Spis treści:
Z artykułu dowiesz się:
- co to jest zaburzenie osobowości z pogranicza (borderline) i dlaczego jest jednym z najczęstszych,
- jakie są powszechne mity dotyczące osób z zaburzeniem borderline i jak wpływają na społeczne postrzeganie,
- dlaczego stwierdzenie „każdy ma trochę bordera” jest szkodliwe,
- jak zaburzenie borderline wpływa na życie osobiste i zawodowe,
- jak psychoterapia może pomóc w poprawie jakości życia osób z borderline,
- dlaczego osoby z borderline potrzebują wsparcia i zrozumienia,
- jakie są skuteczne metody terapeutyczne dla osób z borderline.
Maj to miesiąc zwiększania świadomości na temat zaburzenia osobowości z pogranicza (borderline), które jest jednym z najczęstszych zaburzeń osobowości. Niestety w mediach często przedstawiane jest w sposób niezgodny z rzeczywistością, a bohaterowie filmowi z tym zaburzeniem są ukazywani jako osoby nieobliczalne, wyrachowane czy głęboko zaburzone, co prowadzi do powstania licznych mitów i nieporozumień na jego temat.
Maj jest miesiącem świadomości borderline, wokół którego narosło szczególnie wiele fałszywych przekonań. Z tej okazji rozprawiamy się z najczęściej spotykanymi i powielanymi mitami na temat tego zaburzenia.
Rozpowszechniony mit: „Każdy ma trochę bordera”.
To bardzo szkodliwe stwierdzenie, które jednocześnie neguje cierpienie osób z zaburzeniem osobowości typu borderline i innymi trudnościami psychicznymi. Borderline, jako zaburzenie osobowości, stanowi trwały wzorzec myślenia, postępowania i zachowania, które nieleczone ma duży i destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie w większości sfer życia. Diagnozę borderline można postawić komuś, kto przejawia objawy i zachowania opisane w psychiatrycznej klasyfikacji ICD – a zgodnie z aktualnymi szacunkami, kryteria do zdiagnozowania zaburzenia osobowości z pogranicza spełnia nie więcej, niż kilka procent populacji.
Rozpowszechniony mit: Osoby z borderline krzywdzą innych, są wyrachowane i nieobliczalne.
Faktem jest, że jednym z kluczowych objawów zaburzenia osobowości z pogranicza są duże wahania nastrojów i emocji w stosunku do innych ludzi. Zdarza się, że są one źródłem impulsywnych zachowań (np. agresji słownej), których dopuszczają się osoby z borderline w stosunku do swoich bliskich. Zaburzenie osobowości nie jest jednak równoznaczne z brakiem kontroli nad swoim zachowaniem (co może mieć miejsce na przykład w psychozie), zatem ciężko tu mówić o nieobliczalności.
Osobom z zaburzeniami osobowości z pogranicza zdarza się zachowywać w sposób nieprzemyślany, który rani uczucia ich bliskich. Jednocześnie bardzo często doświadczają później wyrzutów sumienia i w miarę swoich możliwości usiłują naprawić wyrządzone szkody. Impulsywne i krzywdzące zachowania niezmiernie rzadko są w pełni świadomym działaniem opracowanym tak, aby skrzywdzić drugiego człowieka – ich przyczyną znacznie częściej jest lęk przed doświadczeniem autentycznej emocjonalnej bliskości oraz przed odrzuceniem, czyli jeden z kluczowych objawów borderline. Co ważne, osoby z rozpoznaniem zaburzenia osobowości z pogranicza często są także wysoko wrażliwe i refleksyjne, a ich decyzja o rozpoczęciu terapii – jak wskazują doświadczenia specjalistów – często jest podyktowana troską o najbliższych i chęcią uczynienia relacji z nimi bardziej stabilnymi i satysfakcjonującymi.
Rozpowszechniony mit: Zaburzenie osobowości typu borderline to „ciężka choroba”, która uniemożliwia sukcesy zawodowe czy prywatne.
Borderline to zaburzenie, które najczęściej ma duże i negatywne przełożenie na wiele sfer życia Pacjenta/ki – o ile nie korzysta on/ona z psychoterapii. Jednocześnie jednak borderline nie jest chorobą. Jest, w dużym uproszczeniu, zestawem cech wpływającym na myślenie o rzeczywistości, a co za tym idzie na zachowanie. To zaburzenie, które (nieleczone) najczęściej stanowi duże źródło cierpienia dla osoby nim dotkniętej, ale nie uniemożliwia prowadzenia normalnego życia. W gronie Pacjentów z rozpoznaniem borderline znajdują się osoby na stanowiskach kierowniczych, wykonujące swoją pracę z pasją, odnoszące sukcesy, pozostające w wieloletnich związkach, często będące rodzicami – i nie jest ich mniej, niż w przypadku osób, które zgłaszają się do gabinetu psychiatry z innych powodów. Psychoterapia daje osobie z zaburzeniem z pogranicza ogromną szansę na odczuwanie pełnej satysfakcji z życia oraz na zapobieganie stanom depresyjnym, które często pojawiają się u osób z zaburzeniami osobowości – a to one są bezpośrednim źródłem największych trudności w funkcjonowaniu. Zdecydowana większość osób z rozpoznaniem borderline odczuwa poprawę dzięki psychoterapii i – w razie konieczności – spotkaniom z psychiatrą w trybie ambulatoryjnym.
Rozpowszechniony mit: Z zaburzeniem borderline nie da się nic zrobić, wyleczyć.
Tak, zaburzenia osobowości nie da się w pełni wyleczyć. Zgodnie ze współczesną wiedzą psychologiczną trzon osobowości jest cechą stałą, której nie da się zmienić, jednak da się zmienić wiele spośród elementów osobowości; także tych, które nam nie służą. Dzięki psychoterapii można zrozumieć, jakie mamy podstawowe przekonania o świecie i innych ludziach i dlaczego odruchowo reagujemy w określony sposób. To pozwala na świadomą modyfikację swojego systemu spostrzegania rzeczywistości i większą kontrolę nad swoim zachowaniem. Zatem niewątpliwie osoba z zaburzeniem osobowości typu borderline może się zmienić, poprawić jakość życia swoją i ludzi, którzy ją kochają. Szczególnie skuteczna w łagodzeniu objawów tego zaburzenia jest psychoterapia psychodynamiczna oraz dialektyczno-behawioralna.
FAQ
Zaburzenie osobowości typu borderline (BPD) to stan charakteryzujący się niestabilnością emocjonalną, impulsywnością oraz trudnościami w relacjach interpersonalnych. Osoby z BPD często doświadczają intensywnych wahań nastroju, lęku przed porzuceniem oraz chronicznego uczucia pustki.
Do głównych objawów BPD należą: impulsywność, niestabilne relacje interpersonalne, intensywne wahania nastroju, chroniczne uczucie pustki, lęk przed porzuceniem, zachowania autodestrukcyjne oraz trudności w kontrolowaniu gniewu.
Przyczyny BPD są złożone i obejmują zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Doświadczenia traumatyczne w dzieciństwie, takie jak przemoc czy zaniedbanie, mogą zwiększać ryzyko rozwoju tego zaburzenia.
Diagnoza BPD opiera się na szczegółowym wywiadzie klinicznym przeprowadzonym przez specjalistę zdrowia psychicznego. Istnieją również testy i kwestionariusze pomocne w identyfikacji objawów charakterystycznych dla tego zaburzenia.
Podstawą leczenia BPD jest psychoterapia, w tym terapia dialektyczno-behawioralna (DBT) oraz terapia poznawczo-behawioralna (CBT). W niektórych przypadkach stosuje się również farmakoterapię w celu łagodzenia objawów towarzyszących, takich jak depresja czy lęk.
Tak, z odpowiednim leczeniem i wsparciem osoby z BPD mogą prowadzić satysfakcjonujące życie zawodowe i osobiste. Kluczowe jest zaangażowanie w proces terapeutyczny oraz budowanie zdrowych relacji interpersonalnych.
Prognozy dla osób z BPD są zróżnicowane, ale wiele osób doświadcza znaczącej poprawy dzięki terapii. Wczesne rozpoznanie i interwencja zwiększają szanse na skuteczne zarządzanie objawami i poprawę jakości życia.
Wsparcie bliskiej osoby z BPD wymaga cierpliwości, zrozumienia i edukacji na temat tego zaburzenia. Ważne jest ustanowienie jasnych granic, zachęcanie do terapii oraz dbanie o własne zdrowie psychiczne.
Badania wskazują, że BPD diagnozowane jest częściej u kobiet niż u mężczyzn. Jednak różnice te mogą wynikać z czynników społecznych i kulturowych wpływających na zgłaszanie się po pomoc oraz na proces diagnostyczny.
Chociaż BPD jest przewlekłym zaburzeniem, odpowiednie leczenie może prowadzić do znacznej redukcji objawów i poprawy funkcjonowania. Wiele osób z BPD osiąga długotrwałą remisję i prowadzi satysfakcjonujące życie.
