Psychiatra a psycholog, psycholog a psychoterapeuta – czym się od siebie różnią? Do kogo i kiedy zgłosić się po pomoc?
Psycholog a psychiatra, psychiatra a psychoterapeuta… Czym się różnią? Do kogo i kiedy zgłosić się po pomoc? To pytania, z którymi stykamy się codziennie, rozmawiając z osobami dzwoniącymi na naszą infolinię i poszukującymi wsparcia. W tym wpisie wyjaśniamy, jakie są różnice pomiędzy poszczególnymi specjalistami od zdrowia psychicznego i do kogo najlepiej zgłosić się w poszczególnych sytuacjach.
Psychiatra
Odpowiadając na pytanie „psycholog czy psychiatra”, trzeba najpierw wspomnieć o kluczowym fakcie: psychiatra to jedyny spośród wyżej wymienionych specjalistów, który jest lekarzem. To absolwent medycyny, który po ukończeniu studiów odbył (lub jest w trakcie) 5-letnią specjalizację z psychiatrii w szpital i zdał trudne egzaminy pisemne oraz ustne, które potwierdziły jego umiejętności. To do psychiatry powinniśmy się zgłosić, jeżeli potrzebujemy zwolnienia lekarskiego i/lub leków, które pomogą nam lepiej funkcjonować i złagodzić najbardziej dokuczliwe objawy cierpienia psychicznego (np. przeciwdepresyjne, przeciwlękowe). Tylko on będzie mógł wystawić receptę czy ZUS-ZLA z powodu zaburzeń czy trudności psychicznych.
Poza tym psychiatra jest specjalistą, do którego należy się udać zawsze, gdy doświadczamy objawów ze strony psychiki – np. obniżonego nastroju, przewlekłego uczucia niepokoju, nadmiernej potrzeby sięgania po alkohol czy inne środki psychoaktywne – które znacząco utrudniają nam lub uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie. Jeżeli źródłem tych problemów jest trudna sytuacja życiowa, to poza lekami i ewentualnym okresem przerwy od pracy na l4, zalecana jest psychoterapia. Dopiero połączenie stosowania się do zaleceń lekarza psychiatry z regularnymi spotkaniami z terapeutą ma szansę przynieść wówczas trwałą poprawę stanu psychicznego.
Czasem zdarza się też, że stosowanie leków od psychiatry nie jest niezbędne. Wtedy lekarz może skierować Pacjenta bezpośrednio do terapeuty i zalecić kolejną konsultację dopiero wtedy, gdy okazałoby się, że terapia nie daje wystarczających efektów.
Psycholog/psychoterapeuta (między tymi zawodami jest różnica!)
Psycholog to absolwent 5-letnich studiów magisterskich. Posiada szeroką wiedzę z zakresu funkcjonowania psychiki człowieka i ma uprawnienia do prowadzenia doraźnych spotkań wsparciowych i pojedynczych konsultacji psychologicznych. Nie ma jednak uprawnień do prowadzenia psychoterapii. Te posiada psychoterapeuta, który może być psychologiem, ale nie musi. Terapeuta to absolwent studiów wyższych – psychologii, medycyny, kierunku pokrewnego, a czasem zupełnie innego – który po ukończeniu tych studiów zrealizował dodatkowo 4-letnie szkolenie podyplomowe dające uprawnienia do prowadzenia terapii. W trakcie nauki powinien zrealizować staże doszkalające w pomocy Pacjentom z różnymi trudnościami psychicznymi, odbyć terapię własną, a później pracować pod stałą superwizją, czyli nadzorem bardziej doświadczonego terapeuty.
Do psychologa można się zgłosić wtedy, gdy mamy konkretny problem, potrzebujemy rozmowy z kimś postronnym, porady. Jeżeli jednak w toku kilku spotkań okaże się, że Twoje trudności są głębsze, osoba z samym tytułem psychologa nie będzie mogła Ci pomóc i przekieruje Cię do psychoterapeuty (o tym, na czym polega sama psychoterapia, możesz przeczytać tutaj). Dlatego też najlepiej jest od razu zgłosić się do psychoterapeuty, którego kompetencje – niezależnie od tego, czy z wykształcenia jest też psychologiem, czy nie – pozwalają zarówno na prowadzenie pojedynczych, wsparciowych spotkań, jak i dłuższej terapii, gdy pojawia się taka potrzeba.
Psycholog-diagnosta
Większość zaburzeń psychicznych, z którymi ludzie zgłaszają się do gabinetu specjalisty – np. depresja, zaburzenia lękowe, uzależnienia – jest w stanie zdiagnozować lekarz psychiatra lub psychoterapeuta. W przypadku bardziej złożonych, całościowych zaburzeń, czyli np:
- zaburzeń ze spektrum autyzmu,
- ADHD,
- zaburzeń w zakresie funkcjonowania intelektualnego
- czy zaburzeń osobowości,
może być jednak potrzebna tzw. całościowa diagnoza funkcjonowania Pacjenta. Składa się na nią od 3 do 6 spotkań ze specjalistą psychologiem-diagnostą i czasem psychiatrą (z lekarzem w ramach diagnozy odbywa się z reguły maksymalnie jedno spotkanie).
Psycholog-diagnosta to ktoś, kto poza tytułem psychologa i/lub psychoterapeuty ukończył także studia podyplomowe z zakresu diagnozy psychologicznej. Dysponuje wiedzą i doświadczeniem, aby stawiać rozpoznanie na podstawie wywiadu z Pacjentem i diagnozy przeprowadzonej przy użyciu specjalistycznych narzędzi i kwestionariuszy psychologicznych. Profesjonalną diagnozę wieńczy wystawienie opinii: ta oprócz przystępnych wyjaśnień i dalszych zaleceń dla Pacjenta stanowi dokument, który uznają szkoły, komisje ds. orzekania niepełnosprawności czy innego instytucje. Do diagnosty warto się więc zgłosić wtedy, gdy :
- sugeruje Ci to prowadzący psychiatra/psychoterapeuta,
- gdy potrzebujesz potwierdzenia, co konkretnie jest przyczyną Twoich trudności – dla własnego komfortu lub na potrzeby uzyskania określonych świadczeń,
- zauważasz u siebie objawy jednego z wyżej wymienionych zaburzeń i chciał/abyś to potwierdzić lub wykluczyć.
Z każdym z wyżej wymienionych specjalistów możesz umówić wizytę w PsychoMedic. Jeżeli dalej nie jesteś pewien, do kogo się umówić czy jak może pomóc Ci psycholog a psychiatra – zadzwoń do nas. Pracownik Działu Obsługi Pacjenta zaproponuje Ci rozwiązanie dostosowane do Twojej indywidualnej sytuacji.