Rodzaje depresji. Czy każdą leczy się tak samo?

Depresja to jedna z najczęściej występujących chorób o podłożu psychicznym. Szacuje się, że w ciągu życia zapada na nią kilkanaście procent populacji osób dorosłych – około dwukrotnie częściej są to kobiety. Stanowi jedną z głównych przyczyn obniżenia sprawności lub nawet niezdolności do pracy. Nie zawsze depresja przyjmuje pełnoobjawową postać – niektórzy Pacjenci cierpią z powodu pojedynczych objawów depresyjnych lub przewlekłej formy obniżenia nastroju, czyli dystymii. Warto podkreślić, że depresja nie ma jednolitego obrazu klinicznego i może przyjmować odmienne formy. Ważne więc, aby umieć rozpoznawać różne rodzaje depresji i – w razie potrzeby – możliwie szybko sięgać po profesjonalne wsparcie.

W artykule omawiamy, czym różnią się poszczególne typy depresji, wskazujemy na metody ich leczenia, a także wyjaśniamy, jakie są poziomy depresji.

Etapy depresji

W diagnostyce zaburzeń depresyjnych wyróżnia się trzy podstawowe etapy depresji, nazywane również poziomami albo stopniami depresji:

Etap pierwszy: depresja „lekka”

Charakteryzuje się przede wszystkim obniżonym przez większość czasu nastrojem, a także towarzyszącym mu poczuciem zmęczenia, zniechęcenia, zmniejszeniem apetytu i pogorszeniem jakości snu. Pojawić się mogą także bóle w różnych częściach ciała.

Etap drugi: depresja umiarkowana

Zły nastrój to stan, którego Pacjent doświadcza przez cały czas. Przestaje on odczuwać radość, staje się emocjonalnie obojętny na sfery życia, które dotychczas sprawiały mu przyjemność (hobby, kontakty towarzyskie, praca), zaczyna znacznie gorzej funkcjonować.

Etap trzeci: depresja ciężka

Samopoczucie Pacjenta jest tak złe, że nie jest już w stanie wykonywać codziennych czynności. Może pojawić się poczucie skrajnej beznadziei, objawy psychotyczne w depresji, zachowania hipochondryczne, a nawet myśli o odebraniu sobie życia.

Typy depresji i ich objawy

Najbardziej tradycyjny podział depresji uwzględnia przede wszystkim jej przyczyny i wskazuje na jej dwa rodzaje:

Depresja endogenna

Taka depresja jest uwarunkowana biologicznie, a u jej podłoża leży zaburzone funkcjonowanie układu nerwowego. U większości Pacjentów występuje zaniżony poziom neuroprzekaźników, takich jak serotonina, dopamina i noradrenalina, które odpowiadają za dobre samopoczucie i ogólną sprawność organizmu. Ten rodzaj depresji może mieć charakter dziedziczny, choć nie został jeszcze zidentyfikowany gen odpowiedzialny za jej przekazywanie.

Depresja egzogenna (reaktywna)

Jest odpowiedzią organizmu na różne czynniki psychospołeczne. Pojawia się najczęściej w reakcji na trudne i stresujące doświadczenia życiowe: np. śmierć bliskiej osoby, utrata pracy, rozwód.

Istnieje także podział w zależności od tego, czy depresja jest problemem samym w sobie, czy też epizodem choroby afektywnej dwubiegunowej.

Depresja w przebiegu choroby afektywnej jednobiegunowej

Mówimy wówczas o pojedynczym epizodzie depresji lub o zaburzeniach depresyjnych o charakterze nawracającym. Szacuje się, że choroba afektywna jednobiegunowa w ciągu całego życia dotyka ok. 5-17 procent populacji. Nieleczony epizod depresyjny może trwać nawet do kilku miesięcy, a wystąpienie pojedynczego epizodu zwiększa ryzyko nawrotu o kilkadziesiąt procent.

Depresja w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej

Ta odmiana depresji jest znacznie rzadsza, bo doświadcza jej jedynie ok. 1-2 % populacji. W ChAD objawy depresyjne występują naprzemiennie z objawami maniakalnymi. Średnia długość nieleczonych epizodów depresji wynosi w tym wypadku ok. 3 miesiące, a przeciętna liczba cykli depresyjnych na przestrzeni życia waha się między 6 a 10.

Istnieje również podział skupiający się na dominujących objawach i sytuacji życiowej Pacjenta(-ki).

Depresja agitowana (lękowa)

Towarzyszy jej duży lęk, niepokój psychoruchowy, drażliwość, poczucie zagrożenia, a nierzadko także bezsenność oraz myśli o odebraniu sobie życia. Mogą także pojawiać się nagłe ataki paniki.

Depresja sezonowa

Depresja poporodowa

Dystymia

Depresja młodzieńcza

Ta odmiana występuje najczęściej u dzieci w wieku rozwojowym, przede wszystkim w okresie dojrzewania. Nierzadko towarzyszy innym zaburzeniom psychicznym (takim jak np.: zaburzenia lękowe, zaburzenia zachowania, zaburzenia ze spektrum autyzmu, ADHD). Manifestuje się najczęściej przez unikanie kontaktów z rówieśnikami, osłabienie apetytu, obniżenie poczucia własnej wartości, niechęć do chodzenia do szkoły i in.

Depresja w wieku starszym

Ta postać depresji może pojawić się zarówno wskutek czynników psychospołecznych (związanych z trudną sytuacją lub bolesnymi wydarzeniami w życiu seniora, np. odczuwaną samotnością, śmiercią współmałżonka, przewlekłą chorobą itp.), jak i typowo biologicznych, mających przeważnie swe źródło w postępujących procesach neurodegeneracyjnych. W efekcie upośledzenia funkcji poznawczych może nawet dojść do tzw. pseudootępienia depresyjnego.

Depresja psychotyczna

Depresja atypowa

Depresja maskowana

Jest to postać depresji, w której typowe symptomy depresyjne są przykrywane („maskowane”) przez inne objawy, takie jak np. zaburzenia lękowe, męczliwość, ból, zaburzenia menstruacji, zaburzenia odżywiania, nadciśnienie tętnicze, i in.

W literaturze przedmiotu można również znaleźć przykłady i szczegółową charakterystykę innych rodzajów depresji (np. depresja anaklityczna – u noworodków i niemowląt, depresja katatoniczna, depresja z natręctwami, i in.). Powyżej wymienione zostały jedynie najpopularniejsze jej odmiany.

Jak leczy się depresję?

Depresję można skutecznie leczyć farmakologicznie. Wykazano jednak, że najlepsze efekty przynosi połączenie farmakoterapii z odbywaną regularnie psychoterapią. W PsychoMedic nad doborem oraz sposobem dawkowania leków przeciwdepresyjnych czuwa zawsze doświadczony lekarz psychiatra. Terapia psychologiczna realizowana jest natomiast przez psychoterapeutów, najczęściej w nurcie psychodynamicznym lub poznawczo-behawioralnym (CBT). W przypadku depresji sezonowej dobre skutki przynieść może również fototerapia, a więc odpowiednio zastosowana terapia światłem.

W PsychoMedic już od wielu lat zajmujemy się kompleksowym leczeniem zaburzeń depresyjnych. W naszych placówkach mogą Państwo liczyć na profesjonalnie przeprowadzoną diagnozę, a następnie adekwatnie dobraną terapię, uwzględniającą charakter i głębokość doświadczanych przez Pacjenta problemów, a także jego indywidualne potrzeby.