Psychoonkologia: poradnik dla Pacjentów z nowotworem

Z artykułu dowiesz się:

• jakie wsparcie psychologiczne jest dostępne dla Pacjentów z nowotworem i ich rodzin,
• jak radzić sobie z emocjonalnym przeciążeniem po otrzymaniu diagnozy,
• jak psychoonkologia może wspierać proces leczenia,
• na czym polega rola psychoonkologa w adaptacji do nowej sytuacji życiowej,
• jakie są najskuteczniejsze metody terapeutyczne w psychoonkologii,
• jakie miejsce w terapii ma metoda Simontona i racjonalna terapia zachowania,
• jak radzić sobie z efektami ubocznymi radio- i chemioterapii,
• kiedy potrzebna jest konsultacja psychiatryczna.

Psychoonkologia to dziedzina, która koncentruje się na wsparciu psychologicznym dla Pacjentów zmagających się z nowotworem i ich rodzin. Choroby nowotworowe są coraz bardziej powszechne, a diagnoza nowotworowa często jest źródłem ogromnego stresu, lęku i niepewności. Informacja o chorobie ma wpływ na całe dotychczasowe życie Pacjenta, który obawia się leczenia, reakcji własnego ciała i wpływu choroby na codzienne aktywności.

Nikt nie jest w stanie udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, jak sobie radzić w chorobie onkologicznej? W jej trakcie pogarsza się nie tylko fizyczny stan organizmu: nierzadko zaczynają się także pojawiać problemy psychiczne. Po wykryciu raka znacznie „łatwiej” o depresję, stany lękowe (a nawet napady paniki), czy silne wahania nastrojów. Bardzo często także rodzina i najbliżsi nie wiedzą, jak pomóc osobie z rakiem – jak skutecznie i mądrze wspierać ją w chorobie. W takiej sytuacji zdecydowanie warto poszukać pomocy na zewnątrz, zwłaszcza że dobre samopoczucie i kondycja psychiczna Pacjenta mogą mieć kluczowe znaczenie w procesie zdrowienia. Dobrym pomysłem będzie z pewnością skorzystanie z pomocy psychoonkologa.

Co zrobić po zdiagnozowaniu raka?

Jak zostało już wyżej wspomniane, otrzymanie wiadomości o wykrytej chorobie nowotworowej (zwłaszcza, jeśli mamy do czynienia z nowotworem złośliwym) to prawdopodobnie jedna z najtrudniejszych sytuacji, jakie mogą nas spotkać w życiu. Informacja taka może wywołać niemały kryzys psychiczny. W jednej chwili w głowie pojawia się milion pytań i wątpliwości: „Mam raka – co teraz? Jak będzie wyglądać moje życie? Czy mam szansę na wyleczenie?”. Zdarza się, że Pacjenci są tak bardzo przytłoczeni usłyszaną diagnozą, że z dnia na dzień całkowicie się załamują i traktują chorobę jak nieodwołalny wyrok, z którym nie wiadomo, co zrobić. Po zdiagnozowaniu raka może pojawić się ogrom wewnętrznie sprzecznych emocji: od przerażenia, poprzez bezsilność, strach, złość, czy głęboki żal i poczucie niesprawiedliwości, że „spotkało to akurat mnie”.

Właśnie dlatego pomoc psychologiczna po wykryciu raka jest tak bardzo ważna. Zwłaszcza w pierwszym etapie choroby kluczowe jest, aby wesprzeć Pacjenta na tyle, by zdecydował się podjąć walkę z nowotworem i uwierzył, że wcale nie znajduje się na z góry przegranej pozycji. Pomoc po diagnozie nowotworu powinna przebiegać dwutorowo: z jednej strony skupiać się na jak najszybszym wdrożeniu leczenia onkologicznego, a z drugiej – polegać na otoczeniu Pacjenta możliwie największym wsparciem psychicznym i zapewnieniu mu poczucia bezpieczeństwa.

W czym może być pomocny psychoonkolog?

Psychoonkolog to osoba, która łączy wszechstronną wiedzę zarówno z obszaru psychologii, jak i onkologii. Doskonale wie, jak pomóc osobie z rakiem, wzmacniając jej siłę psychiczną i wspierając w kolejnych etapach zmagania się z chorobą. Pomoc psychologiczna po wykryciu raka może przybierać różne formy. Tuż po uzyskaniu diagnozy psycholog pomaga w oswojeniu się z nią i zaakceptowaniu nowego stanu rzeczy. W trakcie trwania leczenia Specjalista uczy zaś Pacjenta, jak odnajdować oraz budować w sobie siłę psychiczną, a także jak sobie radzić z emocjonalnymi skutkami choroby nowotworowej. Warto pamiętać, że problemy psychiczne po wykryciu raka mogą być związane nie tylko z silną reakcją emocjonalną na zaistniałą sytuację. Mogą mieć również podłoże czysto fizjologiczne – być efektem zachodzących w organizmie zmian wywołanych przez chorobę, oraz stanowić efekt uboczny radio- lub chemioterapii, której poddawany/a jest Pacjent/ka.

Terapia wspierająca osoby z nowotworem właśnie dlatego prowadzona jest zazwyczaj dwutorowo – obejmując zarówno oddziaływania o charakterze czysto psychologicznym (psychoterapeutycznym), jak i – w razie potrzeby – wdrożenie odpowiednio dobranej przez psychiatrę farmakoterapii, która umożliwia m.in. uregulowanie pracy neuroprzekaźników w mózgu.

Psychoonkologia: terapia wspierająca osoby z nowotworem

Psychologiczna pomoc po diagnozie nowotworu powinna zostać wdrożona możliwie jak najszybciej. Oddziaływania terapeutyczne opierają się w tym wypadku przede wszystkim na założeniu, że ciało i psychika mają na siebie silny, wzajemny wpływ. Z jednej strony choroba przekłada się najczęściej na znaczne obniżenie dobrostanu psychicznego, z drugiej – siła i odporność psychiczna mogą być kluczowe w walce z przeciwnikiem, jakim jest nowotwór. Terapia psychoonkologiczna korzysta najczęściej z dwóch głównych metod o udowodnionej skuteczności we wspieraniu Pacjentów chorych na raka. Są to: metoda Simontona (inaczej: terapia simontonowska) oraz racjonalna terapia zachowania (rtz).

Metoda Simontona

Jej głównym celem jest podniesienie jakości życia osoby chorej oraz jej bliskich poprzez wzbudzanie poczucia nadziei, kształtowanie zdolności pozytywnego myślenia, poszukiwanie źródeł życiowej radości oraz poczucia sensu. Metoda Simontona uczy Pacjentów, jak skutecznie radzić sobie ze stresem spowodowanym chorobą i jak długofalowo przezwyciężać negatywne myśli i emocje.

Racjonalna terapia zachowania (RTZ)

Ten rodzaj działań terapeutycznych wywodzi się z nurtu poznawczo-behawioralnego i skupia się przede wszystkim na analizie myśli oraz przekonań na dany temat (na przykład na temat choroby) oraz konfrontowaniu ich z faktami. Badania wykazały wysoką skuteczność terapii RTZ u chorych na raka. W czasie jej trwania Pacjenci uczą się radzić sobie z niepożądanymi emocjami, przede wszystkim w procesie zmieniania własnych przekonań na temat stanu, w jakim się znaleźli. Rtz u chorych na raka pozwala znacząco obniżyć poziom lęku i niepokoju, wzmacniając tym samym siły Pacjenta do walki z chorobą.

Wizyta u psychiatry

Psychoterapia u Pacjentów onkologicznych może być traktowana jako opcjonalna pomoc w walce z chorobą, ale może też okazać się niezbędna w przypadku pojawienia się takich problemów, jak wywołana przez nowotwór depresja, zaburzenia lękowe, czy bezsenność. W takiej sytuacji konieczne może być również włączenie do terapii dodatkowych leków (oprócz tych, które Pacjent przyjmuje ze względu na sam nowotwór). Psychiatra proponuje wówczas najczęściej odpowiednią farmakoterapię, uwzględniającą ewentualne interakcje z dotychczas stosowanymi lekami i mając na uwadze przede wszystkim bezpieczeństwo i dobrostan Pacjenta. Nasi psychiatrzy i psychoterapeuci aktywnie współpracują także z innymi Specjalistami z naszej poradni, m.in. z endokrynologami czy dietetykami. Jeśli zajdzie taka potrzeba, Twój lekarz/terapeuta skieruje Cię do innego fachowca z PsychoMedic, który dodatkowo wesprze Twój proces leczenia.

Wspieramy Pacjentów z nowotworem w całej Polsce oraz w formule online.
Znajdziesz nas między innymi w Warszawie, Poznaniu i w Gdańsku. Sprawdź, gdzie jeszcze się znajdujemy!

FAQ