7 dni w tygodniu

Infolinia 799 399 499

Home#TwojaPsychikaAktualnościBez kategoriiBlogChoroba afektywna dwubiegunowa (CHAD) – czym jest, jak się objawia i jak się ją leczy?
Choroba afektywna dwubiegunowa (CHAD) - czym jest, jak się objawia i jak się ją leczy?

UMÓW SIĘ ONLINE NA WIZYTĘ LUB ZADZWOŃ 799 399 499

Choroba afektywna dwubiegunowa (CHAD) – czym jest, jak się objawia i jak się ją leczy?

Z artykułu dowiesz się:

  • co to jest choroba afektywna dwubiegunowa i jakie są jej główne objawy,
  • jakie różnice występują między typem I a typem II CHAD,
  • jak rozpoznać epizod depresyjny oraz epizod maniakalny i hipomaniakalny,
  • jakie są potencjalne przyczyny występowania choroby afektywnej dwubiegunowej,
  • w jaki sposób stosuje się farmakoterapię w leczeniu CHAD,
  • dlaczego istotna jest rola psychoterapii w radzeniu sobie z tą chorobą,
  • jakie są korzyści z uczestnictwa w grupach wsparcia dla osób z CHAD,
  • czym jest spektrum dwubiegunowe oraz cyklotymia,
  • jakie są najnowsze metody rozpoznania i terapii CHAD.

Choroba afektywna dwubiegunowa (CHAD) jest złożonym zaburzeniem nastroju, charakteryzującym się naprzemiennym występowaniem epizodów depresyjnych oraz manii lub hipomanii. To schorzenie psychiczne obejmuje szerokie spektrum objawów, od głębokiego smutku i anhedonii po nadmierne pobudzenie i podejmowanie ryzykownych zachowań. Kluczowymi metodami leczenia są farmakoterapia z wykorzystaniem stabilizatorów nastroju oraz psychoterapia pomagająca pacjentom lepiej radzić sobie z objawami i poprawiać jakość życia.

Choroba afektywna dwubiegunowa (CHAD) – czym jest, jak się objawia i jak się ją leczy?

Choroba afektywna dwubiegunowa (CHAD) to zaburzenie, o którego specyfice nadal niewiele osób wie – mówi się o niej w końcu znacznie rzadziej, niż o depresji. Wielu osobom ta dość długa nazwa i samo pojęcie „dwóch biegunów”, które w niej pada, kojarzy się dość niepokojąco. Wyjaśniamy, czym tak naprawdę jest CHAD, jak może się objawiać i czy to choroba, którą da się wyleczyć.

Choroba afektywna dwubiegunowa należy do grupy zaburzeń nastroju – podobnie jak depresja, którą fachowo określa się także jako chorobę afektywną jednobiegunową. Tym, co odróżnia depresję od CHAD jest to, że w tym pierwszym zaburzeniu mamy do czynienia z przewlekle doświadczanym smutkiem i obniżeniem nastroju, zaś głównym objawem choroby dwubiegunowej jest występowanie u Pacjenta zarówno epizodów depresji, jak i tzw. manii lub tzw. hipomanii, czyli stanów nienaturalnie podwyższonego nastroju.

CHAD to zaburzenie, które nie wybiera: wedle szacunków zmaga się z nim od 3 do 5% populacji ogólnej, w tym tyle samo kobiet, co mężczyzn. Chorzy pochodzą z najróżniejszych kultur i warstw społecznych. Przyczyny choroby są przede wszystkim genetyczne, choć objawy może wyzwolić np. silny stres.

Wedle niektórych szacunków, objawów z tzw. spektrum dwubiegunowości (które szerzej opisujemy poniżej) może doświadczać nawet 12% ogólnej populacji i nawet ponad połowa Pacjentów, którzy pozostają pod opieką lekarza psychiatry z powodu stwierdzonej depresji.

CHAD – rodzaje

Wedle klasycznego podziału, rozróżnia się następujące rodzaje choroby afektywnej dwubiegunowej:

Typ I

To najmniej „złożony” rodzaj CHAD, który występuje dość rzadko. Chorobę dwubiegunową typu pierwszego stwierdza się, gdy u Pacjenta występują – w porównaniu z typem II podobnie często – epizody depresji oraz podwyższonego nastroju. Epizody manii/hipomanii w typie I bardzo rzadko okazują się częstsze, niż depresja, a statystycznie, w przypadku CHAD typu I, epizody depresji występują w skali życia cztery razy częściej, niż okresy podwyższonego nastroju.

Typ II

W tym „typie” mieści się większość Pacjentów ze zdiagnozowanym CHAD. Chorobę afektywną dwubiegunową typu II charakteryzują epizody depresji przeplatane epizodami manii lub hipomanii, jednak okresy depresji są znacznie częstsze – nawet 30-krotnie. W okresach remisji objawów u Pacjentów często obserwuje się także obniżenie nastroju, które – choć nie spełnia kryteriów epizodu depresyjnego – ma wpływ na ich funkcjonowanie.

Oprócz tego u około 15% Pacjentów ze stwierdzonym CHAD występuje choroba z szybką zmianą faz, którą diagnozuje się, gdy u chorego występują co najmniej cztery epizody depresji lub manii w ciągu roku. Rzadko spotykanym typem CHAD jest choroba z ultraszybką zmianą faz, gdy zmiany epizodów mogą następować nawet co kilka dni lub godzin.

Spektrum dwubiegunowe, cyklotymia

W psychiatrii mówi się także o spektrum dwubiegunowości, do którego zalicza się osoby, które miewają objawy choroby afektywnej dwubiegunowej, ale nie spełniają kryteriów dla rozpoznania CHAD – czyli co najmniej jednego pełnego epizodu depresji i jednego epizodu manii lub hipomanii. U tych Pacjentów są to stany trwające za krótko lub nie tak nasilone, aby można było rozpoznać na ich podstawie CHAD. O spektrum dwubiegunowości można mówić np. w przypadku osoby ze stwierdzoną depresją, która miewa okresy podwyższonego nastroju, ale trwające bardzo krótko, np. 2 dni. Do stwierdzenia epizodu hipomanii, objawy powinny utrzymywać się co najmniej 4 dni, do stwierdzenia manii – 7 dni.

Mówiąc o chorobie afektywnej dwubiegunowej, nie można także zapomnieć o cyklotymii, której objawy mogą bardzo przypominać CHAD. To zaburzenie, w którym u Pacjenta od lat (co najmniej dwóch) występują stany przypominające stany depresji i manii, jednak niespełniające klinicznych kryteriów ani jednego, ani drugiego. Innym zaburzeniem tego rodzaju jest dystymia, czyli przewlekłe obniżenie nastroju bez współwystępujących objawów maniakalnych ani hipomaniakalnych.

Epizod depresyjny, maniakalny, hipomaniakalny – co to znaczy?

Epizod depresji w przebiegu CHAD zasadniczo wygląda tak samo, co u Pacjenta ze zdiagnozowaną depresją – chorobą afektywną jednobiegunową. Głównymi objawami typowego epizodu depresyjnego są między innymi smutek, trudności z koncentracją, a także utrata zdolności do czerpania przyjemności (tzw. anhedonia). Objawy depresji szerzej opisaliśmy w innym naszym tekście. Szacunki wskazują jednak, że epizody depresji w przebiegu CHAD – częściej, niż w przypadku „zwykłej” depresji – współwystępują z objawami psychotycznymi albo objawami atypowymi, takimi jak np. nadmierna senność i łaknienie.

Manię (epizod maniakalny) stwierdza się natomiast wówczas, gdy u Pacjenta obserwuje się nienaturalnie wzmożony nastrój, wzrost aktywności i energii (często, choć nie zawsze połączony z drażliwością) oraz co najmniej 3 z 7 wyżej wymienionych objawów:

  • Przekonanie o swojej wyższości;
  • Zmniejszona potrzeba snu;
  • Nadmierna rozmowność, gadatliwość;
  • Natłok myśli, czasem wiążący się z dużą pomysłowością i kreatywnością;
  • Tendencja do rozpraszania się, widoczne roztargnienie;
  • Podwyższona potrzeba kontaktów seksualnych (libido), kontaktów towarzyskich lub wzmożona aktywność ruchowa;
  • Angażowanie się w ryzykowne zachowania.

Aby stwierdzić u Pacjenta epizod manii, poniższe objawy muszą się utrzymywać przez co najmniej 7 dni. O epizodzie hipomaniakalnym mówi się natomiast wtedy, gdy objawy manii występują przez co najmniej 4 dni, ale są mniej nasilone i nie powodują znaczących trudności w funkcjonowaniu i/lub nie zwracają tak dużej uwagi otoczenia. Wystąpienie jednego epizodu hipomaniakalnego – jeżeli u Pacjenta wystąpił także epizod depresyjny – jest jednak wystarczające do postawienia diagnozy CHAD.

Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej

Jeżeli zauważasz u siebie lub bliskiej sobie osoby objawy choroby afektywnej dwubiegunowej, niezmiernie ważne jest, aby jak najszybciej zgłosić się do lekarza psychiatry. Główną stosowaną metodą leczenia w przypadku CHAD jest przyjmowanie tzw. stabilizatorów nastroju (leków normotymicznych). Jeżeli przestrzega się zaleceń lekarskich, leczenie daje bardzo dobre efekty, a epizody choroby zdarzają się znacznie rzadziej i mają mniej dokuczliwy przebieg.

Bardzo cenne jest również korzystanie z psychoterapii, uzupełniająco obok pozostawania pod opieką psychiatry. Spotkania z terapeutą są ogromną pomocą w radzeniu sobie z chorobą, pozwalają także lepiej rozumieć siebie i szybciej rozpoznawać epizody choroby oraz lepiej sobie z nimi radzić. Badania dowodzą, że około 70% osób ze zdiagnozowaną chorobą afektywną dwubiegunową, które pozostają pod opieką terapeuty, radzi sobie w codziennym życiu znacznie lepiej niż te, które tylko przyjmują leki. Dużym wsparciem dla Pacjentów jest również uczestnictwo w grupie wsparcia, którą aktualnie prowadzimy w naszym oddziale w Katowicach. To miejsce, gdzie można „odgadać się” z doświadczanych trudności, w zamian otrzymując empatię i zrozumienie od prowadzącego terapeuty oraz pozostałych członków grupy, którzy przeżywają to samo.


CHAD w praktyce psychologa - diagnoza i terapia Październik

Serdecznie zapraszamy do wykupienia nagrania szkolenia online z cyklu Akademia Terapeuty PsychoMedic.pl, poświęconego relatywnie nowemu tematowi roli diagnozy psychologicznej i psychoterapii w leczeniu CHAD.

Trzygodzinny warsztat poprowadziła mgr Lidia Karasiewicz – psycholog, certyfikowany psychoterapeuta Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Ma wieloletnie doświadczenie w pracy z osobami z diagnozą choroby afektywnej dwubiegunowej. 

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, kliknij.

FAQ

Czym jest choroba afektywna dwubiegunowa?

Choroba afektywna dwubiegunowa (CHAD) to zaburzenie nastroju charakteryzujące się naprzemiennymi epizodami depresji oraz manii lub hipomanii, wpływającymi na codzienne funkcjonowanie. Epizody te mogą różnić się długością i intensywnością, powodując poważne trudności w pracy, relacjach oraz w utrzymaniu stabilności emocjonalnej na co dzień.

Jakie są główne objawy manii?

Objawy manii obejmują euforię, nadmierną energię, zmniejszoną potrzebę snu, przyspieszone myślenie, gadatliwość, impulsywność oraz podejmowanie ryzykownych działań. Często towarzyszy im przecenianie własnych możliwości, drażliwość, trudności w koncentracji oraz skłonność do konfliktów czy nadmiernych wydatków.

Jakie są główne objawy depresji w CHAD?

Objawy depresji to obniżony nastrój, utrata zainteresowań, zmęczenie, problemy z koncentracją, zaburzenia snu, zmiany apetytu oraz myśli samobójcze.

W jakim wieku najczęściej pojawia się CHAD?

CHAD najczęściej diagnozuje się między 15. a 30. rokiem życia, choć może wystąpić zarówno u dzieci, jak i u osób starszych.

Jakie są przyczyny choroby afektywnej dwubiegunowej?

Przyczyny CHAD są złożone i obejmują czynniki genetyczne, biologiczne oraz środowiskowe, takie jak stres czy traumy.

Jak diagnozuje się CHAD?

Diagnoza opiera się na wywiadzie psychiatrycznym, ocenie objawów oraz wykluczeniu innych zaburzeń psychicznych.

Jakie są metody leczenia CHAD?

Leczenie obejmuje farmakoterapię (stabilizatory nastroju, leki przeciwdepresyjne), psychoterapię oraz psychoedukację pacjenta i jego rodziny

Czy CHAD można całkowicie wyleczyć?

CHAD jest chorobą przewlekłą; celem leczenia jest kontrola objawów i zapobieganie nawrotom, co pozwala na prowadzenie satysfakcjonującego życia.

Jakie są konsekwencje nieleczonego CHAD?

Nieleczony CHAD może prowadzić do problemów zawodowych, społecznych, finansowych oraz zwiększa ryzyko samobójstwa.

Czy osoby z CHAD mogą normalnie pracować?

Tak, przy odpowiednim leczeniu i wsparciu osoby z CHAD mogą prowadzić aktywne życie zawodowe i społeczne.

Informacje o Autorze

O autorze
dr n.med. Katarzyna Niewińska - kierowniczka Sieci Klinik PsychoMedic.pl jest doktorem nauk medycznych w dziedzinie psychiatrii dorosłych, specjalistką w zakresie psychologii klinicznej i psychoterapeutką z blisko 20-letnim doświadczeniem zawodowym. Ukończyła studia wyższe z zakresu psychologii i marketingu oraz liczne kierunki studiów podyplomowych: m.in. kurs specjalizacyjny z zakresu psychologii klinicznej (zwieńczony egzaminem zdanym z wyróżnieniem), renomowaną szkołę psychoterapii w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz seksuologię w Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego. Zrealizowała grant naukowy i obroniła rozprawę doktorską w Instytucie Psychiatrii i Neurologii (IPiN) w Warszawie. Posiada wieloletnie doświadczenie naukowe, kliniczne i zarządcze - m.in. jako kierownik studiów na kierunku psychodietetyka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz jako terapeutka w Klinice Nerwic i Zaburzeń Osobowości IPiN czy Fundacji ASLAN. Jest autorką publikacji naukowych dotyczących m.in. problematyki przemocy, terapii grupowej i trudności młodych ludzi - w tym współautorką uznanej książki “Psychodrama w psychoterapii” (wydanej w 2011 roku nakładem Gdańskiego Wydawnictwa Psychologicznego), a także autorką kilkuset artykułów popularyzujących wiedzę psychologiczno-psychiatryczną. Specjalizuje się w psychoterapii dla dorosłych, par, rodzin i młodzieży.

Skontaktuj się z nami
☎ 799 399 499 | facebook.com/poradniapsychomedic | instagram.com/psychomedic.pl/

Więcej: Katarzyna Niewińska - Psychoterapeuta Warszawa - PsychoMedic.pl

Najszybsze terminy wizyt - na dziś lub jutro