Taniec, gra na gitarze, a może chiński? Jak na nasz mózg wpływa nauka nowych rzeczy?
W kontekście panującej obecnie pandemii oraz społecznej izolacji, która trwa już kilka tygodni (i jak na razie nic nie zapowiada jej końca) najczęściej mówi się o negatywnych skutkach sytuacji, które w przypadku wielu z nas zapewne są już odczuwalne. Mowa tu zarówno o konsekwencjach dla naszej psychiki, jak i sytuacji zawodowej czy finansów. Z drugiej jednak strony, czas przymusowej izolacji może okazać się wyjątkową szansą na poznanie siebie, rozwinięcie nowych pasji czy naukę tego, na co dotychczas zwykle brakowało nam czasu.
Nie tylko czyni nas szczęśliwymi, ale także spowalnia procesy starzenia się organizmu, stymuluje mózg do budowy nowych połączeń neuronowych, a nawet zapobiega pojawianiu się niektórych poważnych chorób, jak na przykład Parkinsona czy Alzheimera. Uczenie się nowych rzeczy w każdym wieku ma ogólny, wyjątkowo korzystny wpływ na zdrowie zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Co ciekawe, jeszcze do niedawna powszechna była teoria o tym, jakoby człowiek rodził się z pewną liczbą komórek nerwowych w mózgu, które z wiekiem mogą tylko zanikać, przez co umiejętność uczenia się powinna spadać. Badania przeprowadzone na kanadyjskim University of British Columbia wykazały jednak coś zupełnie innego. Dowiodły bowiem, że ludzki mózg jest wyjątkowo plastyczny i przez całe życie tworzy nowe połączenia nerwowe – uczenie się nowych rzeczy jest w tym z kolei wyjątkowo pomocne. Dzięki temu osoby po ciężkich wypadkach lub z wrodzonymi uszkodzeniami mózgu dzięki odpowiedniej rehabilitacji są w stanie powrócić do stanu sprzed wypadku lub wypracować wręcz nowe umiejętności.
W kontekście naszego samopoczucia uczenie się nowych rzeczy, niezależnie czy jest to nauka nowego języka, gry na instrumencie czy nawet oglądanie programów dokumentalnych bogatych w wiedzę, ma także bardzo duże znaczenie. Nasz mózg wyposażony jest bowiem w strukturę zwaną polem brzusznym nakrywki, która aktywuje się za każdym razem, gdy działają na nią nowe, nieznane dotąd bodźce. Jednocześnie w mózgu uwalnia się wówczas dopamina, nazywana potocznie hormonem szczęścia i miłości. Chemia naszego mózgu sprawia zatem, że nauka nowych rzeczy daje nam poczucie szczęścia i satysfakcji, przez co wracamy do nauki nawet tych czynności, które początkowo wydają nam się wyjątkowo trudne.
W kontekście efektywnego zapamiętywania nowo nabytych informacji istotna jest jednak jeszcze jedna kwestia – informacje dostarczane do naszego mózgu muszą mieć ciekawą formę, która wystarczająco pobudzi nasze neurony. Im silniejszy sygnał wysyłany z jednego neuronu do drugiego, tym silniejsza odpowiedź zwrotna. Dzięki temu w mózgu tworzy się silne połączenie, a informacja zostaje przez nas odpowiednio zapamiętana. Słabe połączenie między neuronami prędzej czy później zostaje zerwane przez mózg, który, mówiąc potocznie, uznaje, że nie nadaje się ono już do niczego. Dużo łatwiej zapamiętamy zatem informacje przekazywane w zabawny sposób, wyjątkowo traumatyczne lub emocjonujące wydarzenia prawdopodobnie pozostaną w pamięci przez resztę życia, a czynności lub języka, który nas fascynuje, nauczymy się prawdopodobnie znacznie szybciej niż czegoś, co przydzielono nam przypadkowo.
Uczenie się nowych rzeczy może być efektywne i mieć na nas korzystny wpływ niezależnie od wieku i okoliczności. Istnieje jednak kilka rzeczy, które możemy zrobić, aby było ono bardziej efektywne. Nasz mózg, aby odpowiednio funkcjonował, potrzebuje bowiem chociażby odpowiedniej dawki snu. Podobnie aktywność fizyczna stymuluje mózg do bardziej efektywnej pracy. Pobudzenie tętna – układu krwionośnego – sprawia, że w mózgu powstaje nawet 2-3 razy więcej nowych neuronów. Zwiększona cyrkulacja krwi wpływa także na lepsze odżywienie i dotlenienie komórek mózgu. Materiał do nauki, niezależnie od tego, czy uczymy się nowego języka, geografii czy gry na gitarze, warto podzielić także na części. Zdecydowanie bardziej efektywne okazują się bowiem praktykowane każdego dnia 20-minutowe sesje, niżeli godziny spędzone na nauce jednej czynności.