Twój bliski ma depresję? Przeczytaj, jak zadbać w tym czasie o siebie
Gdy człowiek nam bliski ma depresję, z reguły w całej sytuacji skupiamy się przede wszystkim na tym, by jak najlepiej wspierać go i towarzyszyć mu. Zasadom wspierania bliskiej osoby w kryzysie poświęcony był między innymi nasz wpis z marca. Nie można jednak zapominać o tym, że trudności psychiczne ważnej dla nas osoby – w szczególności gdy jest to nasz krewny/a, partner/ka lub ktoś, z kim mieszkamy – wiąże się z bardzo dużym obciążeniem psychicznym także dla jej otoczenia.
Jeśli Twój bliski ma depresję lub zmaga się z innymi trudnościami czy zaburzeniami psychicznymi, a Ty towarzyszysz mu i starasz się dodawać mu otuchy w powrocie do zdrowia – wiedz, że wszystko to, co robisz, jest bardzo ważne i z pewnością ma duże znaczenie dla wspieranej osoby. Nawet, jeśli aktualnie nie zawsze jest Ci ona w stanie to okazać. Wiemy też, że towarzyszenie bliskiej osobie w kryzysie musi wymagać od Ciebie dużo odporności psychicznej i siły. Być może nawet nie zwracasz na to uwagi, bo skupiasz się na drugim człowieku, nie na sobie. Poświęć jednak kilka minut na lekturę tego wpisu, aby pomyśleć o sobie i spróbować wdrożyć zasady troski o własne zdrowie psychiczne w trakcie wspierania osoby bliskiej w jej drodze do zdrowia.
Jak więc zadbać o siebie, gdy bliski ma depresję?
Regularnie sprawdzaj, jak się czujesz i pamiętaj, że nie zawsze będziesz w stanie dać z siebie 100%
Jedną z podstawowych zasad pomagania, której uczą się czy to przyszli ratownicy medyczni, czy terapeuci w trakcie szkolenia, jest to, że przed przystąpieniem do udzielania pomocy zawsze należy sprawdzić, czy jako osoba pomagająca masz zapewnione bezpieczeństwo i jesteś w stanie pomóc potrzebującemu. W przypadku służb medycznych pracujących na miejscu wypadku kwestia bezpieczeństwa jest bardziej oczywista: jeśli samochód, w którym znajduje się ranny może wybuchnąć, to ratownicy do niego nie podchodzą, tylko czekają na straż pożarną, aby zabezpieczyła miejsce zdarzenia. Bywa jednak i tak – choć czasem trudniej to zauważyć – że i niesienie wsparcia psychologicznego może być dla nas niemożliwe lub niebezpieczne w tym sensie, że skurczymy przez nie własne zasoby.
Jeśli wspierasz bliską osobę z trudnościami psychicznymi koniecznie pamiętaj o tym, aby pytać o samopoczucie nie tylko ją, ale i siebie samego. Gdy sam/a czujesz się smutny/a, przytłoczony/a, lub po prostu bardzo zmęczony/a, to nie będziesz w stanie efektywnie wspierać drugiego człowieka – i jest to całkowicie okej.
Co wtedy zrobić?
Pamiętaj, że w takiej sytuacji masz prawo np. przełożyć Wasze spotkanie na inny dzień (a jeśli wiesz, że bliska osoba aktualnie bardzo źle się czuje, zapewnić jej na czas swojej nieobecności towarzystwo kogoś innego z Waszego otoczenia).
Możesz jej powiedzieć: „Wiem, że jest Ci trudno i potrzebujesz mojego wsparcia, staram się dawać Ci go tyle, ile mogę. Niestety teraz sam/a miewam się kiepsko i potrzebuję chwili dla siebie, by poczuć się lepiej”. Na tym między innymi polega zdrowa asertywność: na zauważeniu, że druga osoba potrzebuje pomocy i jednoczesnym przyznaniu, że nie jesteśmy w stanie jej dać i przedstawieniu powodów swojej odmowy.
Aby czuć, że bliska osoba w depresji jest „zabezpieczona” nawet wtedy, gdy Cię przy niej nie ma, warto – o ile tylko to możliwe – stworzyć dla niej tzw. siatkę wsparcia. Możesz umówić się z Waszymi wspólnymi znajomymi czy pozostałymi członkami rodziny, że także będą w miarę możliwości spędzać czas z ważną dla Was osobą i „zastąpią” Cię, jeśli będziesz potrzebował/a czasu dla siebie.
Znajdź czas na własne hobby i przyjemności
Jednym z najbardziej dokuczliwych objawów depresji jest anhedonia, czyli brak zdolności do odczuwania przyjemności. Przebywając w towarzystwie osoby z zaburzeniami nastroju może czasem „udzielać” Ci się jej nastrój, możesz także przeżywać poczucie winy, że w przeciwieństwie do niej masz potrzebę, aby spotkać się ze znajomymi czy wyjść do kina. Bardzo ważne jest jednak – dla Twojego zdrowia psychicznego, ale i dla jakości wsparcia, jakie będziesz dawał/a drugiej osobie – aby nie rezygnować z tego, co daje Ci przyjemność, nawet jeśli Twój bliski nie ma na to samo ochoty. Postaraj się wygospodarować choćby godzinę w ciągu dnia na to, co pozwala Ci odetchnąć: spacer, lekturę książki, ćwiczenia fizyczne czy mindfullness. Jeśli możesz, raz w tygodniu spróbuj zrobić sobie „wychodne” i np. spędzić czas z innymi znajomymi na mieście. Jeśli nie jest to możliwe, niech to będzie przynajmniej raz w miesiącu. Świadoma troska o siebie to kolejna zasada, której uczą się profesjonalni psychoterapeuci. Gdy regularnie nie uzupełniamy bowiem swoich zasobów psychicznych, siłą rzeczy nie jesteśmy w stanie dzielić się nimi z innymi.
Poszukaj pomocy dla siebie, gdy czujesz się źle
Pamiętaj, że Ty także cały czas jesteś żywą, przeżywającą różne emocje i potrzebującą troski oraz opieki osobą. Jeśli zauważysz, że coraz częściej jesteś smutny/a, przytłoczony/a lub sfrustrowany/a, może być to dobry moment, aby skonsultować się z psychologiem w swojej własnej sprawie. Specjalista od zdrowia psychicznego to ktoś, kto w rozmowie skupi się tylko na Tobie i Twoich potrzebach, co może być dla Ciebie źródłem dużej ulgi i realnym wsparciem w radzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami. Do psychologa warto iść także wtedy, gdy masz poczucie, że „jakoś sobie radzisz”, ale nie masz z kim porozmawiać o emocjach, które przeżywasz w związku z chorobą bliskiej osoby. W gabinecie będziesz mógł/a się nawet wypłakać i nikt nie będzie tego oceniał!
Gdy Twój bliski ma depresję lub inne zdiagnozowane lub podejrzewane zaburzenia psychiczne, w naszych poradniach możesz również skorzystać z możliwości konsultacji z psychiatrą. Podczas rozmowy z lekarzem dowiesz się, jak rozmawiać i postępować z osobą z trudnościami psychicznymi, a także jak spróbować przekonać ją do sięgnięcia po pomoc, jeśli sama nie chce iść do psychiatry.