Czym jest CVLT? Kalifornijski Test Uczenia się Językowego

Z artykułu dowiesz się:

• co dokładnie oznacza i w jakim celu stosuje się Kalifornijski Test Uczenia się Językowego,
• jakie aspekty pamięciowe są mierzone przez CVLT i dlaczego są istotne,
• o historii powstania testu i jego rozwoju na przestrzeni lat,
• dla jakiej grupy wiekowej test jest przeznaczony i jakie są jego polskie adaptacje,
• w jakich przypadkach klinicznych CVLT jest szczególnie pomocny,
• jak wygląda struktura testu oraz jakie słowa są używane w badaniu,
• dlaczego analiza wyników testu jest złożona i jakie informacje można uzyskać,
• jakie można wyciągnąć wnioski z wyników testu i jakie mają one znaczenie diagnostyczne,

Kalifornijski Test Uczenia się Językowego, znany jako CVLT (ang. California Verbal Learning Test), to jeden z najbardziej uznawanych testów mających na celu pomiar zdolności uczenia się oraz zapamiętywania materiału werbalnego. Jest istotnym elementem diagnozy neuropsychologicznej, której celem jest ocena funkcji poznawczych oraz emocjonalnych w kontekście funkcjonowania centralnego układu nerwowego i ewentualnych zaburzeń w tej sferze.

CVLT – na czym polega i co bada?

Jednym z najważniejszych celów diagnozy neuropsychologicznej jest dokonanie oceny sprawności pamięciowej Pacjenta oraz jego zdolności do nabywania nowych informacji. Właśnie temu przede wszystkim służy Kalifornijski Test Uczenia się Językowego (CVLT), który pozwala na wieloaspektowe mierzenie pamięci werbalnej (inaczej: słownej). Pierwsza wersja testu została opracowana już w 1987 r. przez grupę naukowców: Deana C. Delisa, Joela H. Kramera, Edith Kaplan i Beth A. Ober. Kilka lat później powstał Kalifornijski Test Uczenia się Językowego dla Dzieci (CVLT-C, 1994 r.), a następnie zaktualizowana wersja oryginalnego testu CVLT (tzw. CVLT-II, 2000 r.). Polska adaptacja i standaryzacja badania została przygotowana przez Emilię Łojek i Joannę Stańczak w 2010 r.

Podstawę do stworzenia testu CVLT stanowił Test Uczenia się Słuchowo-Werbalnego Rey’a z 1964 r. (AVLT, tzw. Test 15 Słów Rey’a). Co istotne – CVLT służy nie tylko do pomiaru zdolności uczenia się i zapamiętywania materiału werbalnego, ale pozwala także na ocenę takich parametrów, jak np. stosowana strategia zapamiętywania, zdolność do grupowania semantycznego słów i in.

CVLT – dla kogo?

Kalifornijski Test Uczenia się Językowego w swojej oryginalnej, amerykańskiej wersji przeznaczony jest dla osób w wieku od 16 do 89 lat. Polska adaptacja uwzględnia nieco mniejszy przedział wiekowy: od 16 do 79 lat. Badanie stosowane jest przeważnie jako element szerszej diagnozy neuropsychologicznej, mającej na celu oszacowanie sprawności funkcji poznawczych u osób, które doznały uszkodzeń mózgu o różnej lokalizacji i etiologii. Oprócz tzw. urazowego uszkodzenia mózgu (z ang. traumatic brain injury – TBI), test znajduje również zastosowanie w badaniu Pacjentów z chorobą Alzheimera (zwłaszcza w jej wczesnych stadiach), Zespołem Korsakowa, chorobą Huntingtona, schizofrenią, kleszczowym zapaleniem mózgu, i in.

CVLT: struktura i przebieg badania

Kalifornijski Test Uczenia się Językowego (CVLT) składa się z 3 list słów: Listy A, Listy B oraz listy słów do rozpoznania. Listy A i B zawierają po 16 słów, które powiązane są kategorialnie i odnoszą się do rzeczy, jakie można kupić w supermarkecie. Na Liście A znajdują się po cztery słowa z następujących kategorii: owoce, przyprawy, narzędzia i ubrania. Na Liście B kategorie to z kolei: owoce, przyprawy, naczynia i ryby. Lista słów do rozpoznania obejmuje 44 wyrazy, wśród których znajdziemy: wszystkie słowa z Listy A, niektóre słowa z listy B oraz inne słowa o charakterze dystrakcyjnym (zakłócającym), spełniające określone warunki (np. zbliżone kategorialnie lub fonetycznie do słów z Listy A albo niemające związku ze słowami z Listy A).

Badanie przeprowadza się podczas jednego spotkania. Powinno ono trwać ok. 60 minut. Test składa się z sześciu części, a do wykonania go nie są potrzebne żadne dodatkowe materiały. W pierwszej kolejności osobie badanej czyta się pięciokrotnie, w równym tempie, 16 słów z Listy A. Przed pierwszym czytaniem badany otrzymuje informację, że będzie musiał zapamiętać listę zakupów na poniedziałek. Po każdym czytaniu prosi się o odtworzenie jak największej liczby słów. Po piątej prezentacji słów i odtworzeniu jej przez Pacjenta czytana jest jednokrotnie druga lista (Lista B), zawierająca odmienne słowa. Lista B ma charakter „rozpraszający” i przedstawiona jest jako lista zakupów na wtorek. Po odtworzeniu słów z Listy B przez badanego (mamy tu do czynienia z tzw. krótkim odroczeniem) jest on proszony o przypomnienie sobie słów z pierwszej listy (Listy A). W kolejnym kroku wprowadzane jest tzw. długie odroczenie (trwające ok. 20 minut, podczas których badany wykonuje różne testy niewerbalne). Po nim Pacjent ponownie proszony jest o swobodne odtworzenie słów z Listy A i/lub o odtworzenie ich z pomocą badającego. Na koniec badanemu prezentowana jest lista słów do rozpoznania (zawierająca 44 elementy).

Analiza wyników CVLT

Analizując wyniki Kalifornijskiego Testu Uczenia się Językowego, dokonuje się oceny ilościowej 21 „wskaźników wykonania”, które pochodzą ze wszystkich sześciu części testu. Wskaźniki te dotyczą następujących kategorii:

• odtwarzanie (liczba poprawnych odpowiedzi, w tym m.in.: lista przypomnianych słów po każdym czytaniu, suma tych słów, liczba przypomnień po odroczeniu i liczba słów rozpoznanych),
• strategia uczenia się Listy A,
• błędy w odtwarzaniu (Lista A i Lista B): wtrącenia i perseweracje,
• rozpoznawanie: trafienia i błędne rozpoznania,
• miary kontrastu.

Dzięki kompleksowemu podejściu do oceny zdolności uczenia się test CVLT bada między innymi takie funkcje, jak:

• uwaga słuchowo-werbalna,
• pamięć długotrwała,
• pamięć operacyjna,
• funkcje wykonawcze,
• zdolność do nadawania i odbioru mowy.

Wnioski z badania

Wyniki testu stanowią podstawę do formułowania wielu ciekawych wniosków badawczych oraz ewentualnych hipotez do dalszej weryfikacji. Mogą one dostarczyć istotnych informacji o najczęściej wybieranej strategii uczenia się, obszarach trudności w nauce, rysie osobowościowym, a także o już istniejących albo dopiero rozwijających się chorobach. Problemy z wydobywaniem informacji (lepsze wskaźniki rozpoznawania nad odtwarzaniem) są typowe między innymi dla choroby Huntingtona, choroby Parkinsona, a także depresji. Natomiast trudności z zapamiętywaniem (gorsze wskaźniki rozpoznawania nad odtwarzaniem) pojawiają się częściej u Pacjentów cierpiących na chorobę Alzheimera lub u osób z ogniskowymi uszkodzeniami płatów skroniowych. Szczegółowa analiza wyników odbywa się zawsze z uwzględnieniem indywidualnej sytuacji i profilu zdrowotnego osoby badanej.

Diagnoza neuropsychologiczna w PsychoMedic

W PsychoMedic mogą Państwo skorzystać z kompleksowej diagnozy neuropsychologicznej, choć test CVLT nie jest u nas aktualnie wykonywany. Zatrudniamy natomiast grono wysoko wykwalifikowanych Specjalistów (psychologów, neurologów oraz psychiatrów), którzy nie tylko diagnozują, ale również profesjonalnie i skutecznie pomagają Pacjentom cierpiącym na różnego rodzaju zaburzenia funkcji poznawczych, w tym zaburzenia uczenia się. Aby uzyskać więcej informacji, zapraszamy do kontaktu z Działem Obsługi Klienta, który jest do Państwa dyspozycji pod numerem telefonu: 736 36 36 36.

FAQ