Jak sobie radzić w kryzysie – tym światowym i tym we własnym życiu? 4 porady
Od ponad tygodnia Polska żyje tym, co dzieje się w Ukrainie: tym, co przeżywają niewinne osoby znajdujące się w ogarniętym wojną kraju, jak można im pomóc, co będzie dalej. To sytuacja, która dezorganizuje życie wielu z nas, wywołując smutek, lęk i uczucie bezradności. Wiele osób przeżywa również różnego rodzaju problemy osobiste lub dalej nie okrzepło po pandemii, a aktualna sytuacja geopolityczna tylko pogłębia ich trudności. Jako zespół PsychoMedic staramy się jak najefektywniej Was wspierać, między innymi organizując bezpłatne webinaria o tym, jak radzić sobie z niepokojem. Jednym z najczęstszych pytań, które nam zadajecie, to: jak sobie radzić w kryzysie i co poradzić osobom, które radzą sobie w aktualnej sytuacji gorzej, niż my sami?
W tym wpisie podajemy Wam kilka takich właśnie porad, które można zaaplikować do siebie lub wykorzystać je, wspierając osobę bliską. Zastosowanie się do nich najpewniej nie sprawi niestety, że Twoje doświadczenie kryzysu przeminie, ale dzięki nim może on potrwać krócej i może być Ci łatwiej przez niego przebrnąć.
1: Zadbaj o dostęp do rzetelnych informacji
Za jeden z powodów, dla których w dzisiejszych czasach tyle osób zmaga się z trudnościami psychicznymi, uważa się tzw. stres informacyjny. Jest to reakcja naszego organizmu na nadmiar informacji i bodźców, którego przyczyną jest w dużej mierze stały dostęp do aktualnych newsów, zapewniany nam przez Internet i smartfony stale połączone z siecią. Aktualnie znajdujemy się w sytuacji, w której mogą do nas docierać w dużej mierze przytłaczające informacje. Jest ich jednocześnie bardzo dużo, a w wielu warstwach Internetu pojawiają się informacje niepełne, niesprawdzone lub będące częścią propagandy.
Z tego względu bardzo ważne jest zadbanie o to, aby nasze umysły nie były dodatkowo obciążone zbyt licznymi i błędnymi wiadomościami. W tym celu warto jest przede wszystkim ustalić sobie, z jakiego źródła czerpiemy informacje: najlepiej, aby był to jeden rzetelny portal informacyjny lub stacja telewizyjna. Najlepiej jest również ustalić sobie częstotliwość sprawdzania informacji i ograniczyć ją np. do jednego lub dwóch razy dziennie. Wiadomości z pozostałych źródeł i przez resztę dnia starajmy się pomijać. Jeżeli pomimo tego czujesz się przytłoczony/a, warto rozważyć zastosowanie tzw. techniki zakręconego kurka, czyli pomijania i nieczytania informacji na temat wojny przynajmniej przez jeden dzień.
Gdy czujemy się źle, warto również postarać się ograniczyć korzystanie z telefonu. Nadmiar informacji, w połączeniu ze światłem emitowanym przez ekrany urządzeń elektronicznych, nadmiernie pobudza nasz układ nerwowy i utrudnia zasypianie. Możesz zainstalować sobie aplikację na telefonie, która poprzez wysyłanie powiadomień będzie Ci przypominała o tym, że czas odłożyć smartfona. Pomocne może być również zaangażowanie się w czynności zastępcze i np. wyrobienie w sobie nawyku czytania przed snem dwóch stron książki, zamiast wieczornego sprawdzania wiadomości na telefonie.
2. Zatroszcz się o swoje podstawowe potrzeby
Osoby poszukujące informacji, jak sobie radzić w kryzysie, często mówią o braku sił i poczuciu, że nawet najprostsza czynność jest dla nich wyzwaniem. Tyczy się to także czynności związanych z zaspokajaniem swoich fizjologicznych potrzeb: związanych z regularnym jedzeniem, kładzeniem się do łóżka o regularnych porach.
Gdy czujesz się bezradny/a i masz wrażenie, że nie masz na nic siły, warto na początku skupić się właśnie na tym, aby zapewnić sobie podstawy. Jeżeli tylko masz taką możliwość, postaraj się o dzień lub dwa wolnego, w trakcie których skupisz się na tym, aby zjadać pięć posiłków dziennie, wypijać co najmniej dwa litry wody i spać tak długo i w takich godzinach, które są dla Ciebie optymalne. Często powtarzana przez psychologów porada brzmi “traktuj siebie tak, jak ukochaną osobę, za którą jesteś odpowiedzialny/a”. Jeżeli trudno jest Ci się o siebie zatroszczyć, poproś o pomoc osobę bliską – ogromnym wsparciem może być nie tylko dosłowne otoczenie Cię opieką i przygotowywanie Ci posiłków, ale nawet codzienne telefony z przypomnieniem, że pora zjeść.
3. Znajdź miejsce, osobę lub czynność, dzięki której czujesz się bezpiecznie
Gdy poszukujemy odpowiedzi, jak sobie radzić w kryzysie, warto zadać sobie pytanie: co lub kto sprawia, że czuję się najlepiej? Czy jest jakaś czynność, hobby, które sprawia, że czuję się szczęśliwszy/a?
Jeżeli wiesz na przykład, że uspokajają Cię szydełkowanie lub chodzenie na spacery, postaraj się wygospodarować teraz jak najwięcej czasu na swoje ulubione aktywności. Najbardziej cenne są natomiast relacje z osobami, przy których czujesz się zrozumiany/a, nie oceniany/a, bezpieczny/a. Jeżeli masz przy sobie taką osobę, warto zdobyć się przed nią na wyznanie, że jest Ci trudno i szczególnie teraz potrzebujesz jej obecności. Wsparcie emocjonalne jest głównym czynnikiem chroniącym przed skutkami silnego stresu.
4. Zadbaj o regularny rytm dnia
Podstawą samoopieki jest wyżej opisane zatroszczenie się o swoje zdrowie i najważniejsze potrzeby. Gdy już nam się to uda, kluczowe jest natomiast wprowadzenie do swojego życia tzw. zdrowej dyscypliny i zaplanowanie sobie w ciągu dnia adekwatnej ilości czasu na pracę, odpoczynek/czas spędzany z bliskimi i sen. Stały rytm dnia przywraca poczucie bezpieczeństwa i kontroli. Zdrowa dyscyplina to także wyrozumiałość dla samego siebie. Jeżeli czujesz się źle, to niczym dziwnym nie będzie fakt, że w czasie wyznaczonym na realizację swoich obowiązków udaje Ci się zrobić mniej, niż dotychczas. Jeżeli to możliwe, postaraj się nie narzucać sobie celów i restrykcyjnych terminów na skończenie swoich zadań: nie myśl w kategoriach “dziś muszę popracować przez 4 godziny i przygotować cały raport dla szefa”, a “dziś mam wyznaczone 4 godziny na pracę. Postaram się zrobić w tym czasie tyle, ile się da”.
Normalne będą również potknięcia w przestrzeganiu ułożonego planu dnia. Ważne jednak, aby nie zniechęcać się upadkami i pomimo trudności, starać się zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa poprzez regularny rytm swojej codzienności.
Jako Zespół jesteśmy #SolidarnizUkraina. Odwiedź nasz profil na Facebooku: @PsychoMedic.pl, aby zobaczyć nagranie z naszego webinarium na temat wpływu sytuacji w Ukrainie na zdrowie psychiczne. Jeżeli jesteś Specjalistą – psychologiem, psychoterapeutą, psychiatrą – możesz zapisać się też na organizowane przez PsychoMedic, nieodpłatne szkolenia z interwencji kryzysowej i farmakoterapii dla Pacjentów dotkniętych kryzysem wojny.