Czym tak naprawdę jest self-care? 3 sposoby na prawdziwe zadbanie o siebie przed jesienią
Self-care to rosnące na popularności określenie, które czasem bywa używane w kontekście różnych przyjemności dawanych samemu sobie: wizyty u kosmetyczki, relaksującej kąpieli czy spędzeniu popołudnia na samotnym, długim spacerze. Faktycznie takie aktywności są pewną formą samoopieki, ale z pewnością nie są w niej kluczowe. Czym zatem jest to „prawdziwe”, esencjonalne self-care i co każdy z nas może zrobić, aby naprawdę się o siebie zatroszczyć?
Mianem samoopieki można najogólniej określić wszystkie te działania, które podejmujemy samodzielnie, aby zatroszczyć się o samopoczucie, swoje zdrowie i zaspokojenie najważniejszych potrzeb samego/samej siebie. To wszystko to, co robimy dla siebie, aby czuć się najlepiej, jak w danym momencie możemy. Jest to zatem pojęcie szersze, niż sprowadzające się tylko do dostarczenia sobie chwilowej przyjemności. Aby zapewnić sobie dobrostan i zdrowie, trzeba sobie na nie bowiem zapracować, a droga do nich wiedzie czasem przez działania, których nie chcemy, których się boimy, które wcale nie są przyjemne lub okazują się czasochłonne. Prawdziwe self-care jest w pewnym sensie podobne do opiekowania się sobą w taki sposób, w jaki wystarczająco dobry rodzic powinien troszczyć się o dziecko. A przecież – jak sami pamiętacie albo już wiecie, jeśli jesteście rodzicami – mama czy tata często robią w najlepszym interesie pociechy takie rzeczy, które wcale jej się nie podobają.
Czym więc może być prawdziwy self-care dla każdego i każdej z nas i o jakich jego formach szczególnie warto pamiętać przed zbliżającą się, chłodniejszą porą roku?
Zadbanie o podstawy: sen, pożywienie, nawodnienie
Pewne powiedzenie mówi, że „fizjologia jest zawsze przed psychologią”. I faktycznie: zgodnie ze współczesną wiedzą psychologiczną człowiek nie jest w stanie w pełni korzystać ze swojego potencjału, jeśli jego podstawowe potrzeby – te biologiczne oraz poczucia bezpieczeństwa – nie są przez dłuższy czas zaspokojone. Obrazuje to zresztą bardzo dobrze tzw. piramida Maslowa.
Jeśli czujesz się zagubiony/a, niepewny/a, czego naprawdę chcesz i czego potrzebujesz, od dłuższego czasu towarzyszy Ci bliżej nieokreślone poczucie, że „coś jest nie tak” – sprawdź, czy zaspokajasz swoje podstawowe potrzeby. Czy pijesz co najmniej 1,5 litrów wody dziennie? Nie jesz za mało, w Twoim codziennym jadłospisie nie ma za dużo produktów, które Ci nie służą? Czy kładziesz się spać o takiej godzinie, żeby budzik wyrywał Cię ze snu w momencie, gdy jesteś już choć plus minus wyspany/a?
„Zadbanie o podstawy” to podstawowa forma samoopieki, bez której nie możemy ruszyć dalej. Postaraj się zaspokoić podstawowe potrzeby swojego ciała, a zobaczysz, czym Ci się ono odwdzięczy.
Pozbycie się nawyków, które nam nie służą
Kolejnym, bardzo ważnym w self-care krokiem jest przyjrzenie się temu, jak żyjemy na co dzień i czy w tej codzienności nie ma takich elementów, które przyczyniają się do tego, że czujemy się gorzej i/lub psujemy swoje zdrowie.
Mogą być to pozornie nieistotne elementy Twojego stałego planu dnia: być może codziennie kładziesz się bardzo późno, choć wiesz, że najlepiej funkcjonujesz wtedy, gdy kładziesz się wcześnie i wstajesz wcześnie? Albo, odkąd przeszedłeś/aś do trybu pracy zdalnej z powodu pandemii, przestałeś/aś zwracać uwagę, czy pracujesz tylko w wyznaczonych godzinach, cały dzień sprawdzasz służbowego maila, a głową jesteś w robocie cały czas?
Dezadaptacyjne nawyki mogą dotyczyć także komunikacji z innymi – na przykład wtedy, gdy zauważasz, że często stawiasz się na niższej pozycji i obficie tłumaczysz każde swoje potknięcie, choć później czujesz się z tym źle. Problemem, z którym zmaga się wielu ludzi, jest również krytykowanie siebie w myślach i pozwalanie, aby czarne scenariusze i złe myśli na własny temat swobodnie przez nią przepływały, bez zastępowania ich innymi, bardziej wspierającymi myślami.
Jeżeli już udało Ci się zidentyfikować, co w Twoim codziennym życiu/zachowaniu Ci nie służy, brawo! Teraz warto pomyśleć, czy możesz coś zrobić, aby to zmienić, czy są wokoło Ciebie osoby, które mogą Ci w tym pomóc. Pamiętaj, aby nie rzucać się na głęboką wodę i nie oczekiwać od siebie wielkich zmian w dzień albo dwa. Do największych zmian w naszym życiu zawsze dochodzimy małymi kroczkami. Przykładowo: jeśli Twoim problemem jest to, że nie śpisz do późna, a potem zalegasz w łóżku, nie oczekuj od siebie, że z dnia na dzień przestawisz się na tryb snu od 22:00 do 06:00. Zacznij od tego, aby kłaść się i wstawać o 5 minut wcześniej.
Jeśli zaś Twoje trudności Cię przytłaczają i czujesz, że nie poradzisz sobie z nimi sam/a – pamiętaj, że w każdej chwili możesz sięgnąć po pomoc doświadczonego coacha lub psychoterapeuty. W podlinkowanych artykułach przeczytasz, na czym polegają i czym się od siebie różnią te formy pomocy.
Umów się na wizytę do lekarza, którą od dawna odwlekasz
Ważnym elementem samoopieki jest zatroszczenie się o swoje zdrowie fizyczne i psychiczne. Często nie da się tego osiągnąć bez pomocy Specjalisty.
Spróbuj uczciwie odpowiedzieć sobie na pytanie: czy nie mam zaległych skierowań na badania albo dodatkowe konsultacje, których z jakiegoś powodu nie zrobiłem/am? Być może w stanie Twojego zdrowia od dłuższego czasu coś Cię niepokoi, ale przed pójściem do lekarza powstrzymuje Cię wstyd lub myśl „a nuż jeszcze coś odkryją”. Nie biczuj się, jeśli długo odwlekałeś/aś coś, o co powinieneś/aś się zatroszczyć – takie doświadczenie jest w pewnym momencie życia udziałem praktycznie każdego z nas. Spróbuj wykonać ten pierwszy krok: umów się ze sobą, że do końca tygodnia zadzwonisz do poradni umówić się na wizytę lub choć przejrzysz strony internetowe lekarzy lub klinik, które oferują potrzebną Ci pomoc. Po pierwszych „baby steps” będzie Ci znacznie łatwiej zrobić kolejne.