Znowu musimy pozostać w domach. Jak pomagać seniorom i bliskim z grup wysokiego ryzyka?
Gwałtowny wzrost liczby zachorowań na koronawirusa spowodował, że na wszystkich z nas znowu zostały nałożone obostrzenia. Niektóre grupy – takie, jak seniorzy czy osoby z poważnymi chorobami współtowarzyszącymi – ze względu na istniejące zagrożenie praktycznie nie mogą opuszczać domu. Większość z nas ma świadomość, że starszych i schorowanych najbliższych należy otoczyć „materialną” opieką i zapewnić im pomoc w zakupach czy załatwianiu bieżących spraw. Nie zapominajmy jednak, że również ich zdrowie psychicznie jest obecnie bardzo narażone. Podpowiadamy, jak pomagać seniorom (także na odległość!), aby skutecznie okazać im wsparcie i pomóc przejść przez ten trudny czas.
Wiemy, że często (pomimo świadomości, że potrzebne jest wsparcie) wielu z Was nie wie, w jaki sposób rozmawiać i zatroszczyć się o samopoczucie osoby, która przebywa w izolacji ze względu na swój wiek lub stan zdrowia. Nie mówimy nic, aby nie urazić drugiej strony, lub wręcz przeciwnie – stanowczo „nakazujemy” wychodzenie z domu i forsujemy swoje racje, chcąc oczywiście zadbać o bezpieczeństwo ukochanej osoby. Wszyscy chcemy jak najlepiej, a w obecnej sytuacji trudno uniknąć silnych emocji i różnic zdań. Warto jednak wiedzieć, jak pomagać seniorom, aby podnieść ich na duchu i pielęgnować więzi.
- Traktuj po partnersku i pozostawiaj wybór
Często popadamy w pułapkę traktowania starzejących się rodziców jak własne dzieci. Nic dziwnego, biorąc pod uwagę, że chcemy im zapewnić jak najlepszą opiekę, a jednocześnie widzimy, że czasem bywają nieodpowiedzialni czy nie nadążają za zmianami w dynamicznym świecie. Niemal każdy w kontakcie z drugą osobą potrzebuje jednak przede wszystkim szacunku i poczucia, że jest traktowany poważnie. Kiedy czuje, że druga strona szanuje jego punkt widzenia, jest bardziej skłonny do zastanowienia się nad jej perspektywą i pójściem na kompromis. Dlatego – gdy chcesz pomóc lub zależy Ci, aby Twój bliski ograniczył wychodzenie z domu czy kontakty społeczne – w pierwszej kolejności zapytaj go o zdanie i samopoczucie w obecnej sytuacji i o to, co jego zdaniem możecie wspólnie zrobić, by ograniczyć ryzyko zakażenia. Warto wysłuchać punktu widzenia osoby wspieranej, zanim zaczniemy prezentować swoje pomysły i udzielać porad. Możesz oczywiście proponować swoje rozwiązania na zachowanie bezpieczeństwa, ale zawsze pozostaw bliskiemu wybór, czy się na nie zdecyduje. Nie mów: „od dziś spotykamy się tylko na spacerach”, a zapytaj „co Ty na to, abyśmy przez najbliższy czas spotykali się tylko na świeżym powietrzu”. Bliskiej osobie może np. zależeć na tym, byście spotykali się także w jej domu, ale wyposażeni w maseczki. To jej wybór i odpowiedzialność, który należy w miarę możliwości uszanować.
- Nie reaguj gwałtownie – nawet wtedy, gdy druga osoba postępuje nieodpowiedzialnie
Zdarza się, że osoby z grupy ryzyka z różnych powodów nie są w stanie wytrzymać samotności lub nie traktują poważnie niebezpieczeństwa, jakie niesie za sobą koronawirus. Opiekującym się nimi osobom może być bardzo wówczas bardzo trudno; jak pomagać seniorom, gdy ci lekceważą ich prośby oraz napomnienia i nie stosują się do restrykcji? Urządzenie przysłowiowej awantury i ostre skrytykowanie takiego zachowania przyniesie jednak prawdopodobnie skutek odwrotny do zamierzonego. Lepiej zacząć od zauważenia trudności bliskiej osoby i podkreślenia, że rozumiemy, jak trudna musi być dla nich przymusowa samotność. Mów o swoich uczuciach w tej sytuacji – nie „Ty zawsze nie słuchasz”, tylko „martwię się, gdy robisz zakupy w dużym supermarkecie, wiesz, że moim zdaniem to niebezpieczne”. Pamiętaj też, aby nie pozostawić bliskiej osoby jedynie z zakazem wychodzenia, lecz postaraj się wspólnie z nią znaleźć alternatywy – takie, które pozwolą jej ukoić poczucie osamotnienia, a jednocześnie będą bezpieczniejsze.
- Pokaż, jakie możliwości daje świat online
Ten punkt bezpośrednio wiąże się z poprzednim. Wielu starszym osobom nie wystarczy powiedzieć „nie musisz wychodzić z domu, to wszystko da zrobić się przez Internet”. Potrzebują nie tylko szczegółowej instrukcji, jak załatwić swoje sprawy za pośrednictwem sieci, ale także pokazania wszystkiego „na żywo”, aby przekonać się, że to naprawdę wygodny sposób na załatwienie wielu kwestii. Warto poświęcić czas, by np. wspólnie z Rodzicem zainstalować i przetestować aplikację Zoom, a następnie zorganizować próbne wideospotkanie z wnukami. Jeżeli zaś ktoś Ci bliski upiera się, że koniecznie musi iść w niedzielę do Kościoła, aby dopełnić swojego obowiązku i móc spotkać się ze znajomymi z osiedla, to – zamiast z miejsca zabronić – zaproponuj zaproszenie najbliższych sąsiadów do mieszkania, aby wspólnie uczestniczyć we Mszy Świętej za pośrednictwem TV. I krok po kroku pokaż, jak znaleźć właściwy kanał albo stronę w Internecie.
- Zadbaj o dostęp do opieki medycznej
Od początku pandemii lekarze alarmują, że pacjenci masowo zaniechali leczenia chorób przewlekłych i nie stosują się do wcześniejszych zaleceń. Dotyczy to w szczególności seniorów. To ważne, by raz na jakiś czas zapytać bliską osobę, jak wygląda jej ogólny stan zdrowia i czy kontynuuje leczenie swoich chorób przewlekłych. W odpowiedzi możemy usłyszeć, że zaniechała terapii, bo lekarz prowadzący jest niedostępny z powodu epidemii. Warto wówczas wspólnie sprawdzić, czy specjalista faktycznie nadal nie przyjmuje. Jeżeli tak – zaproponuj wspólne poszukiwanie nowego lekarza. O ile to możliwe, zasugeruj bliskiemu wideokonsultację. Wytłumacz, że obecnie ze specjalistą można skontaktować się nawet telefonicznie, a lekarze wiedzą, jak pomagać seniorom za pomocą telemedycyny. Ogromnie ważne jest również, by na bieżąco monitorować stan psychiczny bliskiej osoby. Jeżeli zauważysz u niej objawy depresji, lęku lub zaburzeń pamięci (zachęcamy do odwiedzenia zakładki „Leczymy” oraz „Oferta -> psychiatria osób starszych”, by dowiedzieć się więcej), koniecznie porozmawiaj o tym ze swoim bliskim i spróbuj przekonać do konsultacji z lekarzem psychiatrą.