7 dni w tygodniu

Infolinia 799 399 499

Home#CoPsychologiaMówiOAktualnościBlogChoroby cywilizacyjne: prawda czy wymysł mediów?
Choroby cywilizacyjne: prawda czy wymysł mediów?

UMÓW SIĘ ONLINE NA WIZYTĘ LUB ZADZWOŃ 799 399 499

Choroby cywilizacyjne: prawda czy wymysł mediów?

Z artykułu dowiesz się:

  • o co chodzi w pojęciu „choroby cywilizacyjne” i jak to wpływa na zdrowie indywidualne oraz społeczne,
  • jakie schorzenia są najczęściej klasyfikowane jako choroby cywilizacyjne i dlaczego,
  • które czynniki stylu życia wpływają na rozwój tych chorób i jak je minimalizować,
  • dlaczego choroby cywilizacyjne można traktować jako realne zagrożenie, a nie tylko jako medialny mit,
  • jak holistyczne podejście do zdrowia może pomóc w zapobieganiu tym schorzeniom,
  • jakie znaczenie ma środowisko życia w kontekście zdrowia publicznego.

Choroby cywilizacyjne to pojęcie, które od lat jest omawiane w kontekście zdrowia publicznego. Choć niektórzy mogą uważać je za wymysł medialny, wiele przesłanek pokazuje, że są one realnym zjawiskiem. Są to schorzenia związane z postępem cywilizacyjnym, wynikające głównie z niezdrowego stylu życia, m.in.: braku aktywności fizycznej, niewłaściwej diety, stresu czy nadużywania substancji psychoaktywnych. Czynniki te przyczyniają się bowiem do globalnego wzrostu zachorowań na schorzenia takie jak cukrzyca, choroby serca, czy depresja.

Czy choroby cywilizacyjne to prawda?

Określenie „choroby cywilizacyjne” może nasuwać skojarzenie z grupą schorzeń, które łączą podobne objawy i które np. dotyczą tego samego narządu. Jest jednak inaczej – mianem chorób cywilizacyjnych określa się problemy zdrowotne dotyczące najróżniejszych obszarów naszego funkcjonowania. Jedne można skutecznie wyleczyć, inne to choroby przewlekłe, przy których celem leczenia jest jedynie złagodzenie objawów. Niektóre stanowią poważne zagrożenie dla życia.

Na pytanie „czy choroby cywilizacyjne istnieją?” można w zasadzie odpowiedzieć pytaniem na pytanie – czy słyszałeś_aś kiedyś o takich schorzeniach, jak choćby:

Wszystkie te to właśnie choroby cywilizacyjne. Co to, skoro powyższe pochodzą z zupełnie innych „parafii”?

Łączy je to, że są:

  • Niezakaźne;
  • Ich rozpowszechnienie rośnie na całym świecie;
  • Nieleczone prowadzą do upośledzenia Twojego funkcjonowania w co najmniej jednym obszarze;
  • Są związane z rozwojem cywilizacyjnym, czyli tymi elementami współczesnego świata, które nie służą zdrowiu – ale o tym w następnym akapicie.

To, czy choroby cywilizacyjne są zmyślone, jest w pewnym sensie kwestią opinii. Można nie zgadzać się z tą nazwą i uważać ją za wymysł, ale schorzenia, które włączono do tej grupy, są bez wątpienia prawdziwe. Wiadomo również, że ryzyko wystąpienia każdej z nich znacząco rośnie, jeżeli nie troszczymy się o swoje zdrowie na co dzień. W przypadku wielu z tych chorób, niezdrowy styl życia jest głównym czynnikiem wywołującym objawy.

Jakie są choroby cywilizacyjne?

Rodzaje chorób cywilizacyjnych dzieli się na:

  1. Choroby układu pokarmowego: refluks, choroby zapalne jelit, tzw. wrzody żołądka i inne;
  2. Choroby układu moczowego: cywilizacyjną chorobą układu moczowego jest m.in. kamica nerkowa;
  3. Choroby układu krążenia: m.in. zawał serca, udar mózgu, miażdżyca, nadciśnienie;
  4. Choroby zębów, głównie próchnica;
  5. Cukrzyca, stany przedcukrzycowe i insulinooporność;
  6. Niektóre choroby nowotworowe;
  7. Otyłość i nadwaga;
  8. Zaburzenia zdrowia psychicznego:

Przyczyny chorób cywilizacyjnych

To, czym są choroby cywilizacyjne, to najprościej: następstwa niezdrowego stylu życia, związanego ze specyfiką współczesnego świata. Choroby cywilizacyjne występują zarówno u osób, które korzystają z dobrodziejstw nowoczesności w nadmiarze, jak i u tych, które dzisiejsze czasy postawiły w trudnej sytuacji.

Pojęcie chorób cywilizacyjnych jest używane mniej więcej od lat 70. To właśnie wtedy ówczesny Minister Zdrowia Kanady – Marc Lalonde opracował tzw. model holistycznego determinantu zdrowia. Jego analizy dowiodły, że czynniki niezależne od nas – takie, jak obciążenia genetyczne czy jakość opieki zdrowotnej w zamieszkiwanym kraju – mają maksymalnie od 25 do 30% wpływu na ogólny stan zdrowia człowieka.

Determinanty zdrowia w XXI wieku

Za nasz stan zdrowia w ponad 50% odpowiada natomiast styl życia i funkcjonowania na co dzień – chodzi przede wszystkim o to:

  • Czy ruszamy się wystarczająco dużo w ciągu dnia – minimum godzinę dziennie (liczy się również zwykły spacer czy np. droga na przystanek)?
  • Czy właściwie się odżywiamy?
  • Jakie mamy metody radzenia sobie ze stresem, czy potrafimy rozładować napięcie, zamiast kumulować je w ciele?
  • Czy dobrze śpimy – nie za długo i nie za krótko, dopasowując czas snu do indywidualnych potrzeb? Czy kładziemy się i wstajemy o regularnych porach?
  • Czy nie nadużywamy substancji psychoaktywnych?

Wszystkie wyżej opisane czynniki mają ogromny wpływ na to, czy u jednostki wystąpią objawy poszczególnych chorób cywilizacyjnych. Zdrowy styl życia może uchronić Cię przed rozwinięciem się choroby przewlekłej nawet wtedy, gdy jesteś nią obciążony_a genetycznie. Działa to też w drugą stronę: zaniedbywanie zdrowia może zwiększyć ryzyko, że zapadniesz na choroby, do których nawet nie masz predyspozycji genetycznych.

Na nasz stan zdrowia w ok. 20% odpowiada również tzw. środowisko życia, czyli m.in.:

  • Poziom zanieczyszczenia powietrza w zamieszkiwanej okolicy;
  • Sytuacja ekonomiczna i warunki mieszkaniowe;
  • Możliwości spędzania czasu wolnego;
  • Bezpieczeństwo – sytuacja epidemiologiczna i militarna.

Środowisko życia stało się dla wielu z nas mniej przyjazne w ostatnich latach – wystarczy wspomnieć choćby o inflacji w całej Europie, pandemii wirusa Covid-19, wojnie w Ukrainie. Choroby cywilizacyjne, na które mogą mieć wpływ wyżej opisane czynniki, to m.in. astma, alergie i inne choroby płuc.

Środowisko życia ma również bardzo duży wpływ na zdrowie psychiczne – depresja czy zaburzenia lękowe znacznie częściej dotykają osoby o dochodach niewystarczających na zaspokojenie swoich potrzeb, mające podstawy, by martwić się o zdrowie swoje oraz swoich bliskich.

Czy choroby cywilizacyjne mogą zagrozić światu?

Choroby cywilizacyjne niewątpliwie należy traktować poważnie – są przyczyną około 80% przedwczesnych zgonów na całym świecie, a wiele z nich należy do najczęstszych przyczyn absencji w pracy. Twoje zdrowie zależy jednak między innymi od tego, w jaki sposób radzisz sobie ze stresem 😊 Jeżeli chcesz zapobiec wystąpieniu chorób cywilizacyjnych u Ciebie lub u Twojego dziecka, zatroszczenie się o zdrowie psychiczne i fizyczne powinno być Twoim priorytetem.

Jeżeli zmagasz się z objawami depresji, zaburzeń lękowych, odżywiania czy pamięci – pamiętaj, że codziennie czekają na Ciebie nasi psychoterapeuci, psychiatrzy i neurolodzy. Możesz odzyskać wysoką jakość życia.

FAQ

Czym są choroby cywilizacyjne?

Choroby cywilizacyjne to schorzenia związane z postępem cywilizacyjnym i zmianami stylu życia, takie jak brak aktywności fizycznej, niezdrowa dieta czy stres. Do najczęstszych należą choroby serca, cukrzyca typu 2, otyłość oraz niektóre nowotwory.

Jakie są główne przyczyny chorób cywilizacyjnych?

Główne przyczyny to niezdrowy styl życia, w tym brak ruchu, niewłaściwa dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukry, palenie tytoniu, nadmierne spożycie alkoholu oraz chroniczny stres. Czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza, również odgrywają rolę.

Jakie są najczęstsze choroby cywilizacyjne?

Do najczęstszych chorób cywilizacyjnych należą: choroby układu krążenia (np. nadciśnienie, miażdżyca), cukrzyca typu 2, otyłość, niektóre nowotwory (np. rak płuc, jelita grubego), choroby układu oddechowego oraz zaburzenia psychiczne, takie jak depresja.

W jaki sposób można zapobiegać chorobom cywilizacyjnym?

Profilaktyka obejmuje prowadzenie zdrowego stylu życia: regularną aktywność fizyczną, zbilansowaną dietę, unikanie używek, zarządzanie stresem oraz regularne badania kontrolne. Ważne jest także dbanie o odpowiednią ilość snu i odpoczynku.

Czy choroby cywilizacyjne dotyczą tylko osób starszych?

Nie, choroby cywilizacyjne mogą dotykać osoby w każdym wieku, w tym dzieci i młodzież. Wzrost zachorowań w młodszych grupach wiekowych jest związany z niezdrowymi nawykami, takimi jak siedzący tryb życia, nieprawidłowa dieta i stres.

Jakie są skutki nieleczonych chorób cywilizacyjnych?

Nieleczone choroby cywilizacyjne mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zawał serca, udar mózgu, niewydolność nerek, utrata wzroku, amputacje kończyn, a nawet przedwczesna śmierć. Mogą również znacząco obniżać jakość życia i prowadzić do niepełnosprawności.

Czy genetyka odgrywa rolę w chorobach cywilizacyjnych?

Tak, predyspozycje genetyczne mogą zwiększać ryzyko wystąpienia niektórych chorób cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca typu 2 czy choroby serca. Jednak styl życia ma kluczowe znaczenie, a zdrowe nawyki mogą zmniejszyć ryzyko nawet u osób z obciążeniem genetycznym.

Jakie są objawy chorób cywilizacyjnych?

Objawy zależą od konkretnej choroby, ale mogą obejmować: zmęczenie, duszność, bóle w klatce piersiowej, nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu, przyrost masy ciała, problemy ze snem, obniżony nastrój czy lęk. Wiele chorób może rozwijać się bezobjawowo przez długi czas.

Czy zmiana stylu życia może odwrócić choroby cywilizacyjne?

W wielu przypadkach tak. Zmiana diety, zwiększenie aktywności fizycznej, rzucenie palenia i ograniczenie alkoholu mogą poprawić stan zdrowia, a nawet odwrócić niektóre skutki chorób, takich jak cukrzyca typu 2 czy nadciśnienie.

Jakie badania profilaktyczne są zalecane w celu wykrycia chorób cywilizacyjnych?

Zaleca się regularne badania krwi (np. poziom glukozy, lipidogram), pomiar ciśnienia tętniczego, badania EKG, badania obrazowe (np. USG jamy brzusznej), a także konsultacje z lekarzem w celu oceny ryzyka i ewentualnych dalszych badań.

Informacje o Autorze

O autorze
dr n.med. Katarzyna Niewińska - kierowniczka Sieci Klinik PsychoMedic.pl jest doktorem nauk medycznych w dziedzinie psychiatrii dorosłych, specjalistką w zakresie psychologii klinicznej i psychoterapeutką z blisko 20-letnim doświadczeniem zawodowym. Ukończyła studia wyższe z zakresu psychologii i marketingu oraz liczne kierunki studiów podyplomowych: m.in. kurs specjalizacyjny z zakresu psychologii klinicznej (zwieńczony egzaminem zdanym z wyróżnieniem), renomowaną szkołę psychoterapii w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz seksuologię w Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego. Zrealizowała grant naukowy i obroniła rozprawę doktorską w Instytucie Psychiatrii i Neurologii (IPiN) w Warszawie. Posiada wieloletnie doświadczenie naukowe, kliniczne i zarządcze - m.in. jako kierownik studiów na kierunku psychodietetyka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz jako terapeutka w Klinice Nerwic i Zaburzeń Osobowości IPiN czy Fundacji ASLAN. Jest autorką publikacji naukowych dotyczących m.in. problematyki przemocy, terapii grupowej i trudności młodych ludzi - w tym współautorką uznanej książki “Psychodrama w psychoterapii” (wydanej w 2011 roku nakładem Gdańskiego Wydawnictwa Psychologicznego), a także autorką kilkuset artykułów popularyzujących wiedzę psychologiczno-psychiatryczną. Specjalizuje się w psychoterapii dla dorosłych, par, rodzin i młodzieży.

Skontaktuj się z nami
☎ 799 399 499 | facebook.com/poradniapsychomedic | instagram.com/psychomedic.pl/

Więcej: Katarzyna Niewińska - Psychoterapeuta Warszawa - PsychoMedic.pl

Najszybsze terminy wizyt - na dziś lub jutro