Stan przedcukrzycowy: kiedy warto się przebadać i jak nie doprowadzić do cukrzycy?
Jak wiadomo, cukrzycę dzieli się na chorobę typu pierwszego i typu drugiego. Cukrzyca typu 2 ujawnia się dopiero w toku życia Pacjenta, wywołana zazwyczaj przez predyspozycje genetyczne lub czynniki środowiskowe, takie jak niezdrowy styl życia, zła dieta czy otyłość. Wystąpienie pełnoobjawowej cukrzycy typu 2 poprzedza jednak stan przedcukrzycowy, który wskazuje na zachwianie równowagi węglowodanowej organizmu. Stan przedcukrzycowy, którego głównym wskaźnikiem jest podwyższone stężenie cukru we krwi, początkowo może nie dawać “zewnętrznych” objawów i po cichu się rozwijać, doprowadzając ostatecznie do rozwinięcia się cukrzycy. Warto więc wiedzieć, co może wskazywać na lub zwiększać ryzyko stanu przedcukrzycowego, a także jak zapobiec pogłębianiu się problemów zdrowotnych.
Skąd się bierze stan przedcukrzycowy?
Stan przedcukrzycowy to stan nieprawidłowej tolerancji glukozy, ale jeszcze nie tak poważny, jak w przypadku cukrzycy, czyli przewlekłej i niemożliwej do pełnego wyleczenia choroby. Jego bezpośrednią przyczyną jest nieleczona insulinooporność, a takie zachwianie równowagi organizmu może wynikać z wielu czynników, przede wszystkim:
- Predyspozycji genetycznych (np. przypadki cukrzycy w bliskiej rodzinie);
- Otyłości i nadwagi, zwłaszcza wynikających z niezdrowej diety;
- Małej aktywności fizycznej, niezdrowego stylu życia;
- Innych problemów zdrowotnych: zwłaszcza takich, jak dyslipidemia, nadciśnienie tętnicze, PCOS (zespół policystycznych jajników) u kobiet;
- Czynnikiem ryzyka może być też wiek powyżej 45 roku życia, zwłaszcza przy występowaniu innych obciążeń.
Coroczne badania w kierunku stanów przedcukrzycowych powinny wykonywać wszystkie osoby, które są dotknięte przynajmniej jednym w wyżej opisanych czynników ryzyka. Do lekarza powinniśmy również zgłosić się zawsze, gdy zauważamy u siebie objawy stanu przedcukrzycowego (jest on jednak często bezobjawowy). Mogą się jednak pojawić takie dolegliwości, jak: zmęczenie, zwiększona potrzeba picia i oddawania moczu, drażliwość, większy apetyt.
Diagnostyka stanów przedcukrzycowych
Podobnie, jak w przypadku insulinooporności, cukrzycy ciążowej i cukrzycy typu 2, diagnostyka stanu przedcukrzycowego opiera się na badaniu poziomu glukozy we krwi na czczo oraz po wykonaniu testu doustnego obciążenia glukozą OGTT. Badanie to polega na wypiciu przez Pacjenta (już po pobraniu krwi na czczo) słodkiego roztworu z glukozą, czyli dużej dawki węglowodanów prostych. Następnie pobiera się od Pacjenta krew ponownie, zawsze po dwóch godzinach, a czasami również po godzinie. To pozwala określić, jak organizm Pacjenta radzi sobie z przetwarzaniem cukru.
Zgodnie z aktualnymi wytycznymi, stan przedcukrzycowy można zdiagnozować, jeżeli wynik badań krwi na czczo wskazuje na poziom glukozy w granicach 100-125 mg/dl, zaś po dwóch godzinach od obciążenia, poziom glukozy utrzymuje się w przedziale 140-199 mg/dl. Jeżeli poziomy te są wyższe, diagnozuje się już cukrzycę typu 2.
Leczenie: aby stan przedcukrzycowy nie zmienił się w cukrzycę
Leczenie opiera się w pierwszej kolejności na zmianie stylu życia:
- Modyfikacji diety – zmniejszyć liczbę spożywanych potraw o wysokiej zawartości tłuszczu i wysokoprzetworzonych, w zamian włączając do jadłospisu potrawy bogate w błonnik (często są również zalecane dania kuchni śródziemnomorskiej);
- Wprowadzeniu aktywności fizycznej i regulacji masa ciała (w sytuacji występowania nadwagi);
- Jeżeli zmiana stylu życia nie pomaga, wprowadza się leczenie farmakologiczne – najczęściej substancją o nazwie metformina, która przyjmowana po każdym posiłku, reguluje poziom glukozy i insuliny we krwi.
Jeżeli podejrzewasz u siebie stan przedcukrzycowy lub właśnie został on u Ciebie zdiagnozowany, koniecznie zgłoś się do diabetologa, a najlepiej endokrynologa-diabetologa. Specjalista będzie nadzorował Twój proces leczenia. W trakcie zmiany nawyków żywieniowych, bardzo cenne może okazać się również wsparcie dietetyka.