Co sprawia, że czujemy się samotni? To zależy od naszego wieku – dowodzą badania
Według danych zebranych przez Centrum Badania Opinii Społecznej w ostatnich latach, blisko połowa Polaków odczuwa (sporadycznie lub permanentnie) osamotnienie. Epidemia koronawirusa w ostatnim czasie sprawiła dodatkowo, że znaleźliśmy się w samym środku epidemii samotności, w dużej mierze wywołanej także izolacją społeczną. Wielu z nas odczuło wówczas samotność bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, doceniając jednocześnie wartość kontaktów z osobami bliskimi. Kolejne badania dowodzą tymczasem poważnych skutków permanentnej samotności dla naszego zdrowia – zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Ciągła samotność prowadzić może bowiem między innymi do depresji czy problemów sercowo-naczyniowych.
Poczucie samotności a wiek
Badanie przeprowadzone przez holenderskich naukowców, opublikowane na łamach czasopisma BMC Public Health dostarczyło nam w ostatnim czasie informacji, iż to, że czujemy się samotni, w dużym stopniu zależy od naszej grupy wiekowej. W ramach badania o odczucia dotyczące samotności zapytano ponad 26 tys. dorosłych osób w różnym wieku, w tym młodych dorosłych (19-34 lata), osób w średnim wieku (35-49 lat) oraz osób dojrzałych (50-65 lat). 44 proc. uczestników badania przyznało, iż boryka się z samotnością (40 proc. młodych dorosłych, 43 proc. osób w dojrzałym wieku, 48 proc. osób w wieku dojrzałym). Pod uwagę wzięto także niektóre czynniki życiowe, takie jak: mieszkanie w pojedynkę, słaby kontakt z sąsiadami, stres psychiczny, słabe samopoczucie psychiczne, poczucie wykluczenia ze społeczeństwa (według przeprowadzonego badania mające największy wpływ na poczucie samotności).
Co determinuje naszą samotność
Jak pokazały wyniki, w przypadku młodych dorosłych, czynnikiem determinującym poczucie samotności w największym stopniu okazał się brak kontaktu z przyjaciółmi lub mała częstotliwość kontaktu z nimi. W tej grupie wiekowej dodatkowym czynnikiem okazał się także poziom wykształcenia – nisko wykształceni młodzi dorośli odczuwali większą samotność, co nie dotyczyło z kolei pozostałych grup wiekowych. Osoby dorosłe w średnim wieku większą samotność odczuwały z kolei, gdy nie pracowały, co również adekwatne okazało się jedynie w przypadku tej grupy wiekowej. Co ciekawe, badanie wykazało również, iż młodzi dorośli mający częstszy kontakt z najbliższą rodziną odczuwali nawet większe osamotnienie. Badacze tłumaczą to faktem, iż codzienne obowiązki związane chociażby z opieką nad dziećmi niekoniecznie przekładają się na silne, jakościowe więzi w rodzinie.
W przypadku osób w wieku dojrzałym istotne w kontekście poczucia samotności okazało się zdrowie. Paradoksalnie osoby cieszące się dobrym zdrowiem odczuwały jednak większe osamotnienie, co może wynikać z faktu, iż osoby w dojrzałym wieku znacznie częściej zapadają na różnego rodzaju choroby i często odczuwają w tym kontekście wzajemne zrozumienie i poczucie przynależności do swojej grupy wiekowej – tłumaczą badacze.
Potrzeba przynależności
Choć w każdym wieku poczucie osamotnienia w ramach przeprowadzonego badania determinował inny czynnik, twórcy badania dostrzegli jednak pewien wspólny mianownik – w każdej z badanych grup wiekowych poczucie samotności związane było z faktem, iż dana osoba nie robi na co dzień tego samego, czym najczęściej zajmują się inne osoby w jej grupie wiekowej. Naukowcy tłumaczą to tym, że każda grupa wiekowa charakteryzuje się określonymi zachowaniami, zajęciami czy dążeniami. Dla jednej grupy wiekowej oznacza to studia, dla innej przykładowo zawodowe spełnienie. Jeżeli zatem dana osoba postrzega konkretną rzecz jako normatywną dla swojej grupy wiekowej – w momencie, kiedy zabraknie tego w jej życiu, może odczuwać większą samotność. Poza kryterium wieku poczucie samotności i to, co je determinuje, związane jest zatem nie tylko z wiekiem, ale także indywidualnym postrzeganiem siebie na tle swojej grupy wiekowej.