Kilka słów o psychoterapii rodzinnej (systemowej terapii rodzin)
Ostatnio pisaliśmy, na czym polega terapia par, która uchodzi za świetne, naukowo zweryfikowane narzędzie w walce z rodzinnymi kryzysami. Czasem jednak problem nie dotyczy tylko pary, lecz całej rodziny. To właśnie wtedy zalecana jest psychoterapia rodzinna, czyli inaczej systemowa terapia rodzin.
Dla kogo i kiedy? Kiedy terapia rodzinna będzie dobrym rozwiązaniem
Terapia rodzinna zalecana jest wtedy, gdy członkom rodziny ciężko jest się ze sobą komunikować – na przykład wtedy, gdy dochodzi pomiędzy nimi do ciągłych kłótni – albo wręcz przeciwnie, czyli wtedy, gdy z jakiegoś powodu rodzina unika bliższych kontaktów lub gdy poszczególne osoby odczuwają frustrację z powodu tego, jak wyglądają ich kontakty z pozostałymi członkami rodziny. Terapia rodzinna może być także przydatna wtedy, gdy cała rodzina musi na nowo ułożyć ze sobą stosunki po rozwodzie rodziców.
Za „konieczność” psychoterapię systemową uznaje się wtedy, gdy w rodzinie dochodzi do aktów przemocy fizycznej. Rekomenduje się nią również w przypadku choroby psychicznej jednego z członków rodziny, w szczególności w przypadku zaburzeń odżywiania.
W psychoterapii powinny uczestniczyć wszystkie osoby z rodziny, których dotyczy problem, czyli z reguły wszyscy ci, którzy wspólnie ze sobą mieszkają. Nie ma jednak żadnego „minimum” członków terapii rodzinnej – zdarza się, że uczestniczą w niej tylko dwie osoby, np. rodzic i dziecko albo rodzeństwo.
Z reguły psychoterapia rodzinna trwa godzinę lub półtorej i odbywa się nieco rzadziej, niż psychoterapia indywidualna – raz na dwa tygodnie lub raz w miesiącu.
Na czym polega?
Terapia rodzinna wywodzi się z założenia, że każda rodzina jest systemem, czyli zespołem osób, które – choć różnią się pomiędzy sobą – tworzą całość. Każdy członek systemu oddziałuje swoim zachowaniem na pozostałych, zatem w większości sytuacji ciężko mówić o tym, że ktoś jest winny kłótni lub jakiemukolwiek przewlekłemu problemowi w rodzinie.
Z reguły wszyscy w rodzinie – często nieświadomie – dążą poprzez swoje zachowanie do tego, żeby utrzymać homeostazę, czyli stan wyjściowy. Rodzina „odruchowo” broni się przed zmianami, nawet wtedy, gdy jej aktualna sytuacja jest bardzo niekorzystna.
Jednym z założeń podejścia systemowego jest także to, że trudności psychiczne jednego członka rodziny są odzwierciedleniem problemów, z jakimi zmaga się cały system. Dlatego terapia jest zalecana nawet w sytuacji, gdy „oficjalnie” tylko jedna osoba z systemu choruje.
W toku terapii rodzinnej jej uczestnicy dowiadują się, jak pozostali postrzegają problem rodziny, oraz razem z terapeutą zastanawiają się, jak ich własne zachowanie wpływa na innych. Dowiadują się więcej o rolach, jakie poszczególne osoby pełnią w rodzinie i jakie mechanizmy powodują powstawanie i utrzymywanie się konfliktów. Uczą się te role i mechanizmy modyfikować oraz być dla siebie wzajemnie wsparciem. To właśnie dzięki temu w rodzinie dochodzi do pożądanej zmiany.
Nieodłączną częścią terapii rodzinnej są prace domowe – terapeuta zachęca swoich klientów, aby pomiędzy sesjami wypróbowywali w domu nowe zachowania i sposoby reagowania w sytuacjach konfliktowych. Czasem terapeuta daje także tzw. zalecenia paradoksalne, np. nakazuje członkom rodziny, aby kłócili się codziennie przez 20 minut. Ma to na celu rozładowanie napięcia i zdystansowanie się od problemu, z powodu którego rodzina zgłosiła się na terapię.
Jaki powinien być psychoterapeuta rodzinny?
Szukając psychoterapeuty rodzinnego, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na jego wykształcenie. Osoba, która prowadzi terapię rodzin, powinna mieć ukończone całościowe szkolenie z terapii systemowej albo specjalizować się w terapii indywidualnej i mieć ukończone dodatkowe (z reguły roczne lub dwuletnie) szkolenie z psychoterapii par oraz rodzin. Powinien być to również ktoś, z kim nie miał wcześniej styczności nikt spośród członków rodziny. Nie może być to zatem psychoterapeuta indywidualny żadnego spośród uczestników terapii rodzinnej.
Serdecznie zachęcamy do skorzystania z nagrania wyjątkowego kursu z cyklu Akademia Terapeuty zatytułowanego „Moje sukcesy i porażki w terapii par i rodzin – wskazówki dla przyszłych pokoleń psychoterapeutów„. Szkolenie poprowadzi profesor Bogdan de Barbaro – lekarz psychiatra, psychoterapeuta, profesor nauk medycznych i jeden z największych w Polsce autorytetów w dziedzinie psychoterapii, szczególnie psychoterapii par i rodzin.
Wydarzenie kierujemy do wszystkich zainteresowanych tematyką terapii systemowej – zwłaszcza do studentów psychologii, psychologów, przyszłych i obecnych psychoterapeutów, lekarzy, pedagogów, nauczycieli i osób zawodowo zajmujących się wspieraniem par i rodzin przeżywających kryzys.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, kliknij.