Czym zajmuje się dietetyk i jak może Ci pomóc?
Jednym ze specjalistów, którzy wspierają Pacjentów w odbudowie zdrowia fizycznego i psychicznego, jest dietetyk kliniczny. Czym się zajmuje, przy jakiego rodzaju trudnościach może pomóc i w jaki sposób?
Kto to jest dietetyk?
To specjalista z zakresu psychologicznych i fizycznych aspektów żywienia człowieka. Natomiast to, czym zajmuje się dietetyk bardziej precyzyjnie, zależy do tego, czy mówimy o dietetyku czy psychodietetyku.
Dietetyk
To absolwent studiów licencjackich i magisterskich na kierunku Dietetyka. Posiada wiedzę na temat znaczenia zdrowego żywienia dla dobrostanu człowieka oraz tego, jak powinna wyglądać dieta w zależności od wieku i stanu zdrowia osoby. Inaczej żywić powinno się bowiem np. dziecko, a inaczej osoba w podeszłym wieku lub kobieta w ciąży. To specjalista, który wie również, jak wykorzystać dietę do efektywnej walki z chorobą. Doradza swoim Pacjentom m.in. co powinni jeść przy chorobie nowotworowej, hormonalnej czy metabolicznej, aby załagodzić jej objawy i szybciej wrócić do formy. Ważnym elementem jego pracy jest również pomoc osobom z anoreksją i bulimią w stopniowym powrocie do zdrowego odżywiania. W przypadku zaawansowanego stadium tych zaburzeń, powrót do normalnego żywienia „z dnia na dzień” może być bowiem wręcz niebezpieczny, jako że normalna ilość kalorii często przekracza kilkunastokrotnie kaloryczność porcji zjadanych przez osobę z anoreksją. Dietetyk pomaga również w realizacji założonych celów związanych np. z utratą wagi. Do listy tego, co robi dietetyk, należy również układanie diet dla swoich Pacjentów, spersonalizowanych pod kątem ich potrzeb i stanu zdrowia.
Psychodietetyk
To zazwyczaj psycholog, pedagog lub dietetyk, który ukończył podyplomowe studia z zakresu psychodietetyki. To dziedzina z pogranicza dietetyki, psychologii i medycyny, która zajmuje się tzw. relacją człowieka z jedzeniem i sposobami na budowanie zdrowych nawyków żywieniowych. Do psychodietetyka mogą zgłosić się osoby, które czują, że to, w jaki sposób się odżywiają, ma powiązanie z ich stanem psychicznym (np. objadają się w chwilach stresu) oraz te, które chciałyby zmienić swoją relację z jedzeniem i sposób odżywiania się, ale brak im do tego sił czy motywacji. Psychodietetyk zna wiele metod na stopniową zmianę swoich nawyków jedzeniowych na zdrowsze i uczy Pacjentów, jak je stosować. Pomaga również (zwłaszcza osobom z konkretnymi zaburzeniami odżywiania) zrozumieć, w jaki sposób i dlaczego to, co dzieje się w ich psychice, ma przełożenie na ich sposób odżywiania się. Posiada wiedzę z zakresu zasad zdrowego żywienia, ale raczej nie układa diet.
Co „leczy” dietetyk?
Zarówno dietetyk, jak i psychodietetyk zajmują się osobami, które:
- Chcą schudnąć lub przytyć i potrzebują wsparcia w osiągnięciu optymalnej dla siebie wagi;
- Chcą pozbyć się swoich szkodliwych nawyków związanych z jedzeniem (napadów objadania się, pomijania posiłków, nadmiernego apetytu na mało odżywcze produkty);
- Są w trakcie leczenia otyłości;
- Są zagrożone nadmiernym przyrostem wagi (np. niedawno rzuciły palenie, a tytoń „zastępują” wysokokalorycznym jedzeniem);
- Chcą lepiej jeść, aby odzyskać zdrowie lub załagodzić objawy przewlekłej choroby;
- Mają zdiagnozowaną anoreksję, bulimię lub ortoreksję (zaburzenie polegające na obsesyjnym skupieniu na prowadzeniu zdrowego stylu życia i zdrowym odżywianiu się);
- Chcą poszerzyć swoją wiedzę na temat zdrowego żywienia, bardziej świadomie jeść i poprawić swój stan zdrowia.
Pomoc dietetyka lub psychodietetyka zazwyczaj zamyka się w kilku-kilkunastu wizytach, które odbywają się z częstotliwością kilku razy w miesiącu.
Metody stosowane w codziennej pracy przez dietetyka
To, jak pracuje dietetyk – czym się zajmuje wraz z Pacjentem w trakcie konsultacji, w dużej mierze zależy od problemu, z którym osoba zgłasza się do jego gabinetu. Od charakteru trudności zależy również, czy dietetyk / psychodietetyk pomoże Ci samodzielnie, czy też skieruje Cię dodatkowo np. do psychoterapeuty.
Do najczęściej wykorzystywanych przez dietetyków metod pracy należą:
Prowadzenie dzienniczka żywieniowego
Czyli zapisywanie przez Pacjenta_kę wszystkich produktów, które danego dnia zjadł_a, pozwala dietetykowi określić charakter popełnianych błędów żywieniowych i wspólnie zaplanować, jak zmodyfikować nieadaptacyjne nawyki. Dla Pacjenta_ki prowadzenie dzienniczka żywieniowego jest natomiast na późniejszym etapie motywacją, aby jeść regularnie, zdrowo i jak najrzadziej sięgać po mało odżywcze posiłki.
Nauka planowania posiłków
Zarówno dietetyk, jak i psychodietetyk mogą wytłumaczyć Ci, co powinno znajdować się w Twojej codziennej diecie (czego powinno być jak najwięcej, a czego mniej), gdzie szukać przepisów oraz jak tworzyć swój jadłospis tak, aby był jak najbardziej zróżnicowany. Na początkowym etapie dietetyk może układać dla Ciebie diety, ale celem Waszej wspólnej pracy jest, abyś później robił_a to sama.
Wsparcie w „zwalczaniu pokus”
Dietetyk może podpowiedzieć Ci, jakie są zdrowsze zamienniki mniej odżywczych produktów i po jakie sięgać, aby „oszukać żołądek” i zmniejszyć swój apetyt na przykład na jedzenie typu fast food. Psychodietetycy często stosują dodatkowo tzw. dialog motywujący, aby pomóc Ci pracować nad swoją motywacją do zmiany w zakresie jedzenia.