Czym zajmuje się psycholog?
Psycholog, psychoterapeuta, psychiatra, psychotraumatolog, psychoonkolog Uff! Łatwo się w tym wszystkim pogubić, skoro każdy z tych specjalistów (i jeszcze wielu innych) zajmuje się zdrowiem psychicznym, a do tego nazwa każdego z tych zawodów zaczyna się tak samo. Dziś przyjrzymy się jednemu z „podstawowych” zawodów związanych z ochroną zdrowia psychicznego, czyli profesji psychologa. Tu znajdziesz podstawowe informacje, czym zajmuje się psycholog (a czym nie), jakie metody pracy wykorzystuje i jak przebiegają wizyty u tego specjalisty – czy faktycznie jest to po prostu „pogawędka” z nieznajomym?
Kim jest psycholog
Mówiąc najprościej, psycholog jest absolwentem 5-letnich studiów magisterskich na kierunku psychologia. To studia, w trakcie których zdobywa się pogłębioną wiedzę na temat mechanizmów funkcjonowania umysłu człowieka, jego rozwoju oraz trudności psychicznych, jakich może doświadczyć w ciągu życia.
Czym zajmuje się psycholog?
Tym, na czym polega zawód psychologa, niekoniecznie i nie zawsze jest jednak praca z osobami, które przechodzą przez kryzysy psychiczne lub doświadczają trudności w osiąganiu swoich celów. Psycholog może również zajmować się m.in. prowadzeniem warsztatów i szkoleń, pracą naukową (prowadzeniem badań, wykładaniem w szkołach policealnych i na różnych kierunkach studiów) czy szeroko pojętą pracą w biznesie (marketingiem, rekrutacją pracowników, konsultacjami merytorycznymi dla menadżerów).
W dalszej części tego tekstu skupimy się jednak na psychologach zajmujących się tym, z czym najczęściej ich zawód jest utożsamiany – udzielaniem wsparcia psychologicznego w różnych formach.
Jedną z najważniejszych informacji jest to, że psycholog ma zupełnie inne wykształcenie, kompetencje i uprawnienia, niż lekarz psychiatra. Psycholog, o ile nie rozpocznie 4-letniego kursu psychoterapii, nie może również tytułować się psychoterapeutą. Więcej na temat tego, czym różnią się od siebie i dokładnie czym zajmuje się psycholog, psychoterapeuta i psychiatra, dowiesz się z naszych podlinkowanych wpisów blogowych.
Jak pracuje psycholog i na czym polega praca psychologa?
To, jak wygląda wizyta u psychologa, zależy przede wszystkim od zgłaszanych przez Ciebie potrzeb. W drugiej kolejności – od formy pomocy, po którą się zgłaszasz.
Psycholog ma uprawnienia do:
Udzielania pomocy psychologicznej
To krótkoterminowa forma pomocy (mieszcząca się w granicach ok. kilkunastu spotkań), przeznaczona dla osób, które nie doświadczają głębokiego cierpienia psychicznego i nie odczuwają potrzeby pogłębionej pracy nad zmianą swojej osobowości. Pomoc psychologiczna przynosi najlepsze efekty w przypadku osób, które na co dzień funkcjonują dobrze, ale coś uniemożliwia im pełną realizację swojego potencjału i zdolności czerpania radości z życia. Może być to np. perfekcjonizm, zaniżona samoocena, trudności ze stawianiem granic i asertywnością, trudności w efektywnej komunikacji z innymi ludźmi. Psycholog może w takiej sytuacji udzielić wsparcia emocjonalnego, wesprzeć Klienta w zrozumieniu źródeł jego trudności, a następnie –poprzez różnego rodzaju ćwiczenia czy techniki wyobrażeniowe – pomóc Klientowi wprowadzić pozytywne zmiany w życie i utrwalić je.
Prowadzenia interwencji kryzysowej.
To forma wsparcia przeznaczona dla osób, które znalazły się w kryzysowej i często nagłej sytuacji: np. doświadczyły niedawno śmierci kogoś bliskiego, zdrady ze strony partnera_ki, przemocy, mobbingu w pracy etc. Interwencja kryzysowa służy wsparciu Klienta_ki w powrocie do podstawowej psychicznej równowagi. To, jak pomaga psycholog w kryzysie, opiera się przede wszystkim na złagodzeniu objawów, jakich doświadcza osoba w wyniku przebytego stresu (np. nieadaptacyjnych zachowań, destrukcyjnych myśli, trudności z regulacją emocji, objawów z ciała, tendencji do samoizolacji lub agresji). Jeżeli tego wymaga sytuacja, interwencja ma również na celu zmotywowanie osoby do podjęcia działań celem zapewnienia bezpieczeństwa sobie i ewentualnym osobom, za które jest odpowiedzialna (np. wyprowadzenie się z dziećmi od przemocowego partnera). Zdarza się, że po interwencji kryzysowej i osiągnięciu najważniejszych celów, Klient_ka zaczyna psychoterapię.
Prowadzenia psychoedukacji.
To spotkania (jedno lub kilka) służące uzyskaniu podstawowego wsparcia, ale przede wszystkim wiedzy na temat mechanizmów różnych zaburzeń i problemów psychicznych. Psychoedukacja zalecana jest osobom, które niedawno otrzymały diagnozę (np. ADHD, zaburzeń osobowości) oraz ich bliskim, którzy nie są pewni, jak wspierać drogiego im Pacjenta_kę.
Prowadzenia konsultacji wychowawczych.
Można powiedzieć, że to hybryda pomocy psychologicznej i psychoedukacji dla rodziców doświadczających trudności w wychowywaniu dziecka lub budowaniem z nim bliskiej więzi. Konsultacje wychowawcze prowadzi zazwyczaj psycholog dziecięcy. W trakcie spotkań omawia się m.in. etapy rozwoju dziecka i problemy, które mogą się pojawiać w tych poszczególnych stadiach, a także wspiera rodziców w rozwijaniu umiejętności stawiania dziecku zdrowych granic czy udzielania mu adekwatnego wsparcia emocjonalnego.
… a czym NIE zajmuje się psycholog?
Pracą z osobami z nasilonymi objawami zaburzeń zdrowia psychicznego
Chodzi nie tylko o prowadzenie psychoterapii, ale i np. o długoterminową pomoc dla osób, które doświadczyły traumy. Do pracy z osobami, które cierpią z powodu dalekosiężnych skutków traumatycznych doświadczeń, uprawnienia ma psychotraumatolog – absolwent studiów wyższych, który ukończył dodatkowo szkolenie podyplomowe z psychotraumatologii.
Najnowsze wytyczne mówią, że wykwalifikowany psycholog może udzielać pomocy osobom, które doświadczają łagodnych stanów depresyjnych lub lękowych. Nie powinien jednak podejmować się pracy z Pacjentami, którzy doświadczają ciężkiej depresji, myśli o zrobieniu sobie krzywdy itp.
Wystawianiem recept i zwolnień
Recepty na wszelkiego rodzaju leki oraz zwolnienia z pracy (L4) może wystawić wyłącznie lekarz, czyli absolwent studiów medycznych. Psycholog takowym nie jest. Diagnozowaniem i leczeniem farmakologicznym trudności psychicznych zajmuje się psychiatra.
Wystawianiem zaświadczeń (do sądów itp.)
Zaświadczenie o stanie psychicznym może być bardzo pomocne w uzyskaniu dodatkowych uprawnień (np. wydłużonego czasu na maturze, uzyskania pozwolenia na broń) czy wykorzystania przysługujących nam przywilejów, np. wyjazdu do sanatorium ZUS.
Zaświadczenia dotyczące stanie zdrowia może wystawić wyłącznie lekarz psychiatra. Taki dokument, o ile zdobędzie wystarczająco dużo informacji, lekarz może wystawić nawet na podstawie jednego spotkania z Pacjentem. Psycholog czy psychoterapeuta może natomiast wystawić pisemną opinię o funkcjonowaniu osoby, z którą się spotyka, ale co najmniej po kilku sesjach. Jeśli Klient_ka zgłasza się do psychologa z prośbą o uzyskanie pisemnej opinii po jednej konsultacji, nie otrzyma jej (a przynajmniej byłoby to sprzeczne z zasadami etyki). W takiej sytuacji może jedynie wystawić krótką „notatkę”, o tym, że w danym dniu odbyła się konsultacja psychologiczna.