nad tym, jak można im zaradzić. Porozmawiajcie także o oczekiwaniach i zaletach związanych ze zmianą szkoły.
Poznajcie nową szkołę
Opowiedz dziecku o nowej szkole i jeśli to możliwe – odwiedźcie ją razem jeszcze zanim syn lub córka zacznie do niej uczęszczać. Spróbujcie zapoznać się z przyszłym wychowawcą, a także zajrzeć do najważniejszych miejsc – sali lekcyjnej, biblioteki, świetlicy, czy na boisko.
Bądź pozytywnie nastawiony
Dzieci silnie odczuwają emocje rodziców, Twoja pozytywna postawa może więc być dla dziecka bardzo wzmacniająca i uspokajająca. Wyrażaj entuzjazm oraz przekonanie o tym, że Twoja pociecha dobrze poradzi sobie w nowym miejscu. Wskazuj na korzyści, jakie mogą płynąć ze zmiany szkoły. Podkreślaj, że jest to szansa na nawiązanie nowych przyjaźni, rozwój zainteresowań i naukę ciekawych rzeczy.
Okazuj emocjonalne wsparcie
Bądź otwarty na rozmowę i często pytaj, jak się czuje dziecko po zmianie szkoły. Warto zamienić pytanie typu „jak tam w szkole” na „co dzisiaj w szkole podobało ci się najbardziej, a co najmniej”, „co dziś fajnego/ważnego dla siebie przeżyłeś(-aś)?”. Zapewnij je, że może się do Ciebie zwrócić z każdym problemem, emocją, czy wątpliwością. Słuchaj z empatią, unikaj oceniania, czy dawania powierzchownych rad. Bądź jak bezpieczna przystań, do której dziecko zawsze może wrócić, by się z czegoś zwierzyć czy „wygadać”. Możesz również podzielić się z dzieckiem swoimi doświadczeniami z czasów szkolnych.
Wzmacniaj umiejętności społeczne dziecka
Zachęcaj je do nawiązywania nowych znajomości i budowania więzi z rówieśnikami. Ucz je otwartej komunikacji, współpracy z innymi oraz empatii.
Zachęcaj do dodatkowych aktywności (szkolnych i pozaszkolnych)
Dzielenie się zainteresowaniami i rozwijanie wspólnych pasji ma ogromne znaczenie w procesie integracji i budowania przyjaźni z innymi. Pokaż dziecku zalety angażowania się w kółka pozalekcyjne, dodatkowe projekty i aktywności. Pomóż zorganizować przyjęcie lub spotkanie pozaszkolne dla przyjaciół dziecka.
Porozmawiaj z nauczycielami i specjalistami (psycholog, pedagog) w nowej szkole dziecka
Jeśli Twoje dziecko ma szczególne potrzeby edukacyjne, koniecznie poinformuj o nich kadrę nauczycielską. Porozmawiaj otwarcie zarówno o mocnych stronach, jak i trudnościach, z jakimi boryka się Twoja pociecha. Poproś nauczycieli, aby początkowo zwracali na nią większą uwagę i w razie potrzeby – pomogli jej nawiązać kontakt z rówieśnikami.
Daj dziecku czas na adaptację i uważnie obserwuj jego zachowanie
Nie zapominaj, że przystosowanie się do nowego środowiska przeważnie zajmuje trochę czasu. U każdego dziecka może wyglądać to inaczej, nie porównuj więc swojej pociechy do rówieśników. W okresie tuż po zmianie szkoły zwracaj szczególną uwagę na różne potencjalnie niepokojące sygnały, które mogą świadczyć np. o doznawaniu agresji lub wzmożonych nastrojach depresyjnych. Nigdy ich nie ignoruj, a w razie potrzeby – poszukaj profesjonalnej pomocy.
Na to, jak będzie wyglądała aklimatyzacja dziecka w nowej szkole, duży wpływ może mieć również to, jaki jest powód dokonywania zmiany placówki edukacyjnej (czy jest na przykład efektem problemów w poprzedniej szkole, czy konsekwencją przeprowadzki). Jeśli okoliczności życiowe nie wymuszają zmiany z dnia na dzień – warto zadbać o to, aby nastąpiła ona wraz z rozpoczęciem nowego roku szkolnego. Z przedstawionych wyżej porad można zresztą skorzystać również w sytuacji, kiedy dziecko idzie do szkoły po raz pierwszy.
Profesjonalne wsparcie dla dzieci i młodzieży w PsychoMedic
Jeśli po zmianie szkoły u dziecka zaczną pojawiać się niepokojące objawy, takie jak: problemy ze snem, czy apetytem, duża płaczliwość, wysoki poziom stresu, skłonność do agresji, zachowania lękowe itp. – to sygnał alarmowy wskazujący, że dziecięca psychika nie radzi sobie z nową sytuacją. Wówczas warto jak najszybciej sięgnąć po profesjonalną pomoc. W PsychoMedic oferujemy wszechstronne psychologiczno-psychiatryczne wsparcie dla dzieci i nastolatków, które przechodzą nawet przez najpoważniejsze kryzysy o podłożu psychicznym. Doświadczony psycholog dziecięcy lub psychoterapeuta dziecięcy będzie wiedział, jak pomóc dziecku w radzeniu sobie ze stresem oraz skutecznie wesprze je w przejściu przez trudny okres. Aby umówić się na konsultację lub uzyskać więcej informacji – wystarczy zadzwonić pod numer telefonu: 799 399 499. Zapraszamy!